Chi cục Kiểm lâm Hà Nội đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý, bảo vệ rừng

Cán bộ Chi cục Kiểm lâm Hà Nội quan sát, theo dõi rừng qua hệ thống camera. Ảnh: Hoàng Sơn

Thực trạng rừng và yêu cầu chuyển đổi số

Trên địa bàn thành phố Hà Nội hiện có gần 27.075ha rừng và diện tích chưa thành rừng, trong đó diện tích có rừng khoảng 18.519ha (gồm 7.593ha rừng tự nhiên và 10.926ha rừng trồng). Tỷ lệ che phủ rừng toàn thành phố đạt 5,57%. Dù không phải là địa phương có diện tích rừng lớn, song rừng ở thành phố Hà Nội giữ vai trò đặc biệt quan trọng đối với môi trường sinh thái, phòng hộ đầu nguồn, bảo đảm an ninh, quốc phòng, đồng thời tạo cảnh quan và không gian xanh cho hơn 10 triệu dân Thủ đô.

Trưởng phòng Quản lý bảo vệ rừng và bảo tồn thiên nhiên (Chi cục Kiểm lâm Hà Nội) Bùi Công Khương cho biết, rừng và đất lâm nghiệp ở thành phố tập trung ở 25 xã, phường (Sóc Sơn, Nội Bài, Trung Giã, Kim Anh, Phú Cát, Quốc Oai, Xuân Mai, Trần Phú, Mỹ Đức, Hồng Sơn, Phúc Sơn, Hương Sơn, Quảng Oai, Vật Lại, Bất Bạt, Suối Hai, Ba Vì, Yên Bài, Sơn Tây, Tùng Thiện, Đoài Phương, Hạ Bằng, Thạch Thất, Hòa Lạc, Yên Xuân).

Với địa hình rừng núi xen kẽ, phân tán, diện tích không lớn, nhưng rừng trên địa bàn Hà Nội lại chịu áp lực lớn từ biến đổi khí hậu, tác động của con người, nguy cơ cháy rừng và xâm hại rừng. Thực tế, những năm trước, thành phố ghi nhận hàng chục vụ cháy rừng, gây thiệt hại hàng chục héc ta, làm suy giảm đa dạng sinh học, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng môi trường sống của người dân.

Trong bối cảnh đó, việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số để quản lý, bảo vệ rừng hiệu quả hơn là yêu cầu tất yếu. Phó Chi cục trưởng phụ trách Chi cục Kiểm lâm Hà Nội Nguyễn Tiến Lâm nhấn mạnh: “Chuyển đổi số không chỉ là xu thế chung, mà còn là giải pháp cấp thiết để nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ và phòng cháy, chữa cháy rừng, từ đó giữ gìn hệ sinh thái và môi trường sống an toàn cho người dân Thủ đô”.

Thực tế những năm gần đây, Chi cục Kiểm lâm Hà Nội đã triển khai nhiều ứng dụng công nghệ hiện đại. Tiêu biểu là hệ thống giám sát cảnh báo sớm cháy rừng thông minh đặt tại huyện Sóc Sơn (cũ), đi vào hoạt động từ cuối năm 2021. Hệ thống được trang bị các cảm biến quang học, camera PTZ 36X, phần mềm cảnh báo cháy, cùng hạ tầng truyền dữ liệu, năng lượng tái tạo và phòng máy chủ giám sát. Qua đó, nhiều vụ cháy rừng được phát hiện sớm để triển khai phương án dập tắt đám cháy ngay từ lúc mới phát sinh…

Đồng thời, Chi cục Kiểm lâm Hà Nội còn phát triển và quản lý nhiều cơ sở dữ liệu số phục vụ công tác chuyên môn, như quản lý trực tuyến cơ sở chế biến gỗ và sản xuất giống cây lâm nghiệp; nhận biết nhanh tên gỗ, các loài chim cảnh, thú hoang dã, bò sát, lưỡng cư… Các ứng dụng này có thể tích hợp trên điện thoại thông minh, hỗ trợ cán bộ kiểm lâm, lực lượng chức năng và cả người dân trong công tác nhận diện, giám sát, quản lý.

Triển khai nhiều giải pháp trọng tâm

Phó Chi cục trưởng phụ trách Chi cục Kiểm lâm Hà Nội Nguyễn Tiến Lâm chia sẻ: “Chúng tôi tập trung xây dựng hệ thống dữ liệu tập trung, chuẩn hóa, kết nối với Hệ thống quản lý ngành FORMIS của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, nhằm bảo đảm sự đồng bộ và khai thác hiệu quả dữ liệu trong chỉ đạo, điều hành công tác bảo vệ rừng”.

Đặc biệt, Chi cục đã số hóa mạnh mẽ công tác hành chính: 100% văn bản được xử lý trên môi trường mạng; hệ thống báo cáo trực tuyến được vận hành ổn định; hồ sơ cán bộ, công chức được cập nhật thường xuyên trên phần mềm; các thủ tục hành chính đang hướng tới đạt mức độ 3 và 4. Bên cạnh đó, nhiều chương trình truyền thông, phóng sự truyền hình đã góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ rừng, thích ứng biến đổi khí hậu, xây dựng kinh tế xanh bền vững.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Mạnh Phương đánh giá: “Ứng dụng công nghệ số giúp lực lượng kiểm lâm khắc phục hạn chế về nhân lực, địa hình, đồng thời tăng hiệu quả giám sát và phản ứng nhanh trong mọi tình huống. Đây là hướng đi lâu dài và bền vững cho công tác bảo vệ rừng của Thủ đô”.

Để đáp ứng mục tiêu chuyển đổi số quốc gia và yêu cầu thực tiễn quản lý rừng, Chi cục Kiểm lâm Hà Nội đã đề ra nhiều giải pháp trọng tâm. Đó là: Tiếp tục nâng cấp hệ thống giám sát, cảnh báo cháy rừng thông minh, bổ sung năng lượng tái tạo, điện lưới; số hóa toàn diện dữ liệu quản lý rừng, từ kiểm kê, theo dõi diễn biến đến quản lý cơ sở chế biến gỗ, động vật hoang dã; đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng, khuyến khích người dân tham gia giám sát, phát hiện sớm vi phạm và nguy cơ cháy rừng; phối hợp chặt chẽ liên ngành, huy động lực lượng công an, quân đội, dân quân và nhân dân cùng tham gia bảo vệ, phòng cháy, chữa cháy rừng.

Phó Chi cục trưởng phụ trách Chi cục Kiểm lâm Hà Nội Nguyễn Tiến Lâm khẳng định: “Chi cục luôn kiên trì, quyết liệt triển khai lộ trình chuyển đổi số, từng bước số hóa toàn diện hoạt động quản lý, bảo vệ rừng, để công nghệ trở thành công cụ đắc lực, đồng hành với lực lượng kiểm lâm và cộng đồng trong sự nghiệp bảo vệ lá phổi xanh của Thủ đô”.

Thực tế cho thấy, chuyển đổi số đã mang lại hiệu quả rõ rệt trong công tác bảo vệ rừng và phòng cháy, chữa cháy rừng. Đây không chỉ là nhiệm vụ trước mắt, mà còn là định hướng lâu dài để phát triển Thủ đô xanh - sạch - bền vững. Với sự chỉ đạo quyết liệt của Thành ủy, UBND thành phố, sự đồng hành của các ngành, địa phương và sự chung tay của cộng đồng, “lá phổi xanh” của Hà Nội tiếp tục được bảo vệ vững chắc bằng sức mạnh của khoa học, công nghệ và ý thức trách nhiệm chung.

Đức Duy