Chiến thắng ở Bihar, đòn bẩy chính trị cho Thủ tướng Modi

Chiến thắng vượt ngoài kỳ vọng

Liên minh giữa đảng BJP của Thủ tướng Narendra Modi và các đảng khu vực đã giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử chính quyền của Bihar - một trong những bang lớn nhất Ấn Độ, nơi sinh sống của hơn 130 triệu người.

Các lãnh đạo đảng BJP tại một cuộc vận động bầu cử ở bang Bihar. Ảnh: DW

Theo kết quả công bố cuối tuần trước, Liên minh Dân chủ Quốc gia (NDA) do đảng Nhân dân Ấn Độ lãnh đạo đã giành được 202 trong số 243 ghế của Hạ viện bang Bihar, giúp cải thiện rõ rệt vị thế tại nơi mà trước đó họ chỉ giành được gần 80 ghế.

Kết quả bầu cử tại Bihar được đảng BJP ca ngợi là một thắng lợi mang tính bước ngoặt. Bởi lẽ, thành công này không chỉ mang tính số học đơn thuần mà còn phản ánh sự chuyển biến sâu hơn trong cơ cấu ủng hộ của cử tri đối với BJP.

Một mặt, đó là sự ghi nhận đối với các chương trình phát triển cơ sở hạ tầng và an sinh do chính quyền liên minh địa phương và trung ương thúc đẩy; mặt khác, là sự tham gia tích cực của phụ nữ cử tri và các tầng lớp lao động di cư - 2 nhóm đã trở thành trụ cột quyết định nhiều cuộc bầu cử gần đây.

Bihar, với số dân đông thứ ba và trẻ nhất cả nước, luôn được xem là thước đo chính trị quan trọng tại Ấn Độ. Việc NDA giành thắng lợi áp đảo tại nơi từng là “sân chơi” của các đảng địa phương cho thấy chiến lược liên minh, phân bổ ghế hợp lý và vận hành chính sách an sinh đã được cộng đồng cử tri - đặc biệt tại nông thôn - đón nhận tích cực. Kết quả này giúp đảng BJP không chỉ gia cố quyền lực tại bang mà còn gia tăng sức nặng đàm phán của liên minh NDA trên bình diện quốc gia.

Đáng chú ý, cuộc bầu cử ghi nhận tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu kỷ lục kể từ năm 1951, với khoảng 66,9% và tỷ lệ nữ cử tri lên tới 71,6% - con số hiếm thấy ở các cuộc bầu cử bang lớn. Sự gia tăng đáng kể trong tỷ lệ đi bầu của phụ nữ là một chỉ dấu quan trọng. Nó cho thấy các chính sách hướng tới tăng trợ cấp, cải thiện dịch vụ y tế và hỗ trợ sinh kế đã chạm tới một bộ phận rộng lớn người dân và được biểu hiện trở lại bằng lá phiếu. Đây là tín hiệu rất đáng giá đối với một chính đảng muốn kiểm soát sân chơi chính trị lâu dài.

Liên minh của Thủ tướng Modi giành được 202/243 ghế tại Hạ viện bang Bihar. Ảnh: DW

Về mặt chiến lược, chiến thắng này cung cấp cho chính quyền trung ương một “khoản dự trữ chính trị” cần thiết. Khi có nền tảng cố định tại các bang then chốt, chính phủ sẽ có không gian hơn để thực hiện các điều chỉnh chính sách phức tạp - từ phân phối ngân sách nội địa cho tới đàm phán quốc tế - mà không phải e ngại phản ứng tiêu cực tức thì của cử tri.

Do không có đủ đa số ghế trong Quốc hội kể từ cuộc tổng tuyển cử năm ngoái, đảng BJP buộc phải liên minh với đảng Janata Dal (Thống nhất) và đảng Lok Janshakti để thành lập chính phủ liên bang. Các đảng này cũng là đồng minh chủ chốt của BJP tại Bihar. Do đó, theo nhà phân tích chính trị người Ấn Độ, Neerja Chowdhury thì "việc giành được Bihar là niềm động viên lớn với Thủ tướng Modi bởi nó sẽ mang lại sự ổn định hơn cho chính quyền trung ương".

Tạo thế chủ động trong một môi trường đối ngoại phức tạp

Bối cảnh đối ngoại của Ấn Độ hiện nay được đánh dấu bởi 2 trục chính: một là căng thẳng kéo dài, đôi lúc bùng phát như thời gian gần đây, với Pakistan; hai là quan hệ thương mại ngày càng nhạy cảm với Mỹ, nơi Washington đã áp các mức thuế cao đối với hàng hóa Ấn Độ. Đối với New Delhi, quản trị đồng thời cả 2 trục này đòi hỏi sự linh hoạt chính trị và nền tảng ủng hộ nội bộ vững chắc.

Bang Bihar ghi nhận tỷ lệ cử tri nữ đi bỏ phiếu cao nhất trong lịch sử. Ảnh: DW

Về mặt an ninh, quan hệ Ấn Độ - Pakistan chưa có dấu hiệu cải thiện bền vững. Những vụ đụng độ, căng thẳng tại Kashmir và các vấn đề an ninh xuyên biên giới vẫn yêu cầu một lập trường kiên định của New Delhi để bảo đảm ổn định nội bộ và an ninh quốc gia. Trong bối cảnh đó, một thắng lợi chính trị như ở Bihar giúp chính phủ có thêm sự ủng hộ cần thiết để tiếp tục duy trì chính sách an ninh nghiêm ngặt, đồng thời giảm rủi ro chính trị khi phải ra quyết sách đối phó với các tình huống nhạy cảm.

Đối với mối quan hệ với Mỹ, câu chuyện phức tạp hơn và mang tính kinh tế chiến lược. Quan hệ thương mại song phương đang chịu sức ép mạnh mẽ từ các biện pháp thuế quan của Washington, theo đó một số dòng hàng của Ấn Độ đang phải chịu mức thuế lên đến 50% do các động thái của Mỹ trong năm qua. Việc Mỹ đặt điều kiện giảm thuế với kỳ vọng Ấn Độ mở cửa hơn cho các sản phẩm nông nghiệp - đặc biệt là ngô Mỹ - đã trở thành một trong những điểm nóng trong đàm phán. Việc đàm phán thương mại giờ đây không chỉ là câu chuyện về số liệu xuất nhập khẩu mà còn liên quan trực tiếp tới sinh kế của hàng chục triệu nông dân tại các bang như Bihar; do vậy, mọi nhượng bộ đều cần có căn cứ chính trị nội địa vững chắc.

Hạn chế lớn mà Ấn Độ phải cân nhắc là chính sách kiểm soát nhập khẩu các giống biến đổi gen (GMO). Theo các báo cáo chuyên ngành, khoảng 94% ngô tại Mỹ là giống GMO, trong khi Ấn Độ vẫn duy trì lệnh hạn chế đối với nhiều giống GMO nhập khẩu. Hệ thống thuế quan của Ấn Độ cũng đặt ra mức thuế áp dụng theo ngưỡng: ưu đãi thấp hơn cho một lượng nhỏ nhập khẩu nhưng tăng vọt tới 50% khi vượt hạn mức nhất định. Những rào cản kỹ thuật và thuế quan này làm cho việc mở cửa thị trường cho ngô Mỹ trở nên phức tạp, và bất kỳ tiến triển nào cũng cần được diễn giải một cách thận trọng để tránh tạo cảm giác “bán rẻ” lợi ích nông dân.

Chiến thắng tại Bihar vì thế trở nên có ý nghĩa hơn cả: nó tạo ra nền tảng chính trị để New Delhi có thể cân bằng giữa nhu cầu hội nhập, giảm bớt các rào cản thương mại có lợi cho xuất khẩu Ấn Độ và nhu cầu bảo vệ sinh kế nông dân nội địa. Nói cách khác, thắng lợi này không làm biến mất mâu thuẫn giữa lợi ích xuất khẩu và bảo hộ nông nghiệp, nhưng nó cung cấp một “vùng đệm” cần thiết để chính phủ thử nghiệm các giải pháp trung dung: mở cửa có kiểm soát, nhập khẩu có điều kiện phục vụ công nghiệp chăn nuôi/ethanol, đồng thời giữ nguyên các biện pháp bảo vệ trực tiếp cho nông dân.

Đòn bẩy cho chiến lược khu vực và tầm nhìn dài hạn

Nhìn xa hơn, chiến thắng ở Bihar góp phần trực tiếp vào việc định hình vị thế của Ấn Độ trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và trong các cơ chế hợp tác đa phương. Một chính phủ trung ương có nền tảng chính trị ổn định sẽ dễ dàng hơn trong hội nhập chuỗi cung ứng toàn cầu, thu hút đầu tư công nghệ cao và mở rộng hợp tác an ninh với các đối tác lớn. Đặc biệt, trong bối cảnh nhiều quốc gia đang tái cấu trúc chuỗi cung ứng để giảm lệ thuộc vào một số điểm nóng, Ấn Độ có cơ hội lớn để trở thành nhân tố then chốt về sản xuất và hậu cần trong khu vực.

Người ủng hộ liên minh NDA ăn mừng thắng lợi cuộc bầu cử ở bang Bihar. Ảnh: Instagram

Việc có “thời gian chính trị” để thương lượng một thỏa thuận thương mại khả thi với Mỹ có thể mang lại lợi ích đa chiều: giảm thuế quan cho xuất khẩu Ấn Độ, mở đường cho đầu tư vào các ngành chế biến nông sản và công nghiệp phụ trợ, đồng thời giúp New Delhi đẩy mạnh các sáng kiến năng lượng sạch và công nghệ. Tuy nhiên, để những lợi ích này hóa thành hiện thực, chính phủ cần kiên trì chính sách song song: cải cách các chuỗi cung ứng trong nước, hỗ trợ chuyển đổi sinh kế cho nông dân và xây dựng bộ quy tắc an toàn sinh học chặt chẽ nếu có thay đổi liên quan tới giống cây trồng biến đổi gen.

Với sự củng cố chính trị sau bầu cử ở bang Bihar, Thủ tướng Modi có thể tận dụng cơ hội này để thúc đẩy các chương trình đào tạo, chuyển đổi nông nghiệp theo hướng tăng giá trị và thắt chặt quan hệ chiến lược với các đối tác như Mỹ, Nhật, Australia trong khuôn khổ các cơ chế hợp tác như QUAD. Đồng thời, một chính quyền mạnh hơn tại trung ương cũng có thể định vị Ấn Độ một cách chủ động hơn trong các diễn đàn khu vực và toàn cầu, vừa bảo vệ lợi ích quốc gia, vừa tham gia trách nhiệm với cộng đồng quốc tế.

Chiến thắng lịch sử tại bang Bihar đã cung cấp cho Thủ tướng Modi một đòn bẩy đúng lúc: vừa là sự khẳng định đối nội, vừa là tấm đệm chính trị để đối phó với sức ép quốc tế, từ các cuộc đàm phán thương mại hóc búa với Mỹ tới những thách thức an ninh với Pakistan. Tuy nhiên, Bihar chỉ là mở đầu cho chuỗi bầu cử ở các bang Tây Bengal, Tamil Nadu, Kerala - những nơi mà nông nghiệp vẫn có vai trò quan trọng và cử tri nông dân có tiếng nói đáng kể. Do đó, để chuyển hóa chiến thắng tại Bihar thành lợi thế bền vững, liên minh của Thủ tướng Modi vẫn còn nhiều việc phải làm và phải làm rất khẩn trương.

Quang Anh