Châu Âu 'thay đổi chiến lược' để vay giúp Ukraine 105 tỷ USD

Reuters sáng nay (19/12) dẫn lời Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa xác nhận các nước EU đã đạt thỏa thuận cung cấp cho Ukraine khoản hỗ trợ tài chính trong hai năm 2026-2027 trị giá 90 tỷ euro (tương đương khoảng 105,5 tỷ USD).

Một khu vực của Ukraine bị tàn phá do chiến sự. Ảnh: Reuters

"Chúng tôi đã đạt được thỏa thuận. Quyết định cấp 90 tỷ euro hỗ trợ Ukraine trong giai đoạn 2026-2027 đã được thông qua. Chúng tôi đã cam kết và chúng tôi đã thực hiện", ông Costa nêu trong một bài đăng trên mạng xã hội X.

Ông Costa chưa nêu cách thức khoản hỗ trợ được phân bổ. Với Ukraine, đây là khoản hỗ trợ rất quý giá, trong bối cảnh Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 18/12 thừa nhận Kiev "đối mặt với nguy cơ thiếu hụt 40-50 tỷ euro viện trợ nước ngoài" trong năm 2026.

Các nhà lãnh đạo châu Âu nhóm họp từ ngày 18/12 để thảo luận về hỗ trợ tài chính cho Ukraine trong xung đột với Nga. Có hai phương án chính được đề cập, một là sử dụng khối tài sản trị giá 250 tỷ USD của Nga bị đóng băng ở châu Âu để cho Ukraine vay; hai là cấp cho Ukraine khoản vay được bảo đảm bằng ngân sách của EU.

Phương án thứ nhất giúp châu Âu loại bỏ phần nào gánh nặng tài chính. Tuần trước, EU đã thông qua quyết định đóng băng "vô thời hạn" khối tài sản Nga ở châu Âu thay vì phải bỏ phiếu gia hạn lệnh đóng băng đó mỗi 6 tháng một lần như hơn 3 năm qua.

Tuy nhiên, các cuộc thảo luận về việc sử dụng tài sản Nga cho Ukraine vay đã kéo theo tranh cãi do nhiều nước, nhất là Bỉ, lo sợ rắc rối nếu Moscow áp dụng các biện pháp pháp lý. Trong khối tài sản Nga bị đóng băng có 215 tỷ USD được quản lý bởi Euroclear, trung tâm lưu ký chứng khoán trụ sở ở Bỉ. Tuần trước, Nga đã bắt đầu khởi kiện Euroclear.

Phương án thứ hai cũng không nhận được sự ủng hộ tuyệt đối của Hungary và một số quốc gia, do họ không muốn viện trợ Ukraine thêm nữa. Thủ tướng Hungary Viktor Orban nhiều lần cho rằng, việc EU viện trợ Ukraine là nguyên nhân dẫn đến chiến sự kéo dài.

Reuters tiết lộ, EU cuối cùng lựa chọn "thay đổi chiến lược", theo đó, khoản hỗ trợ Ukraine sẽ được "vay trên thị trường vốn, được bảo đảm bằng ngân sách của EU". Dù là khoản vay do EU chịu trách nhiệm, nhưng thỏa thuận không yêu cầu Hungary, Slovakia và CH Séc phải đóng góp hoặc có thêm bất cứ nghĩa vụ tài chính nào khác cho Ukraine.

Vẫn theo Reuters, EU quyết định rằng, Ukraine chỉ phải trả khoản vay nêu trên tới chừng nào họ nhận được "bồi thường chiến tranh" từ Nga. EU nhất trí phong tỏa tài sản Nga tới lúc đó và "EU có quyền sử dụng chúng", dường như để trả các khoản vay của EU cho Ukraine.

Thái Hà