Chính phủ họp bàn về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)
Ngày 13/8, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp trực tiếp, kết hợp trực tuyến toàn quốc cho ý kiến về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp trực tiếp, kết hợp trực tuyến toàn quốc cho ý kiến về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Ảnh: VGP
Nêu một số nội dung lớn đặt ra trong quá trình xây dựng dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng, trước hết, cần xem xét, bảo đảm mối quan hệ, liên kết chặt chẽ giữa quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch tỉnh với các loại quy hoạch xây dựng đô thị, nông thôn, bảo đảm tránh trùng lặp, chồng chéo, lãng phí nguồn lực. Cùng với đó là nâng cấp quy hoạch phân khu, quy hoạch chung xây dựng để đáp ứng tốt hơn yêu cầu quản lý đất đai.
Với quy định thu hồi đất, phải bảo đảm quyền lợi của người dân trên cơ sở đã tách bạch giữa các trường hợp Nhà nước thu hồi và các trường hợp tự thỏa thuận. Điều kiện thu hồi cần được giới hạn trong phạm vi Nhà nước, tránh lạm dụng; đồng thời, nếu mở rộng thu hồi vì lợi ích quốc gia, công cộng thì phải thu hẹp ở lĩnh vực khác để cân bằng quyền lợi.
Phó Thủ tướng cũng đề nghị nghiên cứu kỹ các quy định nhằm "mở cửa có chọn lọc", cho phép nhà khoa học, doanh nhân, người nước ngoài yêu nước tiếp cận bất động sản ngoài khu vực hạn chế, nhưng vẫn bảo đảm yêu cầu quốc phòng, an ninh.
Việc định giá đất cần kiên định nguyên tắc "một giá" do Nhà nước quyết định và áp dụng thống nhất trong mọi giao dịch. Việc điều chỉnh giá đất đối với các đối tượng chính sách nên giao cho địa phương để vừa bảo đảm công bằng, vừa đạt hiệu quả kinh tế - xã hội, Phó Thủ tướng nêu rõ.
Nhiều tồn tại, vướng mắc
Tại phiên họp, theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, sau một năm thực hiện Luật Đất đai năm 2024, bên cạnh những kết quả đạt được, nhiều tồn tại, vướng mắc đã bộc lộ, đòi hỏi phải tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung để phù hợp với thực tiễn và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.
Hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hiện nay chưa phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Luật cũng chưa có quy định rõ ràng về thu hồi đất để thực hiện các dự án cấp bách, tình trạng "dự án treo" do một phần diện tích đất không thể thỏa thuận chuyển nhượng, dẫn đến lãng phí nguồn lực đất đai, làm chậm tiến độ đầu tư.
Về giá đất, Nhà nước cần kiểm soát và quyết định giá đất tại thị trường sơ cấp. Tuy nhiên việc định giá đất lại phụ thuộc vào giá đất thị trường thứ cấp và kết quả tư vấn từ đơn vị chuyên môn, dẫn đến giá đất không phản ánh đúng bản chất thực tế.
Phương pháp định giá thặng dư cũng gặp nhiều vướng mắc do phụ thuộc vào thông tin thị trường biến động không ổn định. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tiến độ tiếp cận đất đai mà còn làm tăng chi phí đầu tư, giảm khả năng cạnh tranh của địa phương.
Ngoài ra, sự thiếu đồng bộ trong hệ thống pháp luật liên quan như Luật Đấu giá tài sản, Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, Luật Đấu thầu… cũng gây khó khăn cho tổ chức thi hành Luật Đất đai, đặc biệt trong giai đoạn chuyển tiếp giữa luật cũ và luật mới. Nhiều dự án sử dụng đất trải qua nhiều giai đoạn pháp lý khác nhau nhưng thiếu quy định chuyển tiếp rõ ràng, gây lúng túng cho địa phương trong xử lý hồ sơ, triển khai dự án.
Trước những khó khăn, vướng mắc nói trên, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xây dựng Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) với các nhóm nội dung lớn được sửa đổi, bổ sung bao gồm: Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng; căn cứ, thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; xác định diện tích đất ở khi công nhận quyền sử dụng đất; căn cứ tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, áp dụng bảng giá đất, hệ số điều chỉnh giá đất;...
Quyền Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng báo cáo tại cuộc họp. Ảnh: VGP
Thuế bất động sản đánh vào đất bỏ hoang, dự án chậm tiến độ
Kết luận, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp thu đầy đủ các ý kiến, trong đó cần tập trung vào một số vấn đề trọng tâm.
Trước hết, cơ quan soạn thảo phải bám sát quan điểm đất đai là tài nguyên đặc biệt, thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện, trong đó cần xác định cụ thể vai trò của cấp xã, cấp tỉnh và cấp Trung ương trong quản lý đất đai, phân cấp rõ ràng để tránh vướng mắc, chồng chéo, bảo đảm cơ chế vận hành thống nhất nhưng linh hoạt, nhất là ở các khâu quy hoạch, chiến lược và định giá.
Với chính sách tài chính đất đai, Phó Thủ tướng khẳng định cần áp dụng bảng giá đất thống nhất, điều chỉnh giá theo dữ liệu thị trường trong khi hệ số giá đất không thay đổi nếu chưa có quyết định chính sách mới.
Bộ Tài chính cần kiên định nguyên tắc, thuế bất động sản nên đánh vào đất bỏ hoang, dự án chậm tiến độ, nhà xây xong để trống, không đánh vào dự án sử dụng nhiều đất để phát triển.
Liên quan đến các dự án đất đai, bất động sản bị vướng mắc tồn đọng, Phó Thủ tướng yêu cầu dự án luật phải có công cụ pháp lý để giải quyết dứt điểm, tránh lãng phí. Bên cạnh đó, khi mở rộng quyền định đoạt của Nhà nước về đất đai cần song song bảo đảm quyền của người dân.
