Chùa 181 năm tuổi ở TPHCM giữ 14 pho tượng cổ và gác xép bí mật thời kháng chiến
Với bề dày hơn 180 năm và dấu tích hoạt động cách mạng, chùa Châu Hưng (TPHCM) được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp thành phố năm 2021.
Chùa Châu Hưng ở số 37 đường Cây Keo, phường Tam Bình, TPHCM được Hòa thượng Thích Huệ Nhị sáng lập năm 1844. Ban đầu, chùa dựng tạm bằng tre lá ven sông Cầu Lớn, sau di dời về vị trí hiện nay trên khu đất rộng hơn 5.700 m².
Chùa không chỉ là nơi sinh hoạt tín ngưỡng của người dân địa phương mà còn là điểm đến của nhiều du khách thập phương.
Từ cuối thế kỷ 19 đến nay, chùa nhiều lần được trùng tu, xây mới. Đợt trùng tu lớn nhất diễn ra vào năm 2006 và hoàn thành ba năm sau đó. Dù kiến trúc có thay đổi, ngôi chùa gần 200 năm tuổi vẫn lưu giữ nhiều hiện vật cổ và mang giá trị lịch sử quan trọng.
Ngày nay nơi đây vẫn lưu giữ được 14 pho tượng Phật cổ cùng một số bài vị có niên đại gần 200 năm gắn với chùa từ những ngày đầu.
Các tượng được làm bằng gỗ, sơn thếp, tạo hình nhân vật mặc long bào hoặc quan phục có chạm khắc rồng, hạc, mây lửa - biểu tượng đặc trưng cho quyền uy và tín ngưỡng dân gian.
Pho tượng Tổ sư được đặt trang trọng giữa bàn thờ được sơn thếp vàng, khuôn mặt hiền từ, nét khắc tinh tế.
Không chỉ là địa điểm tâm linh, trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, chùa từng là cơ sở cách mạng quan trọng. Phòng truyền thống trong khuôn viên chùa lưu giữ nhiều hình ảnh, tư liệu.
Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chùa Châu Hưng từng là cơ sở của cách mạng, nuôi dưỡng, tiếp tế lương thực, điểm hội họp của cán bộ và chiến sĩ.
Từ năm 1961–1963, khi làm viện chủ chùa, cố Đại lão Hòa thượng Thích Đạt Hảo và sư bà Thích Nữ Đạt Đạo tham gia tích cực vào phong trào đấu tranh vì bình đẳng tôn giáo, công bằng xã hội.
Giai đoạn 1963–1969, nhiều cán bộ cách mạng trú ẩn tại căn gác xép bí mật phía trên tiền điện. Lối lên được che kín bằng ô cửa vuông nhỏ, khó phát hiện. Từ đây, có thể quan sát tình hình bên ngoài qua lỗ thông gió.
Tới sau ngày 30/4/1975, chùa cùng người dân Bình Phú tiếp tục hỗ trợ lực lượng cách mạng, chính quyền.
Với những đóng góp to lớn của chùa Châu Hưng vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, ngày 18/8/2011, chùa Châu Hưng được UBND TPHCM xếp hạng là Di tích lịch sử – văn hóa cấp thành phố.
