Chính phủ Pháp sụp đổ: 'Lối thoát hiểm' của Tổng thống Macron hẹp dần

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron. (Nguồn: Getty Images)

Ngày 8/9, Quốc hội Pháp bỏ phiếu tín nhiệm đối với Thủ tướng François Bayrou với tỷ lệ áp đảo: 364 phiếu chống so với chỉ 194 phiếu thuận. Điều này khiến ông Bayrou buộc phải nộp đơn từ chức dù muốn hay không, đồng thời khiến ông trở thành vị thủ tướng Pháp thứ tư bị lật đổ chỉ trong vòng chưa đầy hai năm.

Tổng thống Macron lập tức tuyên bố sẽ sớm bổ nhiệm người kế nhiệm ông Bayrou, tức thủ tướng thứ năm trong nhiệm kỳ hiện tại của vị nguyên thủ Pháp, nhưng câu hỏi đặt ra là liệu một nhân sự mới có thể xoay chuyển cục diện hay không?

Thách thức nghiêm trọng

Thách thức trọng tâm với Tổng thống Macron vẫn là thúc đẩy gói cắt giảm ngân sách hàng chục tỷ Euro để kiềm chế nợ công đang gia tăng - nhiệm vụ mà ông Bayrou không thể thực hiện và bất kỳ người kế nhiệm nào cũng khó có đủ tiềm lực chính trị để triển khai. Trong diễn văn cuối cùng trước Quốc hội, ông Bayrou cảnh báo: Pháp đang đối diện mức nợ công ở “tình trạng đe dọa tính mạng quốc gia”.

Bên cạnh đó, nguyên thủ quốc gia Pháp hiện đang trở thành "tầm ngắm" chỉ trích của công chúng. Các cuộc khảo sát dư luận cho thấy tỷ lệ tín nhiệm dành cho ông Macron đã rơi xuống mức thấp kỷ lục, thậm chí thấp hơn cả thời điểm đỉnh cao của phong trào “Áo vàng” năm 2018-2019. Trong khi đó, các công đoàn đã lên kế hoạch đình công toàn quốc vào ngày 10/9, tiếp đó là những cuộc biểu tình quy mô lớn vào ngày 18/9.

Phe đối lập không bỏ lỡ cơ hội gia tăng sức ép. Lãnh đạo nhóm nghị sĩ của đảng Xã hội tại Quốc hội Pháp Boris Vallaud tuyên bố: “Người duy nhất phải chịu trách nhiệm cho cuộc khủng hoảng và sự bất ổn này chính là Tổng thống”. Thậm chí, một số nghị sĩ cực tả còn trực tiếp kêu gọi ông Macron từ chức.

Vấn đề lớn nhất của Tổng thống Macron là duy trì sự thống nhất ở trung tâm chính trị, trong bối cảnh đảng cực hữu Mặt trận quốc gia (RN) dẫn đầu thăm dò và đảng cực tả Nước Pháp bất khuất (LFI) tận dụng tình thế để chống chính quyền, đồng thời cam kết ngăn chặn mọi nỗ lực thắt chặt chi tiêu công.

Chia rẽ đảng phái

Trong khi đó, ý tưởng thành lập một chính phủ “liên minh rộng” với sự tham gia của đảng Xã hội và đảng Cộng hòa, vốn bất đồng sâu sắc về chính sách kinh tế, trên thực tế rất khó khả thi. Dù về mặt lý thuyết, liên minh này có thể giúp bảo đảm đa số ở Quốc hội, nhưng xung khắc chính trị và lợi ích trước thềm bầu cử địa phương năm 2026 khiến mọi thỏa hiệp trở nên mong manh.

Lãnh đạo đảng Cộng hòa Pháp Laurent Wauquiez khẳng định, đảng ông sẽ “không bao giờ chấp nhận” bất kỳ chính phủ nào chịu ảnh hưởng từ liên minh cánh tả cấp tiến Mặt trận Bình dân mới (NFP).

NFP là một liên minh bốn đảng cánh tả-xanh, đã từng gây bất ngờ khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Quốc hội Pháp hồi tháng 7/2024, gồm các đảng LFI, đảng Xã hội, đảng Cộng sản và đảng Xanh.

Một viễn cảnh khác – giải tán Quốc hội và tổ chức bầu cử sớm – ngày càng được nhắc tới. Lãnh đạo RN Marine Le Pen nhận định: “Giải tán Quốc hội sẽ không còn là lựa chọn, mà trở thành nghĩa vụ”. Tuy nhiên, ngay cả bầu cử sớm cũng khó khắc phục chia rẽ nội tại và nhiều khả năng chỉ làm tình trạng phân cực thêm sâu sắc.

Cuộc khủng hoảng hiện nay không chỉ dừng lại ở sự bất tín nhiệm dành cho Thủ tướng Bayrou hay Tổng thống Macron, mà còn phản ánh sự bế tắc sâu rộng trong đời sống chính trị - kinh tế của Pháp. Cuộc bầu cử mà bà Marine Le Pen kỳ vọng có lẽ cũng khó hàn gắn những chia rẽ cốt lõi trong tình trạng bế tắc quốc gia nghiêm trọng này.

Hoàng Hà