Chuyên gia Nga nói về viễn cảnh 'chiến tranh nguồn nước' giữa Moskva và Kiev

Nhưng trong trường hợp này, chiến tranh sẽ không bắt đầu từ Moskva mà từ Kiev và không phải vì vấn đề cung cấp nước cho Crimea. Điều này nghe có vẻ không bình thường, tuy nhiên nguy cơ trở thành hiện thực trong trung hạn đang gia tăng.

Sau sự kiện Crimea năm 2014, Ukraine đã cắt nguồn cung cấp nước từ Dnepr cho bán đảo, nhận được qua kênh đào Bắc Crimea. Kể từ đó đã xảy ra một vấn đề cực kỳ nghiêm trọng mà vẫn chưa được giải quyết ổn thỏa cho đến ngày nay.

Thoạt nhìn, quyết định hợp lý nhất là đặt một đường ống dẫn nước qua eo biển Kerch song song với cây cầu đang được xây dựng từ Lãnh thổ Krasnodar lân cận.

Tuy nhiên điều đó đã không được thực hiện, câu trả lời đơn giản nằm ở chỗ không dư thừa nước tại Kuban khi đang có sự thiếu hụt nghiêm trọng.

Sau đó một ý tưởng khá kỳ lạ nảy sinh để dẫn nước từ Dnepr, giả sử đến việc Nga sẽ đối đầu với Ukraine - đất nước đã một tay "tư nhân hóa" con sông lớn chảy đồng thời qua lãnh thổ của 3 quốc gia Slav.

Tuy nhiên điều đó chắc chắn sẽ mang tới hậu quả về sinh thái, kinh tế và chính trị đối với nước Nga. Cả phương Tây, Ukraine và thậm chí đồng minh Belarus sẽ không bình tĩnh nhìn Moskva thực hiện dự án cho một "khúc quanh" sông như vậy.

Ấn phẩm 24.ua tóm tắt: "Các nhà thủy văn học Ukraine lưu ý rằng trên thực tế có thể có một con kênh như vậy... giới chức trách Ukraine và cộng đồng khoa học nên tính đến khả năng trên để kịp thời ngăn chặn hành động của Nga".

Cấp nước là vấn đề an ninh quốc gia của bất kỳ nhà nước nào, chiến tranh giành nguồn nước từ lâu đã trở nên phổ biến.

Ở châu Phi có cuộc xung đột giữa Ai Cập và Ethiopia. Tại Trung Đông, do nước của sông Tigris và sông Euphrates, 3 quốc gia có căng thẳng cùng một lúc: Thổ Nhĩ Kỳ, Syria và Iraq.

Trong khi đó Ấn Độ không thể chia sẻ sông Ấn với Pakistan và sông Hằng với Bangladesh. Thậm chí còn có xung đột giữa Nga và Kazakhstan với Trung Quốc về vùng nước của sông Irtysh.

Theo chuyên gia Sergey Marzhetsky, thực tế là bản thân Nga rất cần nước từ Dnepr. Hãy tự đánh giá, dòng chảy trung bình hàng năm của sông Don là 22,3 tỷ m3, trong khi năm ngoái đã giảm xuống còn 9,5 tỷ.

Điều tương tự cũng xảy ra với các con sông nhỏ hơn: mực nước trung bình hàng năm ở Mius là 5,4 m, dự kiến còn 2,2 m; ở phía Bắc Donets là 3,68 m - dự kiến còn 1,6 m; ở Kalitva là 4,12 m sẽ chỉ còn 1,23 m.

Cơ quan khí tượng Nga - Roshydromet dự đoán lượng nước thấp ở miền Nam đất nước cho đến năm 2025, nhưng cũng có những dự báo bi quan hơn cho đến năm 2030.

Mùa hè năm ngoái, các tàu lớn không còn có thể đi lại bình thường trên kênh Volga - Don. Thậm chí có nguy cơ nhà máy thủy điện Tsimlyanskaya sẽ ngừng hoạt động.

Tiêu chuẩn mực nước trong hồ là 36 m, "mức chết" khi tổ hợp thủy điện cần giảm chấn là 31 m. Ngày nay con số này đang dần đến mức đó, chỉ 32 m.

Vào năm 2021 có hy vọng về lượng mưa do mùa đông vừa qua hóa ra rất hào phóng. Nhưng có một vấn đề: ở Kuban và dọc theo sông Don lớn, số lượng đai rừng giữ ẩm đã giảm nghiêm trọng, đó là lý do tại sao mực nước ngầm giảm xuống.

Điều này khiến nhiều người đề cập đến "kế hoạch của Stalin về việc cải tạo thiên nhiên", trong bối cảnh bão cát mạnh bất thường ở Trung Quốc và sự xuất hiện của chúng ở miền Nam nước Nga.

Theo chương trình cấp nhà nước nói trên, trong giai đoạn từ năm 1949 - 1956, 8 đai rừng khổng lồ đã được trồng ở các vùng thảo nguyên và rừng - thảo nguyên nhằm chặn đường gió khô nóng, cải thiện hệ thống tưới tiêu và thay đổi khí hậu.

Rừng thực sự đã được trồng dọc theo các lưu vực sông Don, Dnepr, Volga và Urals, và nhiều hồ chứa mới đã được xây dựng. Cây cối được trồng dọc theo chu vi, hồ chứa nước, khe núi và thậm chí trên cát để cố định chúng.

Kết quả là năng suất nông nghiệp ở Liên Xô đã tăng mạnh. Tuy nhiên sau năm 1953, chương trình đã bị đình chỉ và kể từ năm 1984, sau khi bắt đầu cuộc cải tổ Perestroika, nó hoàn toàn bị ngừng hoạt động.

Các đai rừng bắt đầu bị chặt phá dần, phần còn lại cây bụi mọc um tùm khiến khả năng phòng hộ suy giảm. Nhiều hồ chứa và ao đã bị bỏ hoang. Đây là cách mà ông Mikhail Voitsekhovsky - Tổng giám đốc Viện Rosgiproles nhận xét:

"Cho đến năm 2006, chúng là một phần của cơ cấu của Bộ Nông nghiệp, và sau đó bị thanh lý theo nguyên trạng. Hóa ra là không có ai, các đai rừng bắt đầu bị chặt phá mạnh để làm công trình nhỏ hoặc để lấy gỗ".

Kết quả là, từ năm 1984 - 2004, lượng nước cấp cho nông nghiệp trong vùng đã giảm 3,4 lần. Và Nga rõ ràng sẽ sớm phải lấy nước của Dnepr từ Ukraine, vì thực sự không có đủ nước cho nhu cầu của Nga.

Tất nhiên, không ai thậm chí sẽ nghiêm túc thảo luận về việc làm thế nào để chuyển sang "phương pháp Stalin" khét tiếng, chuyên gia Sergey Marzhetsky kết luận.

Bạch Dương