Châu Âu rúng động sau vụ nổ súng nhắm vào Thủ tướng Slovakia

Hãng tin CBSNews ngày 16/5 dẫn tuyên bố từ bệnh viện Roosevelt ở thành phố Banska Bystrica, nơi Thủ tướng Slovakia Robert Fico, 59 tuổi, điều trị vì sự cố bị tấn công bằng súng ngày 15/5, thông báo tình trạng của ông “ổn định nhưng vẫn còn nghiêm trọng” sau cuộc phẫu thuật kéo dài 5 giờ đồng hồ. Trước đó cùng ngày, Phó Thủ tướng Slovakia Tomas Taraba chia sẻ với giới truyền thông rằng, Thủ tướng Fico đã qua cơn nguy kịch. “Ca phẫu thuật đã diễn ra tốt đẹp và tôi tin ông ấy sẽ sống sót”, Phó Thủ tướng Taraba phát biểu. Nhà chức trách Slovakia đã bố trí nhân viên an ninh tới thiết lập nhiều vòng bảo vệ tại Bệnh viện Roosevelt, trong khi khẩn trương điều tra làm rõ vụ việc. Theo Reuters, ông Fico bị bắn khi rời khỏi một cuộc họp chính phủ tại thị trấn Handlova cách thủ đô Bratislava khoảng 150km để bắt tay đám đông đang chào đón ông. Nghi phạm của vụ việc, 71 tuổi, là cựu nhân viên an ninh tại một trung tâm mua sắm và là thành viên Hiệp hội nhà văn Slovakia.

Thủ tướng Slovakia Robert Fico. Ảnh: GettyImages

Bộ trưởng Nội vụ Slovakia Matus Sutaj Estok cùng ngày cho biết, các bằng chứng ban đầu chỉ ra rằng, vụ nổ súng nhắm vào ông Fico mang “động cơ chính trị” và cho rằng nghi phạm đã “ra quyết định thực hiện hành vi tấn công từ sau cuộc bầu cử Tổng thống”. Trong cuộc bầu cử Tổng thống Slovakia hồi tháng 4/2024, ông Peter Pellegrini, cựu Thủ tướng Slovakia và là một chính trị gia đồng minh của Thủ tướng Fico, đã giành chiến thắng và dự kiến nhậm chức vào tháng 6/2024 tới. New York Times dẫn lời ông Estok thông tin thêm, nghi phạm đã bắn 5 phát đạn về phía ông Fico, trong đó có một viên đạn trúng vùng bụng. Video ghi từ hiện trường cho thấy 5 tiếng súng vang lên trước khi ông Fico gục xuống và được nhân viên an ninh đưa vào xe đi cấp cứu.

Slovakia, quốc gia 5,4 triệu dân là thành viên liên minh quân sự Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và Liên minh châu Âu (EU), ít có lịch sử bạo lực chính trị và chưa ghi nhận các cuộc tấn công nào nhắm vào các thành viên cấp cao chính phủ từ nhiều năm qua. Sự cố với ông Fico cũng được đánh giá là vụ tấn công nghiêm trọng nhất nhắm vào một người đứng đầu chính phủ châu Âu kể từ khi cố Thủ tướng Serbia Zoran Djindjic bị ám sát năm 2003. New York Times mô tả, Thủ tướng Fico là một trong những nhà lãnh đạo có tiếng nói khác biệt ở EU về vấn đề Ukraine, trong đó ông phản đối viện trợ quân sự cho Kiev và muốn duy trì quan hệ tích cực với Nga. Ngay sau vụ nổ súng, Tổng thống Slovakia đương nhiệm Zuzana Caputova ra tuyên bố chỉ trích hành động tấn công ông Fico cũng là “một cuộc tấn công vào nền dân chủ” của Slovakia.

Trong khi đó, nhiều nhà lãnh đạo trên thế giới cũng đã lên tiếng phản đối vụ tấn công nhắm vào Thủ tướng Fico. Trước thềm chuyến công du Trung Quốc, Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 15/5 tuyên bố, ông “phẫn nộ trước thông tin về vụ ám sát nhắm vào ông Fico”. “Không có lời biện minh nào cho tội ác khủng khiếp như vậy”, thông điệp của Tổng thống Nga có đoạn. Tổng thống Mỹ Joe Biden cùng ngày cho biết, ông lên án vụ tấn công Thủ tướng Slovakia và hy vọng ông sẽ nhanh chóng bình phục. “Tôi đang cầu nguyện để ông Fico nhanh chóng bình phục, chúng tôi chia sẻ với gia đình ông ấy và người dân Slovakia”, Tổng thống Biden tuyên bố.

Tại châu Âu, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen lên án vụ nổ súng là “đòn tấn công hiểm ác” không chỉ nhắm vào cá nhân Thủ tướng Fico mà còn đe dọa thiết chế dân chủ tại châu Âu. “Những hành động bạo lực này không thể được xã hội dung thứ, không thể tiếp tục làm suy yếu nền dân chủ mà chúng ta quý trọng nhất”, bà Ursula von der Leyen bình luận. Thủ tướng Hungary Viktor Orban, chính trị gia châu Âu có lập trường tương đồng với Thủ tướng Fico, cũng bày tỏ giận dữ về “vụ tấn công hiểm độc nhắm vào một người bạn” của ông. Thủ tướng Đức Olaf Scholz, Thủ tướng Anh Rishi Sunak và nhiều lãnh đạo châu Âu khác những giờ qua đều lên tiếng chỉ trích hành động tấn công nhắm vào ông Fico. Trước đó, Tổng Thư ký khối quân sự NATO Jens Stoltenberg cho biết, ông “kinh hoàng” về vụ việc, đồng thời hi vọng Thủ tướng Slovakia có đủ “sức mạnh để nhanh chóng phục hồi sức khỏe”.

Chính trường châu Âu đối diện làn sóng bạo lực có dấu hiệu leo thang nhắm vào các chính trị gia, trước thềm bầu cử đại biểu Nghị viện châu Âu dự kiến diễn ra tháng 6/2024 tới. Đức, Tây Ban Nha và Ireland gần đây ghi nhận một số vụ tấn công nhắm vào các chính trị gia mang lập trường cánh hữu lẫn cánh tả. Ủy ban châu Âu đã bày tỏ lo ngại bạo lự trở nên phổ biến trong đời sống chính trị khu vực, theo Guardian.

Thái Hà