Chỉ sau 4 ngày sốt, chàng trai 28 tuổi không qua khỏi

Bệnh nhân sốt xuất huyết được điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM. Ảnh: Duy Hiệu.

Bác sĩ chuyên khoa I Trần Nguyễn Hoàng Tú, Phó phòng Chỉ đạo tuyến, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM, cho biết trong thời gian qua, bệnh viện tiếp nhận nhiều ca không qua khỏi có diễn tiến rất nhanh.

Trong đó, trường hợp rất đau lòng là một nam thanh niên 28 tuổi, có bệnh nền béo phì, những ngày đầu chỉ sốt nhẹ, không dấu hiệu cảnh báo.

Tuy nhiên, sang ngày thứ 4, bệnh bắt đầu chuyển biến xấu và đến ngày thứ 5, bệnh nhân rơi vào sốc nặng, tổn thương gan và thận nghiêm trọng, kèm toan chuyển hóa. Dù được hồi sức tích cực, bệnh nhân không qua khỏi vào ngày thứ 13.

Một người đàn ông 44 tuổi, tiền sử béo phì và tăng huyết áp, từng mắc sốt xuất huyết 10 năm trước, nhập viện khi chỉ số HCT (chỉ số các tế bào hồng cầu trong máu) đã lên tới 53%, tổn thương gan - thận xuất hiện ngay giai đoạn đầu. Dù được điều trị, ông vẫn gặp biến chứng xuất huyết não và rối loạn đông máu, sau đó không qua khỏi.

Trường hợp khác là một phụ nữ 35 tuổi mắc đái tháo đường. Bệnh nhân được chống sốc tại tuyến trước hơn một ngày và hồ sơ chuyển viện ghi nhận tình trạng ổn định. Khi vừa tới Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới, bệnh nhân đã trong tình trạng huyết áp không đo được, suy đa cơ quan và không qua khỏi chỉ sau 28 giờ.

Theo phân tích, các bệnh nền như béo phì, tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh gan hoặc thận mạn tính khiến nguy cơ bệnh diễn tiến nặng và không qua khỏi cao hơn nhiều.

Bệnh có thể gây sốc rất sớm, từ ngày 3 đến ngày 4, trong khi ở một số nơi, việc chẩn đoán chưa thống nhất, thiếu phương tiện theo dõi HCT và chế phẩm máu, cùng với việc không phát hiện kịp thời các ổ xuất huyết tiềm ẩn, khiến tình hình càng nguy hiểm.

Đặc biệt, hơn 90% người lớn không qua khỏi có tổn thương gan, nhiều ca ngay khi nhập viện đã đồng thời suy gan và suy thận. Công tác chuyển viện cũng còn bất cập khi nhiều bệnh nhân được ghi nhận “ổn định” trên giấy tờ, nhưng khi đến tuyến trên đã rơi vào sốc sâu.

Báo cáo tại hội nghị chuyên môn do Viện Pasteur TP.HCM tổ chức ngày 12/8, bác sĩ Trần Nguyễn Hoàng Tú cho biết trong 7 tháng qua, đơn vị này tiếp nhận 3.169 ca sốt xuất huyết điều trị nội trú. Đa số là sốt xuất huyết có dấu hiệu cảnh báo, gần 1/5 thuộc nhóm nặng.

Tỷ lệ bệnh nhân nặng đang có xu hướng tăng, từ hơn 17% năm ngoái lên gần 20% chỉ trong nửa đầu năm nay. Đáng lưu ý, người lớn chiếm phần lớn các ca sốt xuất huyết nặng thể phối hợp, suy đa tạng, trong khi trẻ em thường gặp sốc đơn thuần. Tỷ lệ người cao tuổi mắc bệnh cũng ngày một nhiều hơn.

Bác sĩ Tú kiến nghị cần tập huấn toàn diện cho nhân viên y tế ở tất cả các tuyến, tăng cường hội chẩn và hỗ trợ qua telemedicine, đồng thời mở rộng mạng lưới điều trị tới cơ sở y tế địa phương để giảm áp lực cho tuyến cuối.

"Sốt xuất huyết nặng có thể diễn tiến rất nhanh. Nếu không xử trí kịp thời ngay từ tuyến đầu, người bệnh sẽ mất đi cơ hội vàng để được cứu sống", bác sĩ Tú nhấn mạnh.

Bệnh sốt xuất huyết đến nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, biện pháp phòng bệnh chủ yếu và hiệu quả là diệt muỗi, diệt loăng quăng/bọ gậy và phòng muỗi đốt. Để tích cực phòng bệnh cho bản thân, gia đình và mọi người xung quanh, Bộ Y tế khuyến cáo mạnh mẽ người dân thực hiện các biện pháp phòng bệnh sau:

Đậy kín tất cả dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng.
Hàng tuần thực hiện các biện pháp diệt loăng quăng/bọ gậy bằng cách thả cá vào dụng cụ chứa nước lớn; thau rửa dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ, lật úp các dụng cụ không chứa nước; thay nước bình hoa/bình bông; bỏ muối hoặc dầu vào bát nước kê chân chạn.
Hàng tuần loại bỏ các vật liệu phế thải, các hốc nước tự nhiên không cho muỗi đẻ trứng như chai, lọ, mảnh chai, vỏ dừa, mảnh lu vỡ, lốp/vỏ xe cũ, hốc tre, bẹ lá...
Ngủ màn, mặc quần áo dài phòng muỗi đốt ngay cả ban ngày.
Tích cực phối hợp với ngành y tế trong các đợt phun hóa chất phòng, chống dịch.
Khi bị sốt đến ngay cơ sở y tế để được khám và tư vấn điều trị. Không tự ý điều trị tại nhà

Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm do virus Dengue gây ra, lây qua muỗi Aedes (Aedes aegypti và Aedes albopictus). Bệnh phổ biến ở môi trường khí hậu nhiệt đới, cận nhiệt đới như Việt Nam, đặc biệt là vào mùa mưa khi truyền bệnh dễ lây lan. Có 4 chủng virus DENV‑1 đến DENV‑4, nhiễm một chủng sẽ tạo miễn dịch suốt đời với chủng đó, nhưng dễ nặng hơn nếu mắc chủng khác sau này.

Bệnh khởi phát bằng sốt cao bất ngờ (39-40 °C), thường kéo dài 3-5 ngày. Các triệu chứng thường gặp: đau đầu dữ dội (nhất là vùng sau mắt), đau cơ - khớp, mệt mỏi, buồn nôn, nôn, phát ban.

Dấu hiệu bệnh trở nặng xuất hiện thường ngày thứ 3-7 của bệnh, khi sốt bắt đầu giảm “giả tưởng là hồi phục”, nhưng thực tế có thể đang bước vào giai đoạn nguy hiểm. Trường hợp nặng có thể tiến triển thành sốc sốt xuất huyết, với huyết áp nguy hiểm, suy đa tạng, chảy máu trầm trọng, thậm chí dẫn đến không qua khỏi nếu không xử lý kịp thời.

Tại Việt Nam, vaccine sốt xuất huyết mới được cấp phép vào tháng 5/2024 và bắt đầu tiêm chủng tự nguyện từ tháng 9. Tuy nhiên, đây là loại vaccine dịch vụ, chưa thuộc Chương trình Tiêm chủng mở rộng, người dân tự chi trả chi phí.

Nguyễn Thuận