Chủ động ứng phó, nâng cao năng lực phòng thủ dân sự trong bối cảnh thiên tai phức tạp

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu tại phiên họp. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Tham dự phiên họp có đồng chí Trần Hồng Hà, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ, Phó Trưởng Ban thường trực Ban Chỉ đạo; Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo; các đồng chí lãnh đạo các bộ ngành, thành viên Ban Chỉ đạo; lãnh đạo các địa phương.

Tại phiên họp, các đại biểu đã tập trung trao đổi, thảo luận, đánh giá công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu nạn trong thời gian qua; phân tích các bài học kinh nghiệm; xác định nhiệm vụ trong những tháng cuối năm và cả giai đoạn tới.

Cùng với đó, các đại biểu cũng thảo luận, phân công, phân định nhiệm vụ tham mưu chỉ đạo phòng, chống thiên tai trong thời gian tới; đánh giá thuận lợi, khó khăn, vướng mắc trong công tác phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, các báo cáo, ý kiến đã cho thấy bức tranh tổng thể về hoạt động phòng thủ dân sự nói chung và công tác phòng chống thiên tai, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn nói riêng.

Theo Thủ tướng, trong hoạt động phòng thủ dân sự phải tuân thủ 3 nguyên tắc cơ bản: phòng ngừa phải từ sớm, từ xa, từ khi chưa xảy ra sự cố; ứng phó phải bình tĩnh, sáng suốt, kịp thời, phù hợp, an toàn, hiệu quả; khắc phục phải chung tay, cơ bản, toàn dân, toàn diện, toàn phần.

Trong bối cảnh vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, công tác phòng thủ dân sự, chỉ đạo, điều hành phòng, chống thiên tai và cứu hộ, cứu nạn vẫn được duy trì liên tục, cơ bản thông suốt.

Thời gian tới, Thủ tướng cho biết dự báo diễn biến thiên tai năm 2025 là hết sức phức tạp, đặc biệt là những tháng 8, 9, 10 sắp tới và thực tiễn những năm qua cho thấy có nhiều diễn biến thiên tai không theo quy luật.

Do đó, Thủ tướng nhấn mạnh, phải thay đổi căn bản về tư duy, chuyển từ bị động ứng phó sang chủ động phòng ngừa, ứng phó phải hiệu quả, kịp thời, khắc phục phải hiệu quả; lấy con người làm trung tâm, chủ thể, xây dựng xã, phường, đặc khu là pháo đài, lấy quản lý rủi ro thiên tai làm trọng tâm trong mọi quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.

Về nhiệm vụ cụ thể, Thủ tướng yêu cầu khẩn trương hoàn thiện bộ máy từ Trung ương tới cơ sở về phòng thủ dân sự quốc gia, trong đó Bộ Quốc phòng là cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo quốc gia, phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Môi trường và các cơ quan liên quan.

Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, thường xuyên kiểm tra, đôn đốc và chủ động tổ chức triển khai thực hiện kịp thời, hiệu quả hoạt động phòng thủ dân sự trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền, địa bàn được giao, thực hiện nghiêm các quy định, không để bị động, bất ngờ, không để gián đoạn.

Tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền triệt để cho địa phương đi đôi với phân bổ nguồn lực thực thi và tăng cường kiểm tra, giám sát, bảo đảm phân công "6 rõ": rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ kết quả, rõ thẩm quyền; thực hiện hiệu quả phương châm "4 tại chỗ".

Bộ Quốc phòng chỉ đạo các lực lượng duy trì nghiêm công tác ứng trực phòng thủ dân sự các cấp, không để bị động bất ngờ trước mọi tình huống xảy ra; phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường về công tác dự báo; phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và các cơ quan thông tin đại chúng ở Trung ương và địa phương thực hiện công tác tuyên truyền về phòng thủ dân sự; chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ, các bộ, ngành , địa phương xây dựng, triển khai Hệ thống Tổng đài 112 phục vụ cho tiếp nhận, xử lý thông tin về sự cố, thảm họa đảm bảo thông suốt, không bị gián đoạn; tổ chức xây dựng lực lượng phòng thủ dân sự chuyên trách, kiêm nhiệm tinh, gọn, mạnh; đổi mới công tác tập huấn, huấn luyện, diễn tập sát yêu cầu nhiệm vụ và vùng miền.

Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương liên quan ứng phó thảm họa cháy lớn ở các khu đô thị, khu công nghiệp, khu dân cư; chỉ đạo lực lượng Công an phối hợp với các lực lượng vũ trang và đơn vị liên quan tổ chức lực lượng, phương tiện sẵn sàng, ứng phó sự cố, thảm họa theo quy định…

Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương thực hiện các biện pháp giảm nhẹ hậu quả thảm họa thiên tai theo quy định của pháp luật về phòng, chống thiên tai; cứu trợ đột xuất các đối tượng bị ảnh hưởng do sự cố, thiên tai, thảm họa; thực hiện tuyên truyền về phòng thủ dân sự theo lĩnh vực quản lý…

Bộ Y tế chịu trách nhiệm công bố, thông tin về tình hình dịch bệnh, mức độ ảnh hưởng và biện pháp phòng, chống dịch bệnh; chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, giám sát các địa phương, các đơn vị trực thuộc thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chính phủ về xây dựng, huấn luyện lực lượng huy động ngành Y tế; phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính quy hoạch, đầu tư hệ thống các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh quân dân y khu vực biên giới, trên biển, đảo, tăng cường năng lực hệ thống y tế phòng thủ dân sự.

Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Quốc phòng đề xuất thành lập, ban hành Quy chế hoạt động Quỹ Phòng thủ dân sự Trung ương; cân đối, ngân sách đầu tư phát triển trong dự toán ngân sách hằng năm bố trí cho các dự án đầu tư phát triển thuộc lĩnh vực phòng thủ dân sự; chủ trì, hướng dẫn các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành lập và ban hành quy chế hoạt động Quỹ Phòng thủ dân sự cấp tỉnh.

Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì phối hợp với các bộ, ngành, địa phương, các tập đoàn, doanh nghiệp, các đơn vị nghiên cứu trong lĩnh vực công nghệ có những giải pháp hiệu quả tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, nhất là AI, đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác phòng thủ dân sự, phòng, chống thiên tai và tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn; thiết lập bản đồ rủi ro, vùng ngập lụt, cảnh báo sớm thiên tai.

Các cơ quan thông tấn, báo chí làm tốt công tác thông tin tuyên truyền về phòng thủ dân sự. Thủ tướng đề nghị Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn phối hợp với cơ quan, tổ chức tuyên truyền, vận động Nhân dân, phát huy dân chủ, tăng cường sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân trong thực hiện và giám sát việc thực hiện pháp luật về phòng thủ dân sự; huy động đoàn viên, hội viên tham gia các hoạt động phòng thủ dân sự.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ kịp thời kiện toàn Ban Chỉ huy Phòng thủ dân sự các cấp; trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, ban hành, trình cấp có thẩm quyền ban hành và tổ chức thực hiện văn bản pháp luật về phòng thủ dân sự thuộc lĩnh vực quản lý…

Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố và các xã, phường, đặc khu phải là một "tư lệnh chỉ huy" về phòng thủ dân sự trên địa bàn.

"'Tin bão phải đi nhanh hơn gió bão', phải dùng mọi phương tiện như loa truyền thanh, Zalo, gõ kẻng, đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng người, thông điệp phải thật ngắn gọn, rõ ràng, ví dụ như: 'Bão sắp vào, yêu cầu sơ tán ngay! Chính quyền hỗ trợ, chịu trách nhiệm đảm bảo an toàn cho tài sản!'" - Thủ tướng nhấn mạnh.

Cùng với đó, chủ động hậu cần tại chỗ, phải có phương án đảm bảo người dân có đủ lương thực, nước uống trong ít nhất 24-48 giờ đầu tiên khi bị chia cắt. Phải kiểm soát chặt chẽ, tuyệt đối không để xảy ra tình trạng găm hàng, lợi dụng bối cảnh mưa bão tăng giá trục lợi. Tổ chức tuần tra, canh gác và cưỡng chế khi cần thiết, phải cương quyết, không nể nang để người dân đi vào vùng nguy hiểm.

Thủ tướng cũng chỉ đạo các địa phương nhanh chóng đề xuất khắc phục hậu quả thiên tai thời gian qua, bảo đảm kịp thời, chính xác, sát thực tế.

Mây Hạ