Chống hàng lậu, hàng giả: Cấp thiết siết chặt quản lý, quy trách nhiệm các sàn thương mại điện tử

Thời gian gần đây, số lượng các vụ vi phạm về chất lượng hàng hóa trên sàn thương mại điện tử ngày càng gia tăng. Ảnh minh họa

Ưu tiên chống hàng giả trên thương mại điện tử

Chỉ vài cú nhấp chuột, có thể thấy nhiều gian hàng trên sàn thương mại điện tử rao bán hàng loạt sản phẩm thời trang gắn tên các nhãn hàng, thương hiệu nổi tiếng như Gucci, Dior, Chanel, Louis Vuitton… Các sản phẩm này được bày bán công khai với giá thấp hơn rất nhiều lần so với hàng chính hãng. Một chiếc đồng hồ nam thương hiệu Orient Sun moon Gen 4 dây da chính hãng có giá hơn 5 triệu đồng/chiếc, nhưng một cửa hàng trên sàn shopee rao bán 680.000 đồng/chiếc; giày Ultraboost của Adidas giá chính hãng trên 3 triệu đồng/đôi, sàn TikTok Shop bán hàng nhái 495.000 đồng/đôi…

Ngoài các mặt hàng thời trang, mỹ phẩm, nhiều mặt hàng công nghệ, hàng thực phẩm cũng xuất hiện tràn lan hàng giả, hàng nhái kém chất lượng. Trên sàn shopee, lazada, nhiều gian hàng bày bán sản phẩm điện thoại nhái của các hãng lớn như Samsung, Iphone với giá rẻ bất ngờ, từ vài trăm đến 1 - 2 triệu đồng.

Ông Nguyễn Mạnh Thắng - Giám đốc Chi nhánh miền Bắc, Công ty Yến sào Khánh Hòa cho biết, trên sàn thương mại điện tử đang "loạn" sản phẩm nước yến. Nhiều shop quảng cáo tỷ lệ yến tươi 35 - 39%, thậm chí lên tới 70%, nhưng thực chất đây chỉ là hàng gia công giá rẻ. Một số doanh nghiệp ngành yến từng mua nước yến công bố 35% yến tươi đi kiểm định thì kết quả chưa đến 1%. Để sản xuất ra hũ nước yến thật, chi phí từ 38.000 - 40.000 đồng, trong khi hàng gia công chỉ bán giá 10.000 đồng/hũ, nên đó là yến nhái, yến giả.

Thực tế, với sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử thời gian qua, các đối tượng đã lợi dụng để kinh doanh, buôn bán hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ. Trong thời gian gần đây, số lượng các vụ vi phạm về chất lượng hàng hóa trên sàn thương mại điện tử ngày càng gia tăng. Theo báo cáo của Bộ Công thương, số lượng vụ vi phạm trong năm 2024 đã tăng 266% so với năm 2023. Xét về góc độ kinh tế, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ gây ảnh hưởng rất lớn đến lợi nhuận, làm giảm uy tín của những doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh chân chính, khiến người tiêu dùng hiểu lầm, dẫn đến việc quay lưng với sản phẩm.

Trước thực trạng đó, Bộ Công thương chỉ đạo các đơn vị tăng cường kiểm tra và xử lý các hành vi vi phạm liên quan đến hàng giả, hàng nhái trên các sàn thương mại điện tử. Trong kế hoạch triển khai đợt cao điểm đấu tranh, truy quét, xử lý hàng giả, hàng nhái, hàng lậu trên phạm vi toàn quốc của Cục Quản lý thị trường (Bộ Công thương), lực lượng này cũng xác định chú trọng kiểm tra các vi phạm trên môi trường thương mại điện tử.

Siết kiểm duyệt, truy xuất nguồn gốc sản phẩm trên sàn

Khẳng định thủ đoạn của các đối tượng kinh doanh hàng giả trên sàn thương mại điện tử ngày càng tinh vi, khó lường, ông Trần Hữu Linh - Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước cho biết, các đối tượng thường xuyên thay đổi tên gian hàng, sử dụng hình ảnh sản phẩm chính hãng, đăng đánh giá ảo để thao túng niềm tin người tiêu dùng. Nhiều sản phẩm gắn mác "official store" dù không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc.

Những vi phạm trên cho thấy lỗ hổng lớn trong giám sát hàng hóa và đặt ra yêu cầu cấp thiết về kiểm soát nội dung, chất lượng hàng hóa trên không gian mạng.

Để ngăn chặn hàng giả trên sàn thương mại điện tử, theo các chuyên gia, việc thiết lập cơ chế để tăng cường kiểm soát hàng hóa được giao dịch trên sàn thương mại điện tử là hết sức cần thiết và phù hợp với thông lệ quốc tế. Đưa ra giải pháp chống hàng giả trên thương mại điện tử, theo Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, cần tăng cường kiểm tra và giám sát chất lượng sản phẩm. Trong đó, chú trọng hợp tác với các tổ chức kiểm định độc lập, đặc biệt đối với các nhóm sản phẩm có yêu cầu về chất lượng cao như thực phẩm, mỹ phẩm, dược phẩm...

Ông Nguyễn Ngọc Dũng - Chủ tịch Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam cho hay, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan chức năng, sàn thương mại điện tử và người tiêu dùng. Các sàn thương mại điện tử cần nâng cao trách nhiệm trong việc kiểm soát, xác minh nguồn gốc sản phẩm, đồng thời phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng để xử lý vi phạm. Ngoài ra, người tiêu dùng cần nâng cao nhận thức, cẩn trọng khi mua hàng trên sàn thương mại điện tử.

Ở góc độ pháp lý, Luật sư Bùi Văn Đức (Đoàn Luật sư TP. Hồ Chí Minh) nhận định, sàn thương mại điện tử không chỉ đóng vai trò trung gian mà phải chịu trách nhiệm kiểm soát sản phẩm đang cho phép bán, nhất là với thực phẩm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng.

Đồng quan điểm, bà Vũ Thị Huyền - đại diện pháp lý của Tổ chức Chống hàng giả React tại Việt Nam, Giám đốc Công ty Luật TNHH THB LAW cũng đề xuất, tăng cường trách nhiệm của đơn vị vận hành nền tảng thương mại điện tử trong việc xác minh, xác thực chủ thể kinh doanh và liên đới chịu trách nhiệm bởi là đơn vị được hưởng lợi trực tiếp từ các đối tượng bán hàng giả.

Nam Khánh