Cấu trúc đặc biệt của nhà tù khét tiếng ở Mỹ

Đi qua số 2027 Đại lộ Fairmount (Philadelphia, Mỹ) vào bất cứ buổi tối nào trong tháng 10, bạn sẽ nghe thấy những tiếng la hét vang lên không ngớt. Trong gần 30 mùa, "Terror Behind the Walls" - chương trình nhà ma từng được đánh giá đáng sợ nhất nước Mỹ - đã đem lại cho du khách những cơn ác mộng. Tuy nhiên, bản thân nơi tổ chức tour này - nhà tù Eastern State - là một nơi đầy thú vị. Ảnh: Visit Philadelphia.

Eastern State đi vào hoạt động cách đây hơn 190 năm. Vào thời đó, đây là công trình công cộng phức tạp và đắt đỏ. Đến nay, ngoài chức năng nhà tù, nơi này còn là bối cảnh cho triển lãm nghệ thuật, quay phim, thậm chí là tổ chức đám cưới. Ảnh: Themarshaproject.

Tòa nhà này sử dụng cấu trúc hướng tâm độc đáo. Nhìn từ trên cao, Eastern State giống như một bánh xe, với trục chính giữa và các khu phòng giam tỏa ra như nan hoa. Ảnh: Whyy.

Với hệ thống này, lính gác đứng ở giữa có thể giám sát mọi hành lang. Thiết kế của John Haviland đã trở thành tiêu chuẩn cho hơn 300 nhà tù và nhà thương điên trên thế giới. Ảnh: Opacity.

Thiết kế của Haviland được xem là một thành công đột phá. Hệ thống giám sát và biệt giam của nhà tù Eastern State được đánh giá cao trong báo cáo năm 1935 của bang Pennsylvania. Ảnh: Sketchfab.

Trong quá trình hoạt động như một nhà tù (1829-1971), nơi này giam giữ nhiều tù nhân khét tiếng. Trong đó, trùm mafia Al Capone bị kết án 8 tháng tại đây (1929-1930). Buồng giam của hắn hiện được trưng bày và được cho rằng là trước đó có đồ nội thất đẹp, thậm chí trang bị cả radio. Ảnh: Nytimes.

Năm 1970, sau nhiều vụ nổi loạn và quá tải về số lượng tù nhân, Eastern State đóng cửa. Khi đó, chính phủ liên bang chỉ định đây là một di tích lịch sử quốc gia, không thể dỡ bỏ. Trong hàng chục năm tiếp theo, nơi này chủ yếu bị bỏ hoang. Ảnh:

Đến 1991, một chương trình bảo tồn nhà tù được tiến hành, với tour Halloween gây quỹ đầu tiên, tiền thân của "Terror Behind the Walls", để tổ chức chương trình tour ban ngày tại nhà tù. Năm 1994, nhà tù mở cửa đón khách tham quan hàng ngày. Đến 2000, một tổ chức phi chính phủ được thành lập để bảo tồn lịch sử và kiến trúc của Eastern State. Ảnh: Billy Penn.

Giờ đây, gần 20 năm sau, Eastern State đã trở thành bảo tàng nổi tiếng, đem lại cái nhìn về hệ thống nhà tù giam giữ tội phạm của Mỹ, chứ không đơn thuần là điểm tham quan theo mùa. Ảnh: Bob Watts.

An Ngọc