Chuyển kịch bản thành sách: Danh tiếng cho giới đạo diễn, biên kịch

Chia sẻ về xu hướng đưa kịch bản phim tới độc giả, Charlotte Bonner, trợ lý tiếp thị kiêm blogger sách ở Gloucestershire, Anh, nhớ lại việc cha mình, một người rất yêu thích lịch sử, đã tìm mua cuốn kịch bản của bộ phim nổi tiếng Oppenheimer năm 2023 do nhà xuất bản Faber&Faber ra mắt. Faber&Faber cũng là đơn vị xuất bản hầu hết kịch bản của đạo diễn hàng đầu Christopher Nolan kể từ bộ phim Memento năm 2001.

Tiềm năng từ xuất bản kịch bản

Hiện nay, các bộ phim bom tấn không chỉ tạo được ảnh hưởng ở phòng vé hay trên nền tảng phát trực tuyến. Chúng cũng đang tạo được tiếng vang ở các hiệu sách khi những cuốn kịch bản phim như Oppenheimer xuất hiện. Vào tháng 8 năm ngoái, trang Variety đưa tin rằng cuốn kịch bản Oppenheimer đã bán hết nhanh chóng trên Amazon.

Cuốn sách rất ăn khách sau khi được xuất bản. Ảnh: Inverse.

Walter Donohue, biên tập viên cao cấp của Faber&Faber cho biết: “Tôi nghĩ cuốn sách đó đã bán được 19.000 bản trong vài tháng đầu tiên. Chủ yếu là ở Mỹ vì có rất nhiều người quan tâm đến bộ phim này. Tôi nghĩ nhiều người mua kịch bản vì họ muốn biết thêm những chi tiết có thể đã bỏ lỡ khi xem phim”.

Đối tượng khác mua kịch bản là những nhà biên kịch đầy tham vọng đang tìm kiếm cảm hứng. Với họ, việc chọn kịch bản là để tìm hiểu cách xây dựng phân cảnh. Kịch bản sẽ giải đáp điều này tốt hơn cuốn tiểu thuyết gốc từng làm nền tảng của kịch bản đó.

Nhà biên kịch ở Boston, Mỹ Markus McLaughlin, người coi Oppenheimer là bộ phim yêu thích nhất mọi thời đại của ông, cho biết: “Tôi sử dụng kịch bản chỉ để tham khảo”. Ông mua kịch bản bộ phim trên Kindle và mở sẵn nó khi viết kịch bản của riêng mình. “Tôi đang nghiên cứu phong cách viết của Nolan và xem liệu mình có thể viết theo phong cách đó hay không”, McLaughlin cho hay.

Nhiều thập kỷ trước, những nhà biên kịch háo hức như vậy đã phải nhờ đến những kẻ bán kịch bản phim lậu trên đường phố New York.

Kịch bản phim lậu được bán bên lề đường Manhattan. Ảnh: Inverse.

Ngày nay, họ có thể mua hàng thật, mặc dù đắt hơn một chút. Ở Mỹ, kịch bản Oppenheimer được bán lẻ với giá khoảng 17,95 USD.

Truman Capps, một nhà biên kịch tại Los Angeles chia sẻ: “Tôi nghĩ độc giả của những cuốn kịch bản này chủ yếu là các nhà biên kịch. Vì hình thức viết có phần gây khó khăn cho những người không quen thuộc với nó”.

Lâu nay, Capps thường tìm các kịch bản phim miễn phí trên Reddit hoặc các nền tảng xã hội khác. Ông chia sẻ: “Nếu phần lớn số tiền thu được từ một cuốn kịch bản chảy trực tiếp vào người viết chúng, thì chúng nên được xuất bản nhiều hơn”.

Danh tiếng bất ngờ cho giới đạo diễn, biên kịch

Ngay từ thế kỷ trước, việc xuất bản kịch bản phim đã dần được manh nha, tuy nhiên số lượng tương đối ít.

Trong hơn 30 năm qua, Faber&Faber đã đi theo hướng xuất bản sách về phim. Đầu tiên là ra mắt sách về các cuộc phỏng vấn với nhà làm phim, một truyền thống bắt đầu từ cuối những năm 1980, với những tác phẩm nổi tiếng như Scorsese on Scorsese năm 1989, theo sau là Malle on Malle năm 1992 hay Lynch onLynch năm 1997.

Vào khoảng thời gian đó, Donohue nhận ra rằng có một thị trường gồm những người mê phim háo hức mua kịch bản cho những bộ phim mới. Vào giữa những năm 1990, Faber & Faber dần xuất bản kịch bản của các nhà làm phim mới nổi như Whit Stillman và Hal Hartley. Họ cũng bắt đầu xuất bản các kịch bản phim vui vẻ của hãng Coen Brothers, khởi đầu với phim Miller's Crossing (1990) và Barton Fink (1991).

Sau khi những tác phẩm ban đầu chưa thu hút được quá nhiều sự chú ý, một bước ngoặt đã đến khi Pulp Fiction được chiếu.

Kịch bản phim Pulp Fiction là một bước ngoặt đối với mảng xuất bản kịch bản. Ảnh: Inverse.

Không chỉ là bước ngoặt cho việc làm phim độc lập, bộ phim Pulp Fiction năm 1994 của Quentin Tarantino còn trở thành cú hit lớn cho mảng xuất bản kịch bản của Faber. Ấn bản của Faber có cuộc đối thoại của Tarantino và những tài liệu được Tarantino tham khảo. Donohue nói: “Ấn bản này giống như một trận động đất. Chúng tôi đã bán được 120.000 bản. Hầu hết kịch bản trước chỉ bán được nhiều nhất là 5.000 bản".

Năm 1995, Newsday đưa tin kịch bản phim này đã bán được 55.000 bản, nhiều hơn bất kỳ tác phẩm tương tự trong lịch sử xuất bản ở Anh. Còn người hâm mộ cũng xếp hàng hàng giờ khi ông Tarantino đến London để phỏng vấn và ký tặng sách.

Khả năng đánh giá kịch bản phim của Donohue đã được chứng minh. Theo quan điểm của ông, sự thành công của Pulp Fiction, theo sau là Reservoir Dogs, báo hiệu sự xuất hiện của một thế hệ các nhà làm phim đầy tham vọng mới.

Ông Donohue nói: “Đang có những người trẻ muốn trở thành nhà làm phim. Họ không muốn trở thành tiểu thuyết gia hay nhà viết kịch. Họ muốn trở thành nhà làm phim. Và một điều thú vị nữa là kịch bản của Tarantino rất phức tạp. Các cấu trúc phân cảnh không đơn giản. Ngôn ngữ rất độc đáo. Nếu muốn trở thành một nhà làm phim, họ phải xem phim và đọc cả kịch bản”.

Ngoài việc mang lại nguồn tri thức quý giá cho giới biên kịch trẻ, những cuốn sách kịch bản này cũng mang lại doanh thu và danh tiếng đáng kể cho các đạo diễn, biên kịch.

Theo đánh giá của Inverse, khi những tác phẩm này được xuất bản, sự sáng tạo của họ đã vượt qua được quy phạm thông thường và tạo được tiếng vang trên văn đàn. Điều này cũng đánh dấu một sự đảo ngược thú vị khi một tiểu thuyết gia được đánh giá cao hơn nếu tác phẩm của họ được chuyển thể thành phim.

Minh Hoa