Chính phủ Mỹ đóng cửa: Nhà Trắng gây sức ép, 'đóng băng' tiền tài trợ cho các bang Dân chủ

Trong đó, có chương trình trị giá 18 tỷ đô la cho các dự án giao thông công cộng ở New York, và chương trình trị giá 8 tỷ đô la cho các dự án năng lượng xanh tại 16 tiểu bang do Đảng Dân chủ điều hành, bao gồm California và Illinois.

Phó Tổng thống JD Vance cũng cảnh báo, rằng chính quyền có thể tăng cường cắt giảm nhân viên liên bang nếu việc đóng cửa kéo dài hơn vài ngày. Theo một lá thư nội bộ, Văn phòng Sáng chế và Nhãn hiệu Mỹ cho biết sẽ sa thải 1% trong số 14.000 nhân viên.

Những động thái này cho thấy Tổng thống Donald Trump dường như sẽ thực hiện lời đe dọa tận dụng việc đóng cửa chính phủ để gây sức ép lên các đối thủ chính trị, và mở rộng quyền kiểm soát ngân sách liên bang trị giá 7 nghìn tỷ đô la, vốn được Hiến pháp Mỹ quy định là thuộc thẩm quyền của Quốc hội.

Việc chính phủ đóng cửa, lần thứ 15 kể từ năm 1981, đã đình chỉ hoạt động nghiên cứu khoa học, giám sát tài chính, các nỗ lực làm sạch môi trường và một loạt các hoạt động khác.

Khoảng 750.000 nhân viên liên bang đã tạm thời nghỉ việc, trong khi những bộ phận thiết yếu như quân đội bắt đầu làm việc không lương. Bộ Cựu chiến binh cho biết vẫn sẽ tiến hành hoạt động chôn cất tại các nghĩa trang quốc gia, nhưng sẽ không dựng bia mộ hoặc cắt cỏ.

Chính phủ Mỹ bắt đầu đóng cửa từ ngày 1/10. (Ảnh: Reuters)

Phản ứng của Đảng Dân chủ

Ông Hakeem Jeffries - lãnh đạo phe Dân chủ tại Hạ viện - cho biết, việc đóng băng ngân sách cho các dự án tàu điện ngầm và cảng biển tại quê nhà New York của ông sẽ khiến hàng nghìn người mất việc.

Đồng quan điểm, Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Thom Tillis bày tỏ lo ngại, rằng việc đóng băng ngân sách cơ sở hạ tầng cho New York có thể khiến Quốc hội khó thoát khỏi tình trạng đóng cửa chính phủ hơn.

Ông Chuck Schumer - lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện, cũng đến từ New York - cáo buộc Tổng thống Trump đang nhắm vào những người dân Mỹ bình thường vì mục đích đảng phái.

Tuy nhiên, lãnh đạo phe Cộng hòa tại Thượng viện John Thune đã bác bỏ mối lo ngại này. "Chỉ cần bỏ phiếu để mở cửa chính phủ là vấn đề đó sẽ biến mất, phải không? Ý tôi là, khá đơn giản", ông nói tại một cuộc họp báo.

Hakeem Jeffries cho biết, ông đã không liên lạc với Nhà Trắng kể từ cuộc gặp với Tổng thống Trump hồi đầu tuần để thảo luận về dự luật ngân sách.

"Chúng tôi chưa nghe tin tức gì từ Nhà Trắng kể từ cuộc họp hôm 29/9", ông nói trong một cuộc phỏng vấn với CNN. "Rõ ràng là họ muốn đóng cửa chính phủ”.

Trước đó, Chính phủ Mỹ đã chính thức đóng cửa từ 0h ngày 1/10, khi những chia rẽ sâu sắc giữa hai đảng phái ngăn cản Quốc hội và Nhà Trắng đạt được thỏa thuận ngân sách.

Việc đóng cửa chính phủ bắt đầu vài giờ sau khi Thượng viện không thể thông qua một dự luật chi tiêu ngắn hạn, được xây dựng để duy trì hoạt động của chính phủ đến ngày 21/11.

Đảng Dân chủ phản đối dự luật này, vì Đảng Cộng hòa từ chối gia hạn các phúc lợi y tế cho hàng triệu người Mỹ, vốn sẽ hết hạn vào cuối năm nay. Đảng Cộng hòa cho rằng vấn đề gia hạn phúc lợi y tế cần được giải quyết riêng, tách biệt với vấn đề ngân sách.

Cả hai bên đều đổ lỗi cho nhau về việc chính phủ đóng cửa.

Minh Hạnh