Chuyên gia: Fed đã mắc sai lầm lớn, nên giảm lãi suất từ hai tháng trước

Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell. (Ảnh: Reuters).

Sai lầm mới?

Ông Mohamed El-Erian, trưởng cố vấn kinh tế của công ty dịch vụ tài chính Allianz, cho rằng Fed đã chậm trễ trong việc cắt giảm lãi suất khi nền kinh tế đang chững lại, giống như trước đây các quan chức phản ứng muộn màng khi lạm phát leo thang.

Báo cáo gần đây cho thấy nền kinh tế Mỹ chỉ tạo ra thêm 22.000 việc làm trong tháng 8, thấp hơn nhiều con số 79.000 ghi nhận vào tháng 7. Cục Thống kê Lao động Mỹ cũng điều chỉnh giảm mạnh số liệu của tháng 6. Kết quả cuối cùng cho thấy nền kinh tế lớn nhất thế giới thực chất đã mất 13.000 việc làm trong tháng đó.

Ông El-Erian chia sẻ với CNBC hôm 5/9: “Tôi nghĩ Fed đã phán đoán sai tình hình và một lần nữa hành động chậm trễ. Các quan chức sẽ giảm lãi suất trong tháng 9. Tôi ngờ rằng một số người sẽ thảo luận về việc Fed nên giảm lãi suất 25 hay 50 điểm cơ bản (bps)”.

Nếu ông El-Erian là người đúng thì điều đó đồng nghĩa với việc Fed đã lại phạm phải một sai lầm chính sách khác chỉ trong vòng vài năm. Khi nền kinh tế Mỹ bắt đầu phục hồi sau đại dịch COVID-19, giá cả bắt đầu tăng mạnh, nhưng Fed đã chần chừ kéo lãi suất đi lên.

Khi Fed cuối cùng cũng hành động vào năm 2022, họ đã tiến hành chiến dịch thắt chặt chính sách tiền tệ quyết liệt nhất trong 4 thập kỷ. Đông đảo chuyên gia sợ hãi Mỹ sẽ rơi vào suy thoái, nhưng điều đó đã không xảy ra.

Ông El-Erian nhận định đáng ra Fed nên cắt lãi suất vào tháng 7, nhưng Chủ tịch Fed Jerome Powell có cái nhìn quá hạn hẹp về thị trường việc làm và bỏ qua những dấu hiệu âm thầm của sự suy yếu.

Vị chuyên gia cảnh báo nếu Fed chờ quá lâu trước khi ra động thái hỗ trợ, thị trường lao động có nguy cơ sẽ suy yếu theo cách “phi tuyến tính”, tức hiện tượng người lao động mất việc có thể gia tăng nhanh chóng.

Về phần mình, Chủ tịch Powell đã lưu ý về tỷ lệ thất nghiệp - vốn tương đối ổn định trong hơn một năm qua - và chỉ ra rằng cung lao động đã cùng giảm với nhu cầu.

Chính sách trục xuất người nhập cư bất hợp pháp của ông Trump đã khiến hơn 1 triệu người rời khỏi thị trường lao động Mỹ trong năm nay, tờ Fortune cho hay. Kết quả là mức tăng trưởng việc làm cần thiết để giữ tỷ lệ thất nghiệp ở mức như cũ đã giảm so với trước đây.

Thêm nữa, ngoài nhiệm vụ thúc đẩy trạng thái toàn dụng việc làm của nền kinh tế, Fed còn phải nỗ lực ổn định giá cả. Trong khi đó thuế quan của Tổng thống Donald Trump đang gây áp lực lên giá cả, buộc giới chức Fed phải tìm cách cân bằng giữa hai rủi ro về thị trường lao động và lạm phát

Nhưng mặt khác, thuế quan cũng đang đè nặng lên thị trường lao động. Trong lưu ý ngày 6/9, ông Torsten Slok, nhà kinh tế trưởng của Apollo Global Management, nhận thấy tốc độ tăng trưởng việc làm trong các ngành chịu ảnh hưởng trực tiếp từ thuế quan đang ở mức âm. Những ngành không chịu tác động trực tiếp vẫn duy trì mức tăng trưởng dương.

Fed liệu còn cơ hội cứu nền kinh tế?

Ông El-Erian nhận định Fed vẫn còn thời gian để sửa chữa sai lầm và có lẽ là giảm lãi suất mạnh bạo hơn. Tuy nhiên, rủi ro đối với nền kinh tế đang gia tăng trong bối cảnh tình hình tài chính của các hộ gia đình thu nhập thấp xấu đi.

Vị chuyên gia cảnh báo: “Liệu Fed còn có thể bắt kịp với tình hình thực tế? Có, họ có thể. Tôi mong họ sẽ làm vậy, nhưng đó là chiến dịch rủi ro hơn so với những gì nhiều người tưởng”.

Song, tờ Fortune chỉ ra rằng chưa chắc Fed có khả năng cứu vãn nền kinh tế. Nhà kinh tế trưởng Mark Zandi của Moody’s Analytics từng cảnh báo trong bối cảnh lạm phát vẫn đang nóng lên, ngân hàng trung ương Mỹ khó có thể khởi động một chu kỳ nới lỏng chính sách tiền tệ mạnh mẽ để giải cứu nền kinh tế.

Tương tự, ông David Kelly, trưởng chiến lược gia toàn cầu tại JPMorgan Asset Management, nhận định Fed giảm lãi suất sẽ kéo thu nhập từ lợi suất của người về hưu đi xuống, đồng thời thúc đẩy doanh nghiệp trì hoãn vay nợ và chờ lãi suất tiếp tục hạ.

Ông nói với CNBC hôm 5/9: “Lịch sử của thế kỷ 21 cho thấy các đợt cắt giảm lãi suất không hề kích thích tăng trưởng kinh tế. Chúng đã không tạo ra tác động đó sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Vậy nên đừng trông chờ Fed giải cứu nền kinh tế”.

Thêm nữa, các đợt cắt giảm lãi suất có thể làm dấy lên lo ngại rằng Fed làm vậy vì nhận thấy nguy cơ suy thoái đã cận kề. Nỗi lo suy thoái có thể trở thành một lực cản khác tới nền kinh tế.

Giang