Chính phủ Mỹ cận kề nguy cơ đóng cửa

Chính phủ Mỹ đang cận kề nguy cơ đóng cửa nếu như quốc hội không thông qua được một dự thảo phân bổ ngân sách tạm thời mới hay một thỏa thuận chi tiêu ngân sách mới trước ngày 1-10.

Đến nay, đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ vẫn chưa tìm được tiếng nói chung, trong khi hai bên đổ lỗi lẫn nhau về trách nhiệm nếu như chính phủ Mỹ đóng cửa.

Đảng Cộng hòa khăng khăng giữ lập trường thông qua một gói chi tiêu tạm thời kéo dài đến tháng 11, chủ yếu giữ nguyên mức chi hiện tại và không kèm điều kiện. Đảng Dân chủ thì đưa ra một số điều kiện như bảo vệ trợ cấp từ Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng (ACA).

Động thái của đảng Cộng hòa

Tuần trước, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã hủy một cuộc họp tại Nhà Trắng với các lãnh đạo cấp cao của đảng Dân chủ tại quốc hội, gồm Lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer và Lãnh đạo phe thiểu số Dân chủ Hạ viện Hakeem Jeffries, theo đài CNN.

“Sau khi xem xét chi tiết các yêu cầu vô lý và thiếu nghiêm túc do phe thiểu số cực tả Dân chủ đưa ra để đổi lấy phiếu bầu của họ nhằm duy trì sự thịnh vượng cho đất nước chúng ta, tôi đã quyết định rằng không có cuộc họp nào với các nhà lãnh đạo quốc hội của họ có thể mang lại hiệu quả” - ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social hôm 23-9.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Demetrius Freeman/The Washington Post

Tổng thống Trump đổ lỗi cho đảng Dân chủ về nguy cơ đóng cửa chính phủ, ngụ ý rằng bất kỳ tổn thất nào xảy ra đều do họ gây ra. “Đảng Dân chủ muốn đóng cửa chính phủ và họ muốn đóng cửa vì họ muốn trao hàng tỉ USD, cuối cùng là hàng nghìn tỉ USD, cho những người di cư bất hợp pháp" - ông Trump nói với các phóng viên trước khi rời Nhà Trắng để tham dự một giải đấu golf ở New York vào cuối tuần qua.

Chính quyền Tổng thống Trump đã cho biết trong tuần trước rằng họ có kế hoạch khiến việc đóng cửa chính phủ trở nên đau đớn nhất có thể đối với đảng Dân chủ. Giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách (OMB) Russell Vought đã tiết lộ trong một bản ghi nhớ vài ngày trước rằng chính quyền đang lên kế hoạch sa thải hàng loạt nhân viên liên bang trong trường hợp chính phủ đóng cửa, thay vì chỉ cho họ nghỉ phép không lương như thông lệ trước đây.

Động thái này, có thể khiến hàng trăm nghìn công chức bị mất việc, nhằm gây sức ép buộc đảng Dân chủ phải ủng hộ biện pháp tạm thời “thuần túy” của đảng Cộng hòa.

Lựa chọn của đảng Dân chủ

Cuộc chiến đóng cửa chính phủ khiến Đảng Dân chủ có rất ít lựa chọn và không có lựa chọn nào là tốt, theo tờ The Hill.

Đối mặt việc Tổng thống Trump từ chối đàm phán, đảng Dân chủ có thể hoặc nhượng bộ sau nhiều tuần đàm phán cứng rắn và ủng hộ dự luật chi tiêu của đảng Cộng hòa, hoặc họ có thể kiên quyết phản đối và chứng kiến chính phủ đóng cửa.

Tòa nhà quốc hội Mỹ. Ảnh: THE NEW YORK TIMES

Lựa chọn đầu tiên đầy rẫy rủi ro chính trị vì nó đồng nghĩa với việc ủng hộ, dù miễn cưỡng, chiến lược ngân sách đơn phương của đảng Cộng hòa, đồng thời chắc chắn sẽ vấp phải phản ứng dữ dội từ phe cấp tiến - những người muốn thấy đảng Dân chủ chiến đấu đến cùng.

Lựa chọn thứ hai lại tiềm ẩn nguy hiểm trên thực tế, bởi việc đóng cửa chính phủ chắc chắn sẽ gây tổn hại cho nền kinh tế - một tình thế mà đảng Dân chủ từ lâu đã viện dẫn trong các cuộc đấu tranh với đảng Cộng hòa nhằm giữ cho chính phủ tiếp tục hoạt động.

Trong những ngày gần đây, vẫn còn nhiều nghi vấn về việc liệu đảng Dân chủ có duy trì được sự đoàn kết trong suốt cuộc chiến đóng cửa chính phủ này hay không, đặc biệt sau lần bỏ phiếu ngăn chính phủ Mỹ đóng cửa hồi tháng 3, khi chín thượng nghị sĩ Dân chủ đã cùng Lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Chuck Schumer ủng hộ dự luật của đảng Cộng hòa.

Khi tiến gần đến hạn chót ngày 1-10, một số thượng nghị sĩ Dân chủ bày tỏ những lo ngại tương tự về tác hại của việc đóng cửa chính phủ và tiếp tục thúc đẩy một thỏa hiệp. Tuy nhiên, bất kỳ thỏa thuận nào cũng có khả năng đòi hỏi phải tập hợp được 8 thượng nghị sĩ Dân chủ.

Hiện tại, lãnh đạo đảng Dân chủ vẫn giữ lập trường cứng rắn. Việc đảng Cộng hòa từ chối đàm phán, kết hợp với quyết định của lãnh đạo Hạ viện hủy bỏ các cuộc bỏ phiếu trong hai ngày cuối trước hạn chót, đã làm gia tăng cáo buộc của phe Dân chủ rằng lãnh đạo đảng Cộng hòa đang chủ ý hướng đến một cuộc đóng cửa chính phủ.

VĨNH KHANG