Chính quyền địa phương 2 cấp: Khuyến nông thay đổi để gần dân, sát dân

Đây là nhận định của các đại biểu tại Hội nghị "Đánh giá hiệu quả hoạt động khuyến nông, khuyến nông cộng đồng trong thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại các tỉnh Bắc Trung Bộ" do Trung tâm Khuyến nông Quốc gia tổ chức trong hai ngày 1 và 2/10/2025, tại phường Nam Đông Hà, tỉnh Quảng Trị.

Quang cảnh Hội nghị

Hội nghị có sự tham dự của hơn 200 đại biểu đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, lãnh đạo các địa phương, Trung tâm Khuyến nông cấp tỉnh, cùng nhiều cán bộ, chuyên gia và đại biểu từ cơ sở.

Hiện nay, cả 5 tỉnh, thành phố vùng Bắc Trung Bộ gồm: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị và thành phố Huế đã hoàn thành việc sắp xếp tổ chức lại Trung tâm Khuyến nông cấp tỉnh với tổng số viên chức đang làm việc tại 5 Trung tâm này là 201 người.

Tại cấp xã và cơ sở, việc bố trí nhân sự khuyến nông còn gặp nhiều khó khăn. Các Tổ Khuyến nông cộng đồng - lực lượng tự nguyện, nòng cốt tại cơ sở vẫn hoạt động theo đơn vị hành chính cũ, chưa được kiện toàn lại theo xã mới.

Tại tỉnh Quảng Trị, sau sáp nhập, Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã thực hiện kiện toàn, sắp xếp lại các phòng chuyên môn và các trạm khuyến nông khu vực (từ 5 trạm nay còn 3 trạm), bố trí công việc cho cán bộ phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được giao.

Đối với khuyến nông cấp xã, sau khi thực hiện chính quyền 2 cấp, đã có 78 cán bộ khuyến nông được các phường, xã tiếp nhận lại vị trí khuyến nông cơ sở, tuy nhiên mới có 66/78 cán bộ được chi trả phụ cấp/thù lao theo quy định; còn 25 cán bộ chưa được sắp xếp, bố trí công việc.

Hầu hết các tổ khuyến nông cộng đồng tại Quảng Trị đang tạm dừng hoạt động do đa số các tổ trưởng khuyến nông cộng đồng nghỉ hưu, nghỉ thôi việc hoặc thuyên chuyển công tác…

Ông Trần Đình Hiệp, Phó Giám đốc sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Trị phát biểu

Ông Trần Đình Hiệp, Phó Giám đốc sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Trị cho rằng, vai trò của khuyến nông hiện tại không chỉ dừng lại ở việc truyền đạt kiến thức hay tập huấn kỹ thuật, mà còn tổ chức sản xuất, kết nối thị trường, xây dựng mô hình nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp hữu cơ, gắn nông dân vào chuỗi giá trị hàng hóa.

Chính từ yêu cầu thực tiễn ấy, việc kiện toàn hệ thống khuyến nông, khuyến nông cộng đồng trong thực hiện chính quyền 2 cấp được đặt ra như một tất yếu nhằm đưa hoạt động khuyến nông đi vào chiều sâu, phát huy hiệu quả góp phần thực hiện tốt các mục tiêu chung của ngành nông nghiệp và môi trường.

Ông Trần Đình Hiệp nêu ý kiến: "Lực lượng khuyến nông, đặc biệt là khuyến nông cộng đồng là "cánh tay nối dài" của chính quyền trong việc đưa chủ trương, chính sách và tiến bộ kỹ thuật đến tận hộ nông dân. Trong bối cảnh chính quyền hai cấp, vai trò ấy càng trở nên quan trọng".

Đại biểu tham dự Hội nghị

Trong giai đoạn mới, nhiều tỉnh tích cực đẩy mạnh truyền thông, chuyển đổi số trong hoạt động khuyến nông. Một số địa phương thử nghiệm hình thức tập huấn trực tuyến, sản xuất tài liệu đa phương tiện, tổ chức hội nghị đầu bờ gắn với mô hình thực tiễn. Các Tổ khuyến nông cộng đồng tiếp tục đóng vai trò hỗ trợ kỹ thuật, kết nối thị trường, phổ biến kinh nghiệm sản xuất tại cộng đồng, nhất là các hoạt động gắn với xây dựng nông thôn mới.

Hội nghị tập trung thảo luận, đề xuất định hướng lớn cho giai đoạn tới kiện toàn mô hình tổ chức khuyến nông phù hợp với chính quyền 2 cấp

Tại Hội nghị, các đại biểu tập trung thảo luận, đề xuất định hướng lớn cho giai đoạn tới: kiện toàn mô hình tổ chức khuyến nông phù hợp với chính quyền 2 cấp; củng cố lực lượng khuyến nông viên cơ sở, tổ khuyến nông cộng đồng; tăng cường truyền thông – đào tạo – dịch vụ; mở rộng hợp tác công tư và xã hội hóa nguồn lực khuyến nông. Một nguyên tắc được nhấn mạnh là: "Ở đâu có nông dân, ở đó phải có khuyến nông", như một cam kết xuyên suốt cho mọi hành động, chính sách và tổ chức trong hệ thống.

Ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phát biểu

Ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho rằng, điều may mắn là tất cả các địa phương đều duy trì Trung tâm khuyến nông của tỉnh trực thuộc sở Nông nghiệp và Môi trường. Từ các Trung tâm khuyến nông này tổ chức lại các trạm liên vùng để phụ trách hoạt động khuyến nông cấp cơ sở.

Ông Lê Quốc Thanh cũng nêu hai gợi ý khi tổ chức lại mô hình khuyến nông cơ sở: "Đối với các vùng có vùng nguyên liệu trọng điểm thì một xã có thể đảm đương được một vùng nguyên liệu lớn thì chúng ta có thể tổ chức lực lượng khuyến nông theo cấp xã. Từ đó, thu hút sự tham gia của lực lượng quan tâm đến vùng nguyên liệu vào trong hoạt động khuyến nông cộng đồng. Đối với các vùng sản xuất không tập trung, đa dạng nhiều sản phẩm thì nên liên kết vùng và tổ chức lại lực lượng khuyến nông cộng đồng theo cấp trạm".

Khuyến nông thay đổi để phù hợp trong giai đoạn mới

Từ thực tế cho thấy, khuyến nông không chỉ đơn thuần là chuyển giao kỹ thuật mà còn là hành trình kết nối tri thức với trái tim, lan tỏa niềm tin và tạo động lực phát triển từ chính cộng đồng nông thôn.

Trong bối cảnh nền nông nghiệp Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và hội nhập sâu rộng, khuyến nông chính là lực lượng tiên phong để đảm bảo sản xuất nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh.

Đây cũng là mục tiêu đã được xác định trong Nghị quyết 19 NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Vinh Thông/VOV-Miền Trung