Chống khai thác IUU: Kiểm soát chặt, giám sát tối đa
Các cấp, ngành, địa phương trong tỉnh Gia Lai đang tiếp tục đẩy mạnh kiểm tra, hoàn thiện dữ liệu đội tàu và xử lý nghiêm các hành vi khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU).
Trong đó, đặt trọng tâm là ngăn chặn tàu vượt ranh giới, không để mất kết nối giám sát hành trình và kiểm soát, giám sát tối đa tàu cá không đủ điều kiện ra khơi.
Ngăn nguy cơ vi phạm từ gốc
Theo Chi cục Thủy sản (Sở Nông nghiệp và Môi trường), tính đến ngày 25-11, toàn tỉnh có 5.752 tàu cá đã đăng ký, 100% số tàu được cập nhật lên hệ thống VNFishbase. Trong số này, 5.437 tàu đang hoạt động đều có giấy phép khai thác, đạt 100% theo quy định của Luật Thủy sản.
Tại các địa phương ven biển, với số tàu không đủ điều kiện hoạt động, chính quyền quản lý theo hình thức “kiểm soát tại chỗ-cập nhật hằng ngày”.
Theo đó, tàu thuộc nhóm này đã được đưa về neo đậu tập trung, gắn bảng nhận diện; chủ tàu đã ký cam kết không ra khơi, cán bộ địa phương đã chụp ảnh hiện trạng tàu và định vị nơi tàu neo đậu.
Lực lượng chức năng tăng cường tuần tra, kiểm soát, kiên quyết không để tàu cá không đủ điều kiện hoạt động ra khơi. Ảnh: N.N
Ông Nguyễn Ngọc Hạnh-Phó Chủ tịch UBND xã Phù Mỹ Đông-cho biết, đến ngày 28-11, xã ghi nhận 103 tàu cá không đủ điều kiện hoạt động, chủ yếu do hết hạn giấy phép, hết hạn đăng kiểm hoặc chưa hoàn tất thủ tục liên quan đến thiết bị giám sát hành trình (VMS). Trong đó có 54 tàu đang neo đậu tại đầm Đề Gi và 46 tàu neo đậu ngoài tỉnh; 3 tàu thuộc diện thông báo mất tích đã được Chi cục Thủy sản xác nhận.
“Đối với 54 tàu neo đậu trong tỉnh, các lực lượng chức năng không cho xuất bến nếu chưa hoàn thiện thủ tục. Các tàu này đã được gom về 3 cụm neo đậu, gắn bảng nhận diện tàu không đủ điều kiện và lắp camera giám sát.
Với 46 tàu neo đậu ngoài tỉnh, UBND xã phối hợp BĐBP tỉnh tổ chức làm việc trực tiếp với chủ tàu để yêu cầu dừng hoạt động khai thác. Đến nay, toàn bộ số tàu này đã được đưa vào bờ và chủ tàu được lực lượng chức năng cập nhật thông tin vị trí neo đậu”-ông Hạnh khẳng định.
Việc triển khai nhật ký khai thác điện tử và trích xuất dữ liệu qua cảng cũng đang được tăng tốc. Các cảng cá Quy Nhơn, Đề Gi, Tam Quan đều đảm bảo 100% tàu trên 15 m thực hiện thủ tục xuất-nhập bến đúng quy định, không có tình trạng tàu “lọt lưới” kiểm soát.
Nhân viên Cảng cá Quy Nhơn hướng dẫn ngư dân sử dụng phần mềm truy xuất nguồn gốc thủy sản điện tử trên điện thoại. Ảnh: N.N
Bên cạnh việc quản lý, kiểm soát chặt đội tàu, tỉnh đẩy mạnh công tác xử lý vi phạm để tăng tính răn đe nhằm đẩy lùi tư tưởng “làm liều”.
Đến nay, toàn bộ 40 tàu dưới 15 m vượt ranh giới đã bị lập biên bản và xử phạt với tổng số tiền hơn 3 tỷ đồng. Các chủ tàu, thuyền trưởng đều đã ký cam kết không tái phạm.
Riêng đối với 197 tàu từ 12 m đến dưới 15 m là nhóm có nguy cơ cao xâm phạm vùng biển nước ngoài, tỉnh đã vận động, hỗ trợ toàn bộ lắp đặt thiết bị VMS, đạt tỷ lệ 100%. Nhờ đó, từ đầu năm đến nay, không có chiếc tàu nào thuộc diện này vượt ranh giới cho phép.
Ngoài ra, các vụ việc nghiêm trọng liên quan đến bắt giữ tàu cá ở vùng biển nước ngoài cũng được xử lý theo quy định.
Xử nghiêm vi phạm mất kết nối VMS
Trong báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU đến ngày 25-11 trên địa bàn tỉnh, Ban chỉ đạo cấp tỉnh về IUU đánh giá công tác xử lý tình trạng mất kết nối thiết bị VMS là một trong những điểm sáng khi toàn bộ 641 trường hợp mất kết nối trên 6 giờ từ đầu năm 2024 đến nay đã bị xử phạt với tổng số tiền hơn 18,5 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 100%.
Đối với các trường hợp mất kết nối trên 10 ngày, tỉnh đã xử phạt 23 tàu, đạt tỷ lệ 100%. Trong tuần qua, không có trường hợp mới phát sinh.
Tỉnh cũng đã đưa vào vận hành Hệ thống cảnh báo tự động thông minh từ ngày 24-10-2025, cho phép hiển thị, phát tín hiệu và gửi thông báo ngay khi tàu vượt ranh giới hoặc mất kết nối kéo dài. Hệ thống giúp giảm 60-70% khối lượng rà soát thủ công và tăng hiệu quả theo dõi liên tục.
Ông Dương Mah Tiệp-Phó Chủ tịch UBND tỉnh-cho biết, nhiệm vụ trọng tâm hiện tại là tiếp tục kiểm soát 100% tàu xuất-nhập bến, cập nhật đầy đủ dữ liệu VNFishbase và nhật ký khai thác điện tử, kiên quyết không cho phép tàu không đủ điều kiện ra khơi, đẩy mạnh tuyên truyền tại cộng đồng ngư dân, nhất là nhóm thường xuyên hoạt động xa bờ. Tăng cường phối hợp giữa cảng cá-Biên phòng-chính quyền cơ sở để xử lý vi phạm trong ngày.
UBND tỉnh yêu cầu UBND các xã, phường chịu trách nhiệm trực tiếp trong công tác quản lý tàu cá. Đơn vị nào để xảy ra tàu vi phạm IUU, tàu không đủ điều kiện ra khơi hoặc mất kết nối kéo dài mà không báo cáo kịp thời thì Chủ tịch UBND địa phương phải kiểm điểm trách nhiệm.
