Có gì ở ứng dụng cảnh báo sạt lở tại Việt Nam

Đèo Mimosa bị chia đôi sau sạt lở ngày 17/11. Ảnh: Minh Hà/Đà Lạt Chạm.

Những vụ sạt lở liên tiếp tại đèo Prenn, đèo Mimosa (nối miền Nam và Đà Lạt) và đèo Khánh Lê (nối Khánh Hòa - Lâm Đồng) khiến nhiều du khách lo ngại cho chuyến du lịch, đặc biệt là khi đến khu vực Tây Nguyên, nơi có địa hình đồi núi đặc trưng.

Để phòng tránh nguy cơ sạt lở, giảm nhẹ rủi ro thiên tai, du khách có thể tải ứng dụng "Sạt lở Việt Nam" do nhóm nghiên cứu của GS.TS Đỗ Minh Đức, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội, phát triển dựa trên nền tảng trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT) và dữ liệu lớn (Big Data).

Đây là công cụ đầu tiên tại Việt Nam giám sát và cảnh báo sạt lở, lũ quét, tải miễn phí trên CH Play và App Store. Du khách cần cho phép truy cập vị trí thiết bị để hệ thống gửi cảnh báo.

Có gì trong ứng dụng?

Ứng dụng "Sạt lở Việt Nam" có khả năng cảnh báo đa thiên tai theo thời gian thực, bao gồm trượt lớn, sạt lở và lũ quét, được cập nhật 20 phút/lần. Mức độ nguy cơ sạt lở, lũ quét phân thành 3 cấp.

Mức trung bình (hiển thị màu vàng): Cảnh báo khả năng sạt lở cục bộ quy mô nhỏ. Người dân, du khách cần chủ động cảnh giác tại các khu vực nguy hiểm, đặc biệt là mái taluy cao hơn 6 m, mái dốc mới khai đào hoặc từng có dấu hiệu trượt lở.
Mức cao (hiển thị màu đỏ): Khả năng xảy ra sạt lở, lũ quét rất lớn. Người dân, du khách tránh để người và tài sản ở gần vùng trũng thấp, ven sông suối hay các khu vực mái dốc. Đồng thời, hạn chế di chuyển qua lại khu vực nguy cơ cao, vì hiện tượng trượt lở có thể tiếp diễn 3-6 giờ sau khi mưa dừng.
Mức rất cao (hiển thị màu tím): Sạt lở và lũ quét đã hoặc đang xảy ra, có thể với quy mô lớn. Người dân, du khách tuyệt đối không lưu thông qua các đoạn đường, mái dốc vì nguy cơ sạt trượt có thể kéo dài 6-12 giờ khi mưa đã dừng.

Hướng dẫn sử dụng và giải nghĩa các ký hiệu. Ảnh: Đại học Quốc gia Hà Nội.

Khi du khách đi vào khu vực nguy hiểm, ứng dụng sẽ phát thông báo âm thanh, tần suất tùy vào trạng thái di chuyển hay đứng yên. Hệ thống cũng tích hợp bản đồ cùng chức năng dẫn đường và tìm kiếm điểm nguy cơ xung quanh, giúp du khách nhanh chóng tìm đường an toàn.

Ngoài ra, ứng dụng còn lưu trữ dữ liệu lớn về các khu vực từng xảy ra sạt lở, cho phép dự báo xu hướng theo thời gian.

Nguyên tắc khi theo dõi cảnh báo

Thứ nhất, cảnh giác khi nguy cơ ở mức cao hoặc rất cao. Chú ý dấu hiệu báo trước của trượt lở lớn là các mái dốc có khe nứt dài.

Thứ hai, trong mưa lớn, cần kiểm tra thường xuyên các dòng chảy, nếu phát hiện tắc nghẽn dòng do cây gãy đổ hoặc sạt đất phải di chuyển đến nơi cao an toàn.

Thứ ba, theo dõi lượng mưa trong bán kính 3-5 km, kiểm tra dòng chảy mỗi 30-60 phút. Nếu mưa tiếp diễn nhưng mực nước không tăng là dấu hiệu nguy hiểm của nghẽn dòng, cần di chuyển lên địa hình cao 5-6 m so với mực nước.

Tuyến đèo Prenn huyết mạch đưa du khách miền Nam đến Đà Lạt. Ảnh: Amazing Đà Lạt.

Lưu ý là lũ quét hoặc khối trượt lớn có thể xảy ra ngay cả khi mưa đã dừng. Vì vậy, du khách hãy kiên nhẫn chờ thông báo an toàn chính thức trước khi quay lại khu vực được phát cảnh báo.

Ngưỡng mưa cảnh báo sạt lở tại Việt Nam là 180 mm/24h hoặc 60 mm/h, 90-100 mm/3h, 110-120 mm/6h. Khi lượng mưa thực tế vượt nhiều ngưỡng, rủi ro sạt lở và lũ quét sẽ tăng mạnh.

Trúc Hồ