Clip 'tự cứu khi đau tim sắp quỵ' nhiều người tin, bác sĩ nói gì?

Gần đây, trên nền tảng TikTok lan truyền một đoạn clip thu hút hơn 1,2 triệu lượt xem, hàng trăm nghìn lượt "thả tim" và chia sẻ. Trong clip, người đàn ông hướng dẫn hai động tác được cho là có thể "tự cứu mình khi đau tim sắp quỵ".

Theo nội dung chia sẻ, chỉ cần đứng dậy, ho thật mạnh hoặc vẩy tay liên tục, người gặp cơn đau tim hay dấu hiệu đột quỵ có thể "đánh bật cục máu đông", qua đó thoát khỏi nguy hiểm. Không ít người tin đây là "mẹo cứu mạng", thậm chí khuyên nhau áp dụng khi xuất hiện đau ngực, khó thở.

Ho, vẩy tay không cứu được đau tim, đột quỵ

Trao đổi với Tri Thức - ZNews, Thạc sĩ, bác sĩ Đoàn Dư Mạnh, Phó giám đốc Trung tâm Tim mạch và Đột quỵ Quốc tế Phương Đông, khẳng định những động tác như ho mạnh hay vẩy tay hoàn toàn không có tác dụng trong cấp cứu đột quỵ hay nhồi máu cơ tim.

"Trong các tình huống này, việc duy nhất cần làm là gọi cấp cứu 115 ngay lập tức", bác sĩ Mạnh nói.

Theo bác sĩ Mạnh, làm theo các trào lưu lan truyền trên mạng không chỉ vô ích mà còn khiến người bệnh chậm trễ tiếp cận y tế. Trong khi đó, mỗi phút trôi qua, tế bào não và cơ tim có thể bị tổn thương không hồi phục, làm tăng nguy cơ tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề.

Người đàn ông hướng dẫn hai động tác được cho là có thể 'tự cứu mình khi đau tim sắp quỵ".

Lý giải sự nhầm lẫn, BS Đoàn Dư Mạnh cho biết đau ngực, khó thở không chỉ gặp trong nhồi máu cơ tim hay đột quỵ mà còn xuất hiện ở nhiều tình trạng khác như đau thần kinh liên sườn, bệnh lý hô hấp, rối loạn nhịp tim nhẹ.

"Trong một số trường hợp đau thần kinh liên sườn, việc thay đổi tư thế, hít thở sâu hoặc vận động tay có thể giúp giảm đau. Điều này khiến nhiều người lầm tưởng rằng các động tác đó có tác dụng 'cứu nguy'" bác sĩ phân tích.

Chính sự nhầm lẫn này khiến không ít người áp dụng sai trong những tình huống thực sự đe dọa tính mạng như đột quỵ hay nhồi máu cơ tim.

Trên thực tế, trong y khoa, nghiệm pháp ho từng được sử dụng rất hạn chế trong phòng can thiệp tim mạch (Cathlab). Theo vị chuyên gia khi bệnh nhân đang được theo dõi điện tim liên tục, nếu xuất hiện rối loạn nhịp tim đột ngột (thường là nhịp chậm), bác sĩ có thể hướng dẫn bệnh nhân ho mạnh nhằm tăng áp lực lồng ngực, tăng tạm thời lượng máu về tim và giúp bệnh nhân duy trì ý thức trong vài giây.

"Tuy nhiên, đây không phải biện pháp điều trị, càng không phải cách cấp cứu ngoài cộng đồng", ông nhấn mạnh.

Hiệp hội Tim mạch Mỹ (AHA) cũng nhiều lần khẳng định không công nhận "CPR ho" là một phương pháp hồi sức tim phổi, không khuyến cáo dạy hoặc áp dụng cho người không chuyên. Việc cố bắt người bệnh ho có thể làm chậm CPR chuẩn, gây hậu quả nghiêm trọng.

Nhớ FAST, gọi cấp cứu ngay

PGS.TS.BS Phạm Trường Sơn, Chủ nhiệm khoa Nội Tim mạch, Viện trưởng Viện Tim mạch, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Hà Nội, cho biết mỗi ngày, đơn vị này tiếp nhận khoảng 120 bệnh nhân đến khám vì bệnh lý tim mạch. Trong đó, số trường hợp cần cấp cứu vì nhồi máu cơm tim khoảng 3-4 bệnh nhân.

Bệnh nhân nhập viện thường biểu hiện đau ngực dữ dội, khó thở, vã mồ hôi, buồn nôn... Người bệnh sẽ được chỉ định làm các xét nghiệm như điện tâm đồ, siêu âm tim, sinh hóa và thấy có tổn thương nhồi máu.

Với bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp, "thời gian chính là sự sống". Thế nhưng, rất nhiều người bệnh đến viện muộn dẫn đến không cứu được hoặc để lại di chứng nặng nề. Ảnh: Việt Linh.

"Trong cấp cứu nhồi máu cơ tim, thời gian rất quan trọng. Càng đến viện muộn, cơ tim càng chết đi dần. Bệnh nhân dễ suy tim, không thể cứu chữa được. Bệnh nhân nên đến trước 48 giờ từ khi khởi phát cơn nhồi máu cơ tim. Trước 12 giờ đầu có tỷ lệ cứu sống và hồi phục tốt nhất", Viện trưởng Viện Tim mạch nói với Tri Thức - Znews.

Các chuyên gia cũng cho hay khi nghi ngờ đột quỵ, cần nhớ quy tắc FAST: méo miệng (Face), yếu hoặc liệt tay chân (Arm), nói ngọng, khó nói (Speech) và thời gian là yếu tố quyết định (Time) - phải gọi cấp cứu ngay.

"Không ho, không vẩy tay, không chích đầu ngón tay. Chỉ có một việc cần làm là gọi 115", BS Đoàn Dư Mạnh nhấn mạnh.

Vị chuyên gia cũng nhắn nhủ, đừng thần thánh hóa những biện pháp chưa được kiểm chứng. Trong cấp cứu tim mạch - thần kinh, một niềm tin sai lệch có thể cướp đi sinh mạng con người.

Để phòng ngừa, TS.BS Lê Thanh Hùng, Trưởng khoa Tim mạch - Lão học, Bệnh viện Đa khoa Bình Phước, khuyến cáo người trẻ cần thay đổi nhận thức và chủ động bảo vệ tim mạch ngay từ sớm. Cụ thể:

Duy trì thói quen vận động ít nhất 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần;
Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc;
Hạn chế đường, muối, chất béo;
Tránh xa rượu bia, thuốc lá và thuốc lá điện tử;
Ngủ đủ giấc, kiểm soát căng thẳng và khám sức khỏe định kỳ.

Với những người có bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, mạch vành, việc tuân thủ điều trị và tái khám thường xuyên là yếu tố quan trọng để tránh biến chứng.

Phương Anh