Chuyên gia công nghệ chỉ ra cách nhận diện sớm chiêu trò lừa đảo trên thị trường tài sản mã hóa

Chiều 8/8, tại Hà Nội, Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) cùng Công ty 1Matrix tổ chức tập huấn chuyên đề “Khung pháp lý và nhận diện nguy cơ lừa đảo tài sản mã hóa”, dành cho hơn 60 phóng viên, nhà báo đến từ các cơ quan báo chí, truyền hình và đơn vị truyền thông uy tín trong và ngoài nước.

Dẫn số liệu từ Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05, Bộ Công an), ban tổ chức cho biết, blockchain và tài sản số là một lĩnh vực có tốc độ phát triển nhanh chóng chưa từng có. Bên cạnh việc ứng dụng để tạo ra các mô hình tài chính minh bạch, hiệu quả, công nghệ này cũng bị lợi dụng làm vỏ bọc cho các mô hình lừa đảo tinh vi dẫn đến những thiệt hại khổng lồ cho người dùng toàn cầu và Việt Nam cũng không ngoại lệ.

Chỉ tính riêng từ đầu năm 2025 đến nay, đã phát hiện gần 1.500 vụ việc lừa đảo qua mạng, gây thiệt hại hơn 1.660 tỷ đồng. Trong đó, riêng các hoạt động liên quan giao dịch tiền ảo, tiền mã hóa lên tới hơn 1.500 kênh, hội nhóm.

Theo ông Phạm Gia Khánh, Giám đốc Công nghệ Công ty Cổ phần NippyLabs, lừa đảo trên thị trường tài sản số thường có hai loại chính, bao gồm lừa đảo thuần bằng công nghệ và lừa đảo tâm lý kết hợp công nghệ.

Trong đó, lừa đảo thuần bằng công nghệ như Run Pull (dự án huy động vốn, tạo thanh khoản, rồi rút tiền biến mất); Fake Token (tạo ra token giả hoặc token có thanh khoản ảo); Scam Airdrop (gửi token lạ vào ví rồi dẫn dụ người dùng trao đổi trên sàn giao dịch phi tập trung DEX từ đó lấy hết tiền của người dùng).

Còn lừa đảo tâm lý kết hợp công nghệ gồm Ponzi (hừa hẹn lợi nhuận cao, mời gọi hệ thống đa cấp); Phishing (giả mạo giao diện ví điện tử, trang web, ứng dụng điện thoại hoặc làm giả nhân viên bộ phận hỗ trợ khách hàng); Pig Putchering (tạo ra cơ hội đầu tư, tình cảm, du học, việc làm... từ đó dẫn dụ nạn nhân vào bẫy mất tiền).

Nhìn chung, theo ông Khánh, người dân hoàn toàn có thể nhận biết sớm các chiêu trò lừa đảo trên thị trường tài sản mã hóa bằng 5 dấu hiệu cơ bản.

Thứ nhất, cam kết lợi nhuận vượt quá 15% mỗi năm – mức lãi suất phi thực tế thường được dùng để lôi kéo nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm.

Thứ hai, token hoặc dự án có rất ít thông tin trên mạng xã hội, thông tin truyền thông chính thống hay mạng xã hội.

Thứ ba, thường mời gọi đầu tư vào lĩnh vực mà bản thân chưa từng tìm hiểu như meme coin, DeFi, Layer 1, Layer 2.

Thứ tư, token do cá nhân hoặc nhóm người mới quen giới thiệu nhưng không có thông tin công khai, chỉ được quảng cáo trong các hội nhóm kín hoặc có liên quan đến mô hình đa cấp hoặc KOLs trên mạng xã hội…

Thứ năm, token có những dấu hiệu đáng ngờ về bảo mật dựa trên các công cụ hoặc quy trình T.E.S.T.S (quy trình kiểm thử phần mềm).

Buổi tập huấn thu hút gần hơn 70 nhà báo, phóng viên lĩnh vực công nghệ, blockchain, tài sản số, tài sản mã hóa tham dự

Liên quan đến tình trạng lừa đảo trên thị trường tài sản mã hóa, bà Nguyễn Vân Hiền, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VBA nhận định, mặc dù đi sau nhưng Việt Nam đang có tốc độ hoàn thiện pháp lý về công nghệ Blockchain, tài sản mã hóa và các quy định liên quan rất nhanh chóng và có xu hướng thúc đẩy đổi mới sáng tạo hơn là quản lý hành chính.

"Việc công nhận tài sản mã hóa là hợp pháp không những tạo ra cơ sở để bảo vệ nhà đầu tư và xử lý các hành vi vi phạm, mà còn thúc đẩy doanh nghiệp trong nước phát triển các mô hình đổi mới sáng tạo một cách chính danh", bà Hiền nhấn mạnh.

Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội, Chủ tịch Công ty 1Matrix

Cũng tại buổi tập huấn, ông Phan Đức Trung, Chủ tịch VBA, Chủ tịch Công ty 1Matrix nhấn mạnh vai trò then chốt của báo chí trong việc định hướng dư luận, hỗ trợ nhà đầu tư và góp phần xây dựng hệ sinh thái tài sản số lành mạnh tại Việt Nam.

“Trong kỷ nguyên số hóa mạnh mẽ, báo chí không chỉ là kênh truyền tải thông tin mà là cầu nối đa phương quan trọng, giúp kết nối giữa các Nhà hoạch định chính sách - Chính phủ - Doanh nghiệp và Cộng đồng. Đồng thời, báo chí truyền thông cũng giữ vai trò định hướng dư luận theo hướng tích cực, góp phần định hình, nâng cao nhận thức, giúp cộng đồng theo kịp sự phát triển của các công nghệ kỹ thuật mới, giúp bảo vệ lợi ích cộng đồng, góp phần xây dựng một hệ sinh thái tài sản số an toàn, minh bạch và bền vững tại Việt Nam”, ông Trung nói.

Vũ Phong