Chính trường Anh dậy sóng sau bê bối thuế của Phó thủ tướng
Ngày 5/9, Phó Thủ tướng Anh Angela Rayner đã bất ngờ từ chức khỏi vị trí Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Nhà ở, đồng thời từ bỏ vai trò Phó lãnh đạo Công Đảng sau khi một cuộc điều tra độc lập xác nhận bà đã không nộp đủ thuế trước bạ mua nhà trị giá khoảng 40.000 bảng Anh.
Trong một bức thư gửi Thủ tướng Starmer, bà Rayner thừa nhận đã dựa vào lời khuyên pháp lý cho rằng mức thuế áp dụng là mức chuẩn mà không phải mức cao đối với nhà thứ hai. Mặc dù đã công khai việc thiếu nộp thuế và chủ động chuyển hồ sơ cho cố vấn độc lập về tiêu chuẩn đạo đức trong chính phủ, song bà Rayner vẫn bị đánh giá là vi phạm Bộ Quy tắc Bộ trưởng của Anh.
Phó Thủ tướng Anh Angela Rayne. Ảnh: Anadolu/Getty
Vụ việc như giọt nước tràn ly đã khiến chính phủ của Thủ tướng Keir Starmer bị hứng chịu chỉ trích nặng nề từ phía đảng Bảo thủ đối lập. Trong một phiên họp giải trình trước Quốc hội Anh, bà Kemi Badenoch, lãnh đạo Đảng Bảo thủ đối lập đã chất vấn khi Phó Thủ tướng Angela Rayner thừa nhận đã nộp thiếu thuế và chi phí đi vay của Chính phủ đã tăng lên mức cao nhất kể từ năm 1998.
“Tôi cũng hoan nghênh việc Phó Thủ tướng đã tự trình diện với cố vấn đạo đức. Bà ấy đã thừa nhận mình đóng thiếu thuế. Vậy tại sao bà ấy có thể tại vị? Điều này phản ánh có cuộc khủng hoảng ở cấp cao nhất trong nội các. Thưa Thủ tướng, một cuộc khủng hoảng đang âm ỉ. Lần cuối cùng chi phí vay nợ của chính phủ cao như vậy là khi nào?. Tôi sẽ nói với lý do tại sao chi phí vay lại cao hơn. Đó là vì Bộ trưởng Tài chính đã thay đổi các quy tắc tài chính để bà ấy có thể vay số tiền kỷ lục. Bà ấy đã sử dụng hết hạn mức thẻ tín dụng của đất nước và điều đó đã đẩy chi phí vay lên cao. Đây là những lựa chọn tồi tệ”. bà Badenoch nói.
Chi phí vay nợ của chính phủ Anh đang ở mức cao nhất trong Nhóm Bảy nền kinh tế phát triển. Lạm phát cũng đang ở mức cao khiến cho khả năng cắt giảm lãi suất của Ngân hàng Anh bị hạn chế.
Ngay sau khi Rayner từ chức, Thủ tướng Keir Starmer lập tức tiến hành một cuộc cải tổ nội các mạnh mẽ. Đây là cuộc cải tổ nội các thứ hai của Thủ tướng Starmer chỉ trong vòng một tuần. Theo đó, ông David Lammy – trước đây là Ngoại trưởng – được bổ nhiệm làm Phó Thủ tướng đồng thời đảm nhiệm chức Bộ trưởng Tư pháp. Bà Yvette Cooper chuyển từ Bộ Nội vụ sang đảm nhiệm vai trò Ngoại trưởng. Bà Shabana Mahmood trở thành Bộ trưởng Nội vụ và ông Steve Reed được giao trách nhiệm mới là Bộ trưởng Nhà ở. Ngoài ra còn một số vị trí chủ chốt khác như Bộ trưởng Bộ kinh doanh và thương mại, Bộ trưởng Khoa học – công nghệ và Bộ trưởng Scotland cũng đều được thay thế. Bà Rachel Reeves vẫn đảm nhiệm vị trí Bộ trưởng Tài chính.
Việc Phó thủ tướng Rayner từ chức do vi phạm nộp thuế là cú sốc lớn với Chính phủ của ông Starmer. Bà Rayner, nổi tiếng với hình ảnh xuất thân từ tầng lớp lao động và là một người có sức thu hút và đại diện chính sách quan trọng trong bộ máy lãnh đạo Công Đảng. Sự ra đi của bà không chỉ tạo ra một lỗ hổng quyền lực trong nội bộ Công Đảng mà còn có thể kích hoạt nguy cơ phân hóa giữa các phe phái trong đảng này.
Tờ Thời báo Tài chính (Financial Times) chỉ ra rằng Thủ tướng Starmer đang đối mặt với khủng hoảng uy tín đáng kể, giữa bối cảnh Công đảng đang mất đà trước Đảng Độc Anh của ông Nigel Farage. Chính vì vậy, cuộc cải tổ nhanh chóng nhằm tái lập bộ máy lãnh đạo cho thấy Thủ tướng Starmer cố gắng ổn định tình hình. Với nửa nhiệm kỳ còn lại, nhiệm vụ của ông Starmer sẽ rất nặng nề. Không chỉ phục hồi niềm tin từ công chúng, Chính phủ Công Đảng Anh còn phải giải quyết những chia rẽ nội bộ và áp lực tài chính ngân sách khổng lồ.
