Chung tay chăm lo, phát huy vai trò người cao tuổi

Người cao tuổi tập thể dục dưỡng sinh tại khu vực hồ Hoàn Kiếm (Hà Nội). Ảnh tư liệu: Thành Đạt/TTXVN

Xu hướng già hóa dân số

Già hóa dân số đang trở thành xu hướng toàn cầu, tác động sâu rộng đến mọi mặt đời sống. Theo Liên hợp quốc, tuổi thọ trung bình tại một nửa số quốc gia trên thế giới đã vượt mốc 75 tuổi, tăng hơn 25 năm so với năm 1950. Dự báo đến năm 2030, cứ 6 người trên thế giới thì có 1 người từ 60 tuổi trở lên, số người cao tuổi sẽ vượt số người trẻ. Đáng chú ý tốc độ gia tăng nhanh nhất diễn ra tại các quốc gia đang phát triển.

Năm nay, thế giới kỷ niệm lần thứ 35 Ngày Quốc tế người cao tuổi với chủ đề “Người cao tuổi thúc đẩy hành động ở địa phương và toàn cầu: Khát vọng - An sinh - Quyền lợi của chúng ta”. Không chỉ là đối tượng thụ hưởng, người cao tuổi còn là động lực thúc đẩy tiến bộ, đóng góp tri thức và kinh nghiệm của mình trong các lĩnh vực của đời sống xã hội.

Theo Liên hợp quốc, trong bối cảnh dân số toàn cầu đang già hóa nhanh chóng, hành động vì người cao tuổi trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Các quốc gia cần xây dựng chính sách trao quyền, bảo đảm người cao tuổi được tiếp cận công bằng với dịch vụ chăm sóc sức khỏe, đồng thời xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử. Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres nhấn mạnh, chủ đề Ngày Quốc tế người cao tuổi năm nay là lời nhắc nhở: người cao tuổi chính là nhân tố mạnh mẽ tạo nên sự thay đổi, tiếng nói của họ cần được lắng nghe trong quá trình hoạch định chính sách và xây dựng xã hội công bằng, không phân biệt.

Tại Việt Nam, tốc độ già hóa dân số đang diễn ra rất nhanh. Hiện nay nước ta có gần 17 triệu người cao tuổi chiếm gần 17% dân số, trong đó gần 60% người tuổi từ 60 - 70 tuổi. Dự báo đến năm 2030 tỷ lệ người cao tuổi chiếm 20%, đến năm 2050 sẽ chiếm trên 30% dân số.

Trước thực tế này, Đảng, Nhà nước luôn đề cao vị trí, vai trò của người cao tuổi trong đời sống chính trị, xã hội. Nhiều chủ trương, chính sách đã được cụ thể hóa, hình thành khuôn khổ pháp luật tương đối toàn diện, tiếp cận người cao tuổi không chỉ ở góc độ an sinh mà còn như một nguồn lực quan trọng đóng góp cho phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh và gìn giữ giá trị văn hóa truyền thống.

Chăm lo toàn diện cho người cao tuổi

Người cao tuổi tại TP Hồ Chí Minh không phân biệt thường trú và tạm trú được khám sức khỏe miễn phí định kỳ hàng năm. Ảnh: Đan Phương/Báo Tin tức và Dân tộc

Theo Trung ương Hội Người cao tuổi Việt Nam, những năm qua, công tác bảo vệ, chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi đã trở thành nội dung thi đua trọng tâm. Hội đã tích cực tham mưu, đề xuất nhiều chính sách, nổi bật là kiến nghị Quốc hội sửa đổi, bổ sung Luật Người cao tuổi, hạ độ tuổi hưởng trợ cấp xã hội và nâng mức trợ cấp phù hợp.

Cùng với xu hướng già hóa, gánh nặng bệnh tật và nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người cao tuổi ngày càng gia tăng. Số liệu cho thấy, hơn 70% người cao tuổi mắc cùng lúc nhiều bệnh mạn tính, phổ biến như sa sút trí tuệ, tim mạch, đái tháo đường, thoái hóa cơ xương khớp… Trong đó, các bệnh lý về mắt gây mù lòa chiếm tỷ lệ rất lớn, riêng đục thủy tinh thể đã chiếm tới 70% các trường hợp. Xuất phát từ thực tiễn đó, Trung ương Hội Người cao tuổi Việt Nam đã ký kết các chương trình phối hợp với Bộ Y tế, Cục Dân số, Bệnh viện Lão khoa Trung ương và nhiều tổ chức khác nhằm triển khai hiệu quả Chiến lược quốc gia về người cao tuổi đến năm 2030, đặc biệt là Chương trình “Mắt sáng cho người cao tuổi”. Theo đó, giai đoạn 2025-2028, trên 90% cán bộ Hội các cấp sẽ được tập huấn kiến thức và kỹ năng chăm sóc mắt, trên 90% người cao tuổi được khám và tầm soát bệnh lý cơ bản, đồng thời 100% trường hợp đục thủy tinh thể được điều trị.

Ở các địa phương, công tác chăm lo người cao tuổi ngày càng được chú trọng. Nhiều tỉnh, thành phố đã tham mưu chính sách hỗ trợ mua bảo hiểm y tế, xây dựng, sửa chữa nhà cho người cao tuổi nghèo, nâng mức trợ cấp xã hội. Đến nay, cả nước có hơn 2 triệu người cao tuổi hưởng chính sách bảo trợ xã hội, trong đó trên 95% được cấp thẻ bảo hiểm y tế. Nhiều địa phương tiêu biểu, như: Hà Nội, Bắc Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long đã vận động hàng chục tỷ đồng hỗ trợ xây nhà, tặng quà, chăm lo cho người cao tuổi nghèo, cô đơn.

Bên cạnh đó, phong trào “Toàn dân chăm sóc, phụng dưỡng, phát huy vai trò người cao tuổi” được triển khai sâu rộng, huy động sự tham gia của nhiều tổ chức, doanh nghiệp, nhà hảo tâm. Hàng nghìn căn nhà đại đoàn kết, nhà tình thương đã được trao tặng. Riêng tại Đồng Tháp, 5 năm qua, các cấp Hội đã huy động trên 78 tỷ đồng hỗ trợ hơn 250 nghìn lượt người cao tuổi, xây dựng và sửa chữa gần 270 căn nhà.

Hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, du lịch cho người cao tuổi phát triển mạnh với hơn 70.000 câu lạc bộ thu hút trên 3 triệu hội viên. Các câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau trở thành mô hình hiệu quả, tạo sân chơi bổ ích, giúp người cao tuổi “sống vui, sống khỏe, sống có ích”. Nhiều tấm gương điển hình ở Hà Nội, Đà Nẵng, Quảng Ngãi đã khẳng định vai trò nòng cốt của người cao tuổi trong phong trào văn hóa, thể thao cộng đồng.

Đặc biệt, việc xây dựng, phát triển các loại quỹ của người cao tuổi như “Quỹ chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi”, “Chân quỹ” và “Quỹ phụng dưỡng ông bà, cha mẹ” đã trở thành nguồn lực quan trọng. Hiện nay, trên 90% xã, phường trong cả nước có Quỹ chăm sóc người cao tuổi. Một số địa phương vận động được số dư rất lớn, như: Hà Nội trên 119 tỷ đồng, Thanh Hóa có hàng chục tỷ đồng, tạo nguồn lực bền vững để chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi.

Từ trung ương đến địa phương, những kết quả nổi bật trên thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội trong việc chăm lo, bảo vệ quyền lợi, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người cao tuổi. Phó Chủ tịch Hội Người cao tuổi Việt Nam Trương Xuân Cừ khẳng định: Trong bối cảnh tốc độ già hóa dân số ngày càng nhanh, lực lượng người cao tuổi không chỉ là đối tượng cần được chăm lo, còn là nguồn lực xã hội to lớn, là chỗ dựa tinh thần và kinh nghiệm cho các thế hệ sau. Việc chăm lo cho sức khỏe người cao tuổi chính là góp phần giữ gìn nguồn lực quan trọng cho sự phát triển bền vững của đất nước.

Phương Thanh (TTXVN)