Chiến lược của Nga nhằm vô hiệu hóa lợi thế UAV của Ukraine
Từ chỗ chiếm ưu thế về UAV, Ukraine hiện đang bị Nga tập kích dồn dập bằng UAV. Nga có cả chiến lược dài hạn dồn sức phát triển UAV để chiếm thế thượng phong trước đối phương.
Công nghiệp quốc phòng là trụ cột cho đòn đánh UAV của Nga
Cách đây 3 năm, Nga gây chú ý khi tấn công ồ ạt Ukraine cùng một lúc bằng 43 chiếc UAV cảm tử nhập từ Iran. Nhưng tháng 9/2025, Nga đã sử dụng tới khoảng 800 thiết bị bay không người lái để tập kích Ukraine chỉ trong một đêm.
UAV Lancet của Nga đánh vào lựu pháo Ukraine. Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga.
Sự gia tăng mạnh này là kết quả của những bước nhảy vọt trong sản xuất UAV cảm tử tại Nga. Loại UAV tấn công một chiều này là ưu tiên của Tổng thống Nga Putin. Hiện chúng được lắp ráp nội địa tại 2 cơ sở chính bên trong lãnh thổ Nga. Điện Kremlin cũng đẩy mạnh sản xuất những chiếc UAV chiến thuật, với sự tham gia của các chính quyền địa phương.
Số lượng UAV Nga tăng đột biến cộng với những thay đổi của họ về chiến thuật và công nghệ đã tạo ra áp lực to lớn đối với Ukraine dù trước đây Kiev từng nắm lợi thế về tác chiến UAV.
Thời gian qua, Nga đã sử dụng UAV cảm tử và tên lửa để thực hiện tấn công bão hòa, gây quá tải cho hệ thống phòng không Ukraine. Nga tấn công vào các cơ sở sản xuất vũ khí, cơ sở năng lượng và đô thị của Ukraine.
Tất nhiên, Ukraine cũng có bước tiến trong việc tập kích UAV vào sâu trong lãnh thổ Nga nhưng vũ khí của Nga nhiều hơn và tinh vi hơn, buộc quân đội Ukraine phải khẩn trương tìm cách thích ứng. Dự báo tương lai, Nga có thể mở các cuộc tập kích UAV với sự tham gia của hàng nghìn UAV mỗi cuộc.
Michael Kofman - một nghiên cứu viên cao cấp tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình quốc tế, nhận định: “Chiến tranh đã đạt tới một bước ngoặt nữa trong cách thức sử dụng UAV, cả ở chiến tuyến lẫn trong những chiến dịch tập kích do phía Nga và phía Ukraine tiến hành”.
Ông Kofman nêu rõ có sự khác biệt lớn trong 2 loại UAV chính mà Nga sử dụng. Loại thứ nhất là loại nhỏ, được lính Nga triển khai tại chiến tuyến để tiến quân từng bước một. Loại thứ 2 là UAV tấn công một chiều được Nga sử dụng để oanh tạc tầm xa.
Trong năm 2025, Nga đã phóng hơn 34.000 UAV tấn công cùng mồi nhử vào Ukraine - gần gấp 9 lần số lượng UAV loại này được Nga triển khai trong cùng kỳ năm ngoái (2024), theo các dữ liệu của New York Times.
Việc Nga tập kích với số lượng UAV áp đảo như vậy là kết quả của một cuộc cách mạng sản xuất UAV. Chính quyền Tổng thống Putin đã nêu rõ rằng UAV là một ưu tiên trọng yếu của Nga, theo đó các nguồn lực công và tư được huy động để tạo ra một hệ thống khổng lồ chuyên sản xuất UAV.
Tại một diễn đàn kinh tế gần đây ở thành phố Vladivostok, gần như mỗi tỉnh của Nga tham gia sự kiện này đều có phần trưng bày những UAV do họ sản xuất.
Giới phân tích ước tính rằng Nga hiện có năng lực sản xuất khoảng 30.000 UAV tấn công (theo mẫu do Iran thiết kế) mỗi năm. Một số người còn tin rằng Nga có thể tăng gấp đôi con số này vào năm 2026.
Sự gia tăng này là nguyên nhân chính khiến Ukraine dù phát triển được những công nghệ UAV tinh vi nhưng vẫn hứng chịu tổn thất lớn do những đợt tập kích bằng máy bay không người lái Nga.
Lối đánh UAV của Nga trở nên hiểm hóc hơn
Ngoài gia tăng mạnh hoạt động sản xuất, Nga còn phát triển công nghệ UAV tiên tiến, dẫn đường tốt hơn, có khả năng chống gây nhiễu, bao gồm UAV sợi cáp quang. Bên cạnh đó, Nga còn điều chỉnh đáng kể chiến thuật của mình.
Hiện nay, Nga tung UAV theo bầy đàn (hay làn sóng) và sử dụng đường bay lắt léo để đối phương khó đoán mục tiêu mà Nga định tấn công. Nga cũng triển khai các UAV giả (làm bằng bọt xốp và gỗ sơn màu) để gây rối và thu hút hỏa lực đối phương.
UAV Nga cũng tránh bay qua cánh đồng trống trải nơi phòng không Ukraine dễ tác chiến, chủ động bay qua sông và rừng để khó bị phát hiện và đánh chặn. Khi đã vào đô thị, các UAV này càng khó bị bắn hạ do vướng các tòa nhà cao tầng và nguy cơ bắn nhầm vào dân thường.
Trước tình hình ấy, phòng không Ukraine cũng phải điều chỉnh đội hình để có cách bắn hạ hiệu quả. Ngoài những đội súng máy gắn trên xe bán tải di động, Ukraine còn nỗ lực gây nhiễu UAV đối phương bằng phương tiện điện tử.
Gần đây Ukraine đã phải triển khai nhóm UAV đánh chặn giá rẻ để ngăn các UAV bay cao của Nga; tuy nhiên, số lượng UAV loại này của Ukraine còn khiêm tốn.
Theo nhà nghiên cứu Kofman, trên chiến tuyến, lợi thế UAV của Ukraine đã bị phía Nga thu hẹp khoảng cách.
Hiện nay Nga đang khẩn trương xúc tiến thành lập Quân chủng Hệ thống không người lái - điều này thực sự khiến Ukraine lo ngại.
