Chênh lệch học vấn làm tăng nguy cơ đàn ông ngoại tình
Nghiên cứu mới cho thấy đàn ông có học vấn thấp hơn vợ dễ ngoại tình gấp 6,5 lần, rủi ro tăng cao nhất khi vợ học cao nhưng thu nhập lại kém chồng.
Khoảng cách giữa học vấn và thu nhập trong hôn nhân đang tạo ra những rạn nứt mới trong các gia đình Trung Quốc.
Nghiên cứu do hai giáo sư từ Đại học Johns Hopkins (Mỹ) và Đại học Phúc Đán (Thượng Hải, Trung Quốc) thực hiện, đăng ngày 14/11 trên tạp chí Social Science Research.
Đây là công trình đầu tiên phân tích đồng thời sự chênh lệch giáo dục và thu nhập trong hôn nhân, nhằm đánh giá cách hai yếu tố này ảnh hưởng đến hành vi ngoại tình.
Bối cảnh nghiên cứu diễn ra trong lúc xã hội Trung Quốc tranh luận mạnh mẽ về chuẩn mực hôn nhân, khi tỷ lệ ly hôn tăng cao kéo theo lo ngại về sự bền vững của gia đình, theo Sixth Tone.
Rạn nứt từ học vấn
Dữ liệu được thu thập từ khảo sát 4.006 người đã kết hôn trong China Private Life Survey năm 2020, nghiên cứu xã hội quy mô quốc gia do Đại học Bắc Kinh và Đại học Phúc Đán cùng thực hiện. Mẫu khảo sát gồm 1.631 nam giới và 2.375 phụ nữ.
Những người có từ hai bạn tình trở lên trong năm gần nhất được phân loại là đã ngoại tình, nhóm nghiên cứu lưu ý tiêu chí này có thể chưa bao quát hết các trường hợp như đang ly thân hoặc quan hệ mở.
Kết quả chỉ ra rằng xu hướng không chung thủy của nam giới chịu tác động mạnh bởi sự chênh lệch học vấn và thu nhập giữa hai vợ chồng, trong khi mức độ của phụ nữ không cho thấy mô hình rõ ràng.
Xét riêng yếu tố học vấn, nguy cơ quan hệ ngoài luồng ở nam giới thấp nhất khi vợ chồng có trình độ tương đương. Nhưng khi xuất hiện chênh lệch, rủi ro tăng rõ rệt, đàn ông có học vấn thấp hơn vợ dễ ngoại tình gấp 6,5 lần, trong khi những người học cao hơn vợ cũng có nguy cơ tăng gấp đôi so với nhóm cân bằng học vấn.
Vợ học cao, chồng dễ ngoại tình hơn
Từ năm 2009, phụ nữ Trung Quốc liên tục vượt nam giới về số lượng sinh viên đại học và sau đại học. Điều này thách thức quan niệm truyền thống rằng phụ nữ nên “kết hôn với người có điều kiện tốt hơn”. Một nghiên cứu trước đây cho thấy tỷ lệ phụ nữ lấy chồng học thấp hơn tăng từ 6,9% (nhóm sinh 1950-1954) lên 25,8% (nhóm sinh 1990-1994).
Tuy nhiên, nghiên cứu chỉ ra rằng việc phụ nữ ngày càng học cao không đồng nghĩa với một cuộc hôn nhân bình đẳng hơn, bởi các chuẩn mực gia trưởng vẫn duy trì ảnh hưởng mạnh mẽ. Khi xem xét đồng thời học vấn và thu nhập, nhóm tác giả phát hiện rủi ro thiếu chung thủy của chồng tăng cao nhất, lên tới 66%, trong những gia đình mà vợ có trình độ học vấn cao hơn nhưng thu nhập lại thấp hơn chồng.
Theo giải thích của các giáo sư, trong những trường hợp này, người chồng có xu hướng “bù đắp” sự thua kém về học vấn bằng việc khẳng định vị thế thông qua thu nhập, từ đó củng cố lại cấu trúc quyền lực truyền thống và làm tăng khả năng ngoại tình.
Ngược lại, khi người vợ vượt trội cả về học vấn lẫn thu nhập, nguy cơ chồng thiếu chuẩn mực hôn nhân gần như bằng 0, vì sự phụ thuộc tài chính khiến họ ít có động cơ hoặc không muốn mạo hiểm “đánh đổi” sự ổn định của gia đình.
Khi học vấn bằng nhau, thu nhập cao giúp chồng “an toàn” hơn.
Trong số các cặp khảo sát, hiện tượng chồng kiếm nhiều tiền hơn vợ vẫn phổ biến (56%), nhưng số chồng có học vấn cao hơn vợ chỉ chiếm 10%.
Ở những cặp vợ chồng có trình độ học vấn tương đương, việc chồng kiếm được nhiều tiền hơn lại làm giảm nguy cơ có mối quan hệ ngoài luồng, phù hợp với kỳ vọng truyền thống về vai trò của nam giới trong gia đình và góp phần duy trì sự hòa hợp.
Theo nhóm tác giả, kết quả nghiên cứu cho thấy các chuẩn mực văn hóa và cấu trúc xã hội vẫn tác động sâu sắc đến đời sống riêng tư, và việc phụ nữ Trung Quốc đạt trình độ giáo dục cao hơn sẽ không tự động chuyển hóa thành quyền lực hay bình đẳng hơn trong hôn nhân.
