Chuối Lào Cai rộng đường xuất khẩu

Người dân Bát Xát thu hoạch chuối.

Lào Cai hiện có hơn 3.100 ha chuối, sản lượng hằng năm khoảng 80.000 - 90.000 tấn quả. Trước đây, 90% sản lượng quả chuối của Lào Cai được xuất khẩu qua đường tiểu ngạch sang Trung Quốc và khách hàng phía Trung Quốc chủ yếu là các đơn vị thu gom nhỏ lẻ, chưa có các doanh nghiệp hoặc nhà máy chế biến ký hợp đồng bao tiêu nên giá cả thường bấp bênh. Từ tháng 6/2019, quả chuối của Lào Cai chính thức được thị trường chính ngạch Trung Quốc mở cửa chào đón, đây là điều đáng mừng và tạo động lực cho người trồng chuối trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, để có “tấm vé thông hành” xuất khẩu chính ngạch vào thị trường Trung Quốc đòi hỏi quả chuối không chỉ đảm bảo các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm, mà còn cần có lai lịch rõ ràng - đó là mã số vùng trồng.

Mã số vùng trồng được hiểu là mã số định danh cho một vùng trồng trọt nhằm theo dõi và kiểm soát tình hình sản xuất, kiểm soát chất lượng sản phẩm; truy xuất nguồn gốc sản phẩm cây trồng (theo Điều 64, Luật Trồng trọt) nhằm tránh tình trạng trà trộn sản phẩm nơi khác vào vùng trồng đã được cấp mã số. Tại cửa khẩu, hải quan các nước nhập khẩu sẽ kiểm tra nguồn gốc các lô hàng thông qua tem truy xuất nguồn gốc, nếu lô hàng không nằm trong các vùng trồng đã được cấp mã số sẽ bị từ chối nhập khẩu.

Nhận thức rõ mã số vùng trồng có vai trò then chốt để nông sản đủ điều kiện xuất ngoại bằng con đường chính ngạch, thời gian qua, ngành nông nghiệp đã hỗ trợ nông dân trên địa bàn tỉnh thay đổi kỹ thuật sản xuất, đáp ứng những tiêu chí để được cấp mã số vùng trồng. Ông Phạm Quốc Cường, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh cho biết: Chúng tôi đã tổ chức tập huấn kỹ thuật cho nhiều hộ sản xuất nông nghiệp nói chung và các hộ trồng chuối nói riêng về kiến thức sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, có ghi chép nhật ký, đáp ứng các tiêu chuẩn để xin cấp mã số vùng trồng. Qua đó, tạo được nhiều vùng chuyên canh sản xuất nông nghiệp sạch, chất lượng cao và sản phẩm làm ra đủ tiêu chuẩn đưa vào các hệ thống siêu thị lớn, nhà hàng, khách sạn quốc tế, thậm chí xuất khẩu ra thị trường nước khác, tiêu biểu như quả chuối.

Đến thời điểm này, tỉnh Lào Cai được Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cấp 9 mã số vùng trồng chuối với 2.195 ha và 3 cơ sở đóng gói quả tươi xuất khẩu được phía Trung Quốc chấp thuận. Cụ thể, vùng trồng chuối Thái Niên (Bảo Thắng) 420 ha; vùng trồng chuối Bản Lầu, Lùng Vai, Nậm Chảy (Mường Khương) 1.078 ha; Nậm Chạc, A Mú Sung, Cốc Mỳ, Trịnh Tường (Bát Xát) 667 ha; Bắc Cường (thành phố Lào Cai) 30 ha. Các doanh nghiệp được cấp mã cơ sở đóng gói quả tươi gồm: Công ty TNHH MTV Hoàng Lan (xã Thái Niên, huyện Bảo Thắng), Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Thúy Hà (phường Duyên Hải, thành phố Lào Cai), Công ty TNHH MTV Hoàng Bằng (xã Cốc Mỳ, huyện Bát Xát). Đây là những doanh nghiệp thực hiện việc xuất khẩu quả chuối tiêu của tỉnh theo đường chính ngạch sang thị trường Trung Quốc.

Vận chuyển chuối đi xuất khẩu.

Gần chục năm nay, nhiều hộ trên địa bàn các xã Trịnh Tường và Cốc Mỳ đã liên kết với Công ty TNHH MTV Hoàng Bằng trồng chuối để xuất khẩu theo chu trình khép kín. Theo hình thức liên kết này, phía công ty đầu tư giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, túi ni-lông dùng bọc quả và hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc chuối, đồng thời bao tiêu toàn bộ sản phẩm; người dân góp đất và trồng, chăm sóc, quản lý, thu hoạch theo quy trình sản xuất của công ty, đồng thời thực hiện đúng cam kết trồng chuối trong 7 năm với công ty, doanh thu từ bán quả chuối sẽ được chia đôi sau mỗi vụ thu hoạch. Với mô hình liên kết này, Công ty TNHH MTV Hoàng Bằng đã xây dựng được vùng chuối nguyên liệu hơn 200 ha.

Ông Hoàng Văn Thành, Giám đốc Công ty TNHH MTV Hoàng Bằng cho biết: Trước đây, công ty phải xuất khẩu chuối qua tay một số doanh nghiệp khác hoặc chỉ xuất qua đường tiểu ngạch nên giá bán thường bấp bênh, lợi nhuận không cao. Từ khi vùng trồng chuối được cấp mã số và được xuất khẩu chính ngạch, công ty đã ký hợp đồng với một số doanh nghiệp của Trung Quốc nên sản phẩm được xuất với sản lượng lớn, giá bán cao và ổn định hơn. Hiện quả chuối tiêu đang được xuất khẩu với giá khoảng 6.000 - 6.500 đồng/kg (cao hơn khoảng 1.500 - 2.000 đồng/kg so với năm 2018), nhờ đó doanh thu của doanh nghiệp và thu nhập của người dân đều tăng.
Dẫn chúng tôi đi thăm đồi chuối đang chuẩn bị thu hoạch, ông Tẩn Chìn Hiển (thôn Phìn Ngan, xã Trịnh Tường) cho biết: Gia đình tôi đang liên kết với doanh nghiệp trong việc trồng và tiêu thụ gần 3 ha chuối. Việc trồng và chăm sóc được thực hiện theo đúng quy trình nghiêm ngặt do công ty đưa ra nên chuối sinh trưởng, phát triển tốt; quả to đều, màu sáng, đẹp. Trung bình mỗi ha chuối cho thu hoạch 28 - 30 tấn quả. Năm nay giá bán ổn định, ước tính thu nhập từ trồng chuối của gia đình hơn 200 triệu đồng, cao hơn năm trước khoảng 20%.

Tại các địa phương có vùng nguyên liệu chuối được cấp mã số của tỉnh như huyện Bảo Thắng, Mường Khương và thành phố Lào Cai, việc xuất khẩu chuối của các doanh nghiệp cũng diễn ra thuận lợi, giúp hàng nghìn hộ nông dân có việc làm và thu nhập ổn định. Để đảm bảo quyền lợi cho doanh nghiệp và các hộ nông dân trồng các loại nông sản xuất khẩu, tỉnh tiếp tục chỉ đạo các huyện, thành phố và các ngành liên quan làm tốt công tác quản lý vùng trồng đã được cấp mã số; rà soát đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cấp bổ sung 8 mã số vùng trồng chuối với diện tích 913 ha và 3 cơ sở đóng gói mới của các công ty, doanh nghiệp muốn tham gia xuất khẩu chuối sang thị trường Trung Quốc.

Ngoài cây chuối, cơ quan chuyên ngành của tỉnh cũng thống kê, rà soát diện tích các cây trồng khác có tiềm năng xuất khẩu nhưng chưa được cấp mã số vùng trồng như dứa, chè, quế… và các cơ sở đóng gói quả tươi để đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đưa vào danh mục đàm phán với Trung Quốc và các nước khác trên thế giới để được công nhận trong thời gian tới.

Kim Thoa