Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi ở Sơn La: Hướng tới sự chủ động, toàn diện và bền vững

Bác sĩ Bệnh viện Y dược cổ truyền chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi.

Cùng với sự nỗ lực của tỉnh, các cấp, các ngành, công tác chăm sóc sức khỏe người cao tuổi trên địa bàn tỉnh Sơn La đã đạt được một số kết quả tích cực, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người cao tuổi trên địa bàn.

Sau 5 năm thực hiện Chương trình Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi giai đoạn 2021-2025, đến nay, 100% Ủy ban nhân dân các cấp, các đơn vị y tế trên địa bàn tỉnh Sơn La đã ban hành kế hoạch tổ chức thực hiện; 100% các cấp ủy đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể được cung cấp thông tin về già hóa dân số, những tác động của già hóa dân số đối với sự phát triển kinh tế-xã hội; nhận thức về tầm quan trọng của việc khám sức khỏe, tự chăm sóc sức khỏe của đa số người cao tuổi từng bước được nâng cao.

Các cơ sở y tế tích cực, chủ động trong việc thực hiện chính sách, pháp luật về chăm sóc sức khỏe người cao tuổi như thực hiện quy định về ưu tiên khám bệnh, chữa bệnh; khám sức khỏe; theo dõi, quản lý bệnh không lây nhiễm; lập hồ sơ theo dõi quản lý sức khỏe người cao tuổi; tuyên truyền, tư vấn, hướng dẫn các kỹ năng tự chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi ...

Ngay từ khi chương trình được ban hành, Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La đã giao Sở Y tế xây dựng các kế hoạch cụ thể, chỉ đạo triển khai đồng bộ từ tỉnh đến cơ sở. Chỉ tính riêng trong sáu tháng đầu năm 2025, Sở Y tế đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, triển khai các hoạt động chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đến toàn bộ đơn vị y tế trong tỉnh.

Đến nay, 100% cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh Sơn La đã xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện. Đồng thời, các cấp ủy, chính quyền đưa nội dung chăm sóc sức khỏe người cao tuổi vào nghị quyết lãnh đạo, coi đây là một trong những nhiệm vụ chính trị thường xuyên. Nhờ vậy, nhận thức về tác động của già hóa dân số và tầm quan trọng của việc chăm sóc sức khỏe người cao tuổi từng bước được nâng cao trong cộng đồng.

Xác định công tác truyền thông là khâu đột phá, ngành y tế Sơn La cũng đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan báo chí, phát thanh, truyền hình để đẩy mạnh tuyên truyền về già hóa dân số và quyền lợi chăm sóc sức khỏe của người cao tuổi. Đầu năm đến nay, tỉnh đã phát sóng nhiều phóng sự, tin, bài trên các ấn phẩm của cơ quan báo chí Trung ương, địa phương và cổng thông tin điện tử của ngành y tế về chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Trong đó có chương trình được thực hiện bằng tiếng Mông, Dao, Thái.

Ông Đinh Anh Tuấn, Chi Cục trưởng Chi cục Dân số tỉnh Sơn La, cho biết: Hằng năm, ngành Y tế đều tổ chức các lớp tập huấn nâng cao kiến thức, kỹ năng tuyên truyền cho những người làm công tác người cao tuổi cấp xã, phường, tổ, bản, cộng tác viên dân số về các chủ trương, chính sách của Đảng, quy định của pháp luật về người cao tuổi; chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người cao tuổi; một số bệnh thường gặp và cách phòng tránh bệnh ở người cao tuổi… Qua đó, đã tạo mạng lưới tuyên truyền viên về chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại cộng đồng, góp phần đáp ứng ngày càng đầy đủ nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người cao tuổi tại gia đình và cộng đồng.

Các cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh Sơn La còn thường xuyên tổ chức sinh hoạt ngoại khóa, hội đồng người bệnh, truyền thông trực tiếp về phòng chống bệnh không lây nhiễm, hướng dẫn kỹ năng tự chăm sóc sức khỏe cho hàng nghìn lượt người cao tuổi.

Tỉnh đồng thời tập trung thông tin về già hóa dân số, quyền lợi được chăm sóc sức khỏe đến hơn 70 nghìn người cao tuổi và người thân, một con số cho thấy sự lan tỏa mạnh mẽ của hoạt động truyền thông.

Chi cục Dân số tỉnh Sơn La đã tổ chức nhiều hoạt động truyền thông cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi trên địa bàn.

Đến nay, hệ thống y tế từ tỉnh đến các cơ sở được ngành y tế tích cực triển khai các dịch vụ chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Đầu năm đến nay, toàn tỉnh đã tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho khoảng 7.000 người cao tuổi; lập hồ sơ quản lý sức khỏe cho hơn 54.000 người, trong đó hơn 17.500 người được theo dõi bệnh mạn tính.

Các bệnh viện trong tỉnh đã bố trí 409 giường nội trú cho người cao tuổi, đồng thời 7 bệnh viện đã mở buồng khám riêng cho người cao tuổi. Trong tổng số gần nửa triệu lượt người đến khám, chữa bệnh, đã có hơn 157.000 lượt người cao tuổi, chiếm tỷ lệ lớn. Qua đó, gần 50.000 người cao tuổi được phát hiện, điều trị và quản lý bệnh không lây nhiễm, như tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh tim mạch, phổi tắc nghẽn mạn tính.

Không chỉ dừng lại ở khám chữa bệnh tại cơ sở y tế, các đơn vị còn chủ động cử cán bộ đến khám, điều trị tại nhà cho 338 người cao tuổi cô đơn, bệnh nặng không thể di chuyển. Người cao tuổi khuyết tật cũng được quan tâm với 361 trường hợp được can thiệp phục hồi chức năng.

Bà Mùi Thị Tìm, xã Mường Bang, tỉnh Sơn La, chia sẻ: Vừa qua, hơn 250 người cao tuổi và các đối tượng chính sách ở các bản của xã chúng tôi đã được cán bộ, y, bác sĩ, nhân viên của Bệnh viện Y dược Cổ truyền tỉnh khám tổng quan, tư vấn sức khỏe, nội khoa, ngoại khoa… đồng thời, được cấp phát miễn phí các loại thuốc bổ, thuốc điều trị các loại bệnh lý thông thường. Chúng tôi ai cũng phấn khởi khi được quan tâm như vậy.

Một điểm sáng trong công tác chăm sóc sức khỏe người cao tuổi ở Sơn La là việc phát triển và nhân rộng mô hình Câu lạc bộ Liên thế hệ tự giúp nhau. Toàn tỉnh hiện có 132 câu lạc bộ với hơn 7.200 thành viên, trong đó hơn 4.200 là người từ 60 tuổi trở lên. 100% câu lạc bộ đều lồng ghép nội dung chăm sóc sức khỏe người cao tuổi vào sinh hoạt định kỳ. Qua đó không chỉ tạo môi trường giao lưu, chia sẻ mà còn góp phần nâng cao kỹ năng tự chăm sóc và hỗ trợ nhau trong cộng đồng.

Cùng với việc chăm sóc sức khỏe, tỉnh Sơn La có nhiều chương trình hỗ trợ về văn hóa, văn nghệ cho các câu lạc bộ người cao tuổi ở các xã, phường.

Các bệnh viện, trung tâm y tế cũng duy trì nhiều hoạt động nhân văn như “Ngày đồng hành cùng người bệnh”, “Gian hàng từ thiện”, hỗ trợ người cao tuổi có hoàn cảnh khó khăn, neo đơn. Đây là những mô hình không chỉ chăm sóc về thể chất mà còn động viên tinh thần, giúp người cao tuổi sống vui, sống khỏe, sống có ích.

Bên cạnh kết quả đạt được, công tác chăm sóc sức khỏe người cao tuổi ở Sơn La vẫn còn đối mặt nhiều khó khăn. Đáng chú ý, phần lớn hoạt động chăm sóc, khám chữa bệnh cho người cao tuổi mới chỉ lồng ghép trong hệ thống y tế chung, chưa có sự chuyên sâu.

Đội ngũ cán bộ chuyên trách còn mỏng, thiếu nhân lực được đào tạo bài bản về lão khoa. Toàn tỉnh mới có 2 bệnh viện thành lập khoa, bộ phận chuyên về lão khoa; số cán bộ được đào tạo chuyên sâu về lão khoa chỉ có 7 người. Trong khi đó, kinh phí cho khám sức khỏe định kỳ, nhất là việc tổ chức khám tại nhà cho người cao tuổi cô đơn, bệnh nặng còn hạn chế, chưa được đưa vào dự toán ổn định.

Trao đổi thêm với ông Đinh Anh Tuấn, Chi Cục trưởng Chi cục Dân số tỉnh Sơn La, được biết: Trong thời gian tới, để tiếp tục nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, tỉnh Sơn La xác định những tháng cuối năm 2025 và những năm tiếp theo cần tập trung vào tăng cường truyền thông, như: Đa dạng hóa hình thức tuyên truyền trên báo chí, mạng xã hội, hệ thống loa truyền thanh, chú trọng truyền thông bằng tiếng dân tộc thiểu số.

Mở rộng dịch vụ y tế cơ bản, trong đó các trạm y tế xã, phường sẽ tập trung triển khai dịch vụ chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại cộng đồng, lập hồ sơ quản lý sức khỏe đầy đủ; chú trọng khám chữa bệnh cho người cao tuổi cô đơn, bệnh nặng ngay tại nơi cư trú. Tỉnh Sơn La cũng chỉ đạo tiếp tục khuyến khích các bệnh viện bố trí buồng khám riêng cho người cao tuổi, mở rộng số giường điều trị nội trú, đồng thời, đẩy mạnh đào tạo nhân lực chuyên sâu về lão khoa, y học gia đình.

Cùng với đó, tỉnh Sơn La sẽ tiếp tục lồng ghép với hoạt động cộng đồng. Trong đó, sẽ tiếp tục nhân rộng mô hình Câu lạc bộ Liên thế hệ tự giúp nhau, gắn chăm sóc sức khỏe với các hoạt động văn hóa, xã hội, khuyến khích người cao tuổi tham gia phát triển kinh tế, giữ gìn bản sắc, nêu gương trong cộng đồng.

Theo số liệu báo cáo của Sở Y tế tỉnh Sơn La, hiện toàn tỉnh có gần 150.000 người cao tuổi, chiếm hơn 10% dân số. Dự báo trong những năm tới, tỷ lệ này sẽ tiếp tục tăng, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có chính sách đồng bộ, bền vững trong chăm sóc sức khỏe.

Bằng những kết quả đạt được trong 5 năm qua, cùng với sự quan tâm của các cấp ủy, chính quyền và sự đồng hành của cộng đồng, công tác chăm sóc sức khỏe người cao tuổi ở Sơn La đang đi đúng hướng. Tuy nhiên, để mỗi người cao tuổi thực sự được chăm sóc toàn diện cả về thể chất, tinh thần và đời sống xã hội, cần có sự chung tay mạnh mẽ hơn nữa từ gia đình, cộng đồng và hệ thống y tế.

Trong bối cảnh cả nước đang hướng tới mục tiêu “Thích ứng với già hóa dân số, phát huy vai trò người cao tuổi”, những nỗ lực của Sơn La đã và đang tạo ra hướng đi phù hợp và cách tiếp cận chủ động, toàn diện, nhân văn, góp phần để người cao tuổi không chỉ “sống lâu” mà còn “sống khỏe, sống vui và sống có ích”.

QUỐC TUẤN