Chậm triển khai các dự án điện rác

Khu xử lý chất thải Quang Trung (xã Gia Kiệm) theo kế hoạch sẽ được triển khai Dự án đốt rác phát điện công suất 7,5MW. Ảnh: Hoàng Lộc

Phát triển điện rác là một trong những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ môi trường, tạo nguồn điện sạch, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển kinh tế tuần hoàn và bền vững.

Nhiều dự án đã được quy hoạch

Theo Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII) và Quy hoạch tỉnh Đồng Nai thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, tỉnh Đồng Nai (cũ) có 4 dự án điện rác. Trong đó, lớn nhất là Dự án Nhà máy điện rác tại xã Tân An, công suất xử lý 1,2 ngàn tấn rác/ngày, công suất phát điện 30MW. Dự án đã được HĐND tỉnh thông qua chủ trương đầu tư năm 2022, với mục tiêu khởi công trong năm 2023 và hoàn thành sau khoảng 3 năm. Bên cạnh đó, dự án đã được tỉnh bố trí quỹ đất, được tính toán nguồn rác đầu vào nhưng đến nay vẫn chưa chọn được nhà đầu tư.

Ông Hoàng Tuấn Anh, Giám đốc Ban Quản lý dự án liên danh Công ty cổ phần Le Delta và Công ty cổ phần Thương mại - Đầu tư công nghệ Ecotech Việt Nam (đơn vị lập hồ sơ báo cáo nghiên cứu khả thi) cho biết: Nguyên nhân chậm trễ là do quá trình lập và điều chỉnh quy hoạch chi tiết 1/500 mất nhiều thời gian; phải chờ điều chỉnh quy hoạch xây dựng của xã để bổ sung tuyến đường dây đấu nối phát điện. Từ đó dẫn đến công tác hoàn thiện hồ sơ báo cáo đánh giá tác động môi trường và thẩm định hồ sơ kéo dài.

Các dự án còn lại gồm: Nhà máy điện rác tại Khu xử lý Túc Trưng (xã La Ngà), công suất xử lý 700-1.000 tấn/ngày, công suất phát điện 18,5MW. Nhà máy Điện rác W2E Đồng Nai (xã Long Phước), công suất xử lý 1,5 ngàn tấn rác/ngày, công suất phát điện 30MW và Nhà máy điện rác tại Khu xử lý chất thải Quang Trung (xã Gia Kiệm), công suất xử lý 400-600 tấn rác/ngày, công suất phát điện 7,5MW. Cả 3 dự án này đều đang trong quá trình thực hiện các thủ tục đầu tư.

Tại địa bàn tỉnh Bình Phước (cũ) có Dự án Nhà máy điện rác Tân Hưng - Hớn Quản (xã Tân Hưng), công suất xử lý tối thiểu 300 tấn rác/ngày, công suất phát điện 7,5MW (có khả năng mở rộng lên 15MW). Dự án đã được phê duyệt chủ trương đầu tư và đang thực hiện các thủ tục liên quan đến đất đai, đầu tư.

Ông Trần Anh Dũng, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Dịch vụ Sonadezi, chủ đầu tư Khu xử lý chất thải Quang Trung cho biết: Dự án đốt rác phát điện của doanh nghiệp đã đầy đủ thủ tục về quy hoạch. Doanh nghiệp đã nghiên cứu, làm việc với nhiều đối tác trong và ngoài nước để lựa chọn công nghệ phù hợp; đồng thời khảo sát các dự án đã triển khai tại Hà Nội, Cần Thơ, Bắc Ninh, Bình Dương. Tuy nhiên, đến nay dự án vẫn chưa thể thực hiện do 4 nguyên nhân. Cụ thể, nguồn rác đầu vào cần được bảo đảm ổn định, đủ cho nhà máy vận hành ít nhất 20-25 năm và đủ thời gian thu hồi vốn. Sản phẩm đầu ra là điện được bán 100% sau khi đã sử dụng tại nhà máy. Cần có đơn giá xử lý rác bằng công nghệ đốt phát điện để doanh nghiệp có thể tính toán hiệu quả đầu tư. Ngoài ra, doanh nghiệp kiến nghị được hưởng ưu đãi lãi suất vay vốn, tiếp cận các chương trình hỗ trợ tài chính và viện trợ quốc tế cho dự án.

“Nếu được UBND tỉnh hỗ trợ tháo gỡ 4 vướng mắc nêu trên, chúng tôi có thể triển khai và hoàn thành dự án trong vòng 2 năm kể từ khi được chấp thuận” - ông Dũng cho hay.

Nâng cao hiệu quả bảo vệ môi trường

Đốt rác phát điện là một trong những giải pháp công nghệ hiện đại, giúp xử lý rác thải, tạo nguồn năng lượng sạch và giảm phát thải khí nhà kính do giảm chôn lấp rác. Đối với tỉnh Đồng Nai, việc triển khai các dự án này ngoài mục đích nêu trên cũng phù hợp với định hướng phát triển kinh tế tuần hoàn, bền vững của tỉnh.

Ông Trần Trọng Toàn, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường cho rằng: Tiến độ triển khai các dự án nhà máy điện rác, bao gồm cả dự án mới và dự án chuyển đổi công nghệ tại các khu xử lý hiện hữu còn chậm, chưa đáp ứng nhu cầu xử lý rác sinh hoạt ngày càng tăng. Theo ông Toàn, các chủ đầu tư cần tích cực hơn trong phối hợp với các sở, ngành, địa phương để hoàn tất thủ tục về quy hoạch, đất đai, đầu tư, xây dựng và môi trường để triển khai dự án trong giai đoạn từ nay đến năm 2030.

Trong đó, đối với Dự án Nhà máy điện rác Tân Hưng - Hớn Quản, Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ làm việc với Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam để kịp thời hướng dẫn, hỗ trợ hoàn thiện hồ sơ đất đai và thẩm định hồ sơ cấp phép môi trường. Với Dự án Nhà máy điện rác Định Quán, Sở Tài chính hướng dẫn lập hồ sơ điều chỉnh chủ trương đầu tư đối với hạng mục trạm bơm, tuyến đường ống cấp nước thô. Dự án Nhà máy điện rác xã Tân An cần sớm hoàn tất báo cáo nghiên cứu khả thi để đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư.

Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Hoàng nhấn mạnh: Các dự án đốt rác phát điện có ý nghĩa đặc biệt trong chiến lược phát triển bền vững của tỉnh Đồng Nai, vừa góp phần xử lý triệt để rác thải sinh hoạt vừa tạo nguồn năng lượng sạch, giảm áp lực lên môi trường. Do đó, UBND tỉnh yêu cầu các sở, ngành, địa phương và nhà đầu tư phối hợp chặt chẽ, tháo gỡ kịp thời vướng mắc để đẩy nhanh tiến độ triển khai. Khi hoàn thành, các dự án sẽ giúp giảm tải cho công tác xử lý rác thải, nâng cao hiệu quả bảo vệ môi trường, đồng thời đưa tỉnh tiến gần hơn tới mục tiêu xây dựng nền kinh tế xanh, phát triển bền vững và thân thiện với môi trường.

Tại Đề án Giảm phát thải carbon giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 do UBND tỉnh ban hành đầu năm 2024, môi trường là một trong 7 lĩnh vực ưu tiên nghiên cứu và thực hiện giảm phát thải khí nhà kính. Mục tiêu tỉnh đặt ra đến năm 2030 là giảm 20% lượng phát thải khí nhà kính, đến năm 2035 giảm 45%, hướng tới trung hòa carbon vào năm 2045 và đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 cũng xác định mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt được thu gom, xử lý đạt chuẩn 97% đối với khu vực đô thị và 90% đối với khu vực nông thôn. Để đạt được mục tiêu này, tỉnh cần triển khai đồng bộ các giải pháp, trong đó có việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ hiện đại trong xử lý chất thải, giảm tối đa tỷ lệ chôn lấp, chấm dứt tình trạng tồn đọng rác do quá tải công suất ở các nhà máy hiện hữu.

Hoàng Lộc