Có nhiều thành tựu văn hóa dân gian chuẩn bị đón 1010 năm Thăng Long Hà Nội

Không kể các hoạt động, các công trình văn hóa với quy mô lớn được tổ chức, xây dựng tại Hà Nội, chỉ riêng việc công bố công trình nghiên cứu “Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến” đã được đánh giá là một thành công nổi bật nhân kỉ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội.

Đối với giới nghiên cứu văn hóa dân gian, giá trị nổi bật nhất của Tủ sách này đó là những tư liệu về văn hóa dân gian Hà Nội được tập hợp lại thành một kho tư liệu vô cùng quý giá cho những người nghiên cứu sau này, bao gồm những ghi chép của người xưa, người nước ngoài về văn hóa Hà Nội, những hình ảnh về sinh hoạt của người Hà Nội trong quá khứ, các phong tục tập quán, hương ước, lễ hội, ẩm thực, làng nghề, nghề thủ công truyền thống, mỹ thuật dân gian, văn học dân gian... Những gợi ý từ tủ sách này vô cùng giá trị đối với giới sưu tầm, nghiên cứu văn hóa dân gian Hà Nội. Vì thế Tủ sách thực sự là một thành tựu cả trước và sau Đại lễ 1.000 năm.

Những thành tựu về văn hóa dân gian lại được nhắc đến như một giá trị tinh thần không thể thiếu tiến tới kỷ niệm 1010 năm Thăng Long – Hà Nội (ảnh minh họa: BT)

Thành tựu của 10 năm tiếp theo phải kể đến các hoạt động của ngành văn hóa Thành phố. Ngoài những công trình tu bổ, chỉnh trang, tu sửa, đầu tư cho các di tích, các hoạt động văn hóa thì đáng kể nhất phải nhắc đến chương trình kiểm kê di sản vật thể và phi vật thể của Hà Nội mở rộng. Thống kê mới nhất được công bố số lượng di sản văn hóa phi vật thể của Hà Nội là 1.793 di sản gồm các loại hình Ngữ văn dân gian, Nghệ thuật trình diễn, Tập quán xã hội, Lễ hội truyền thống, Nghề thủ công truyền thống và Tri thức dân gian.

Giáo sư, tiến sĩ Lê Hồng Lý: Riêng đối với Hội Văn nghệ dân gian Hà Nội, với các công trình sưu tầm, nghiên cứu thời gian sau Đại lễ 1.000 năm, ngoài các công trình như “Chợ Hà Nội”, “Sự tích các thành hoàng làng Thăng Long - Hà Nội” và các công trình khác đã công bố từ 2010 đến nay, phải kể đến một sự kiện rất đáng đáng lưu ý, đó là trong số 20 đầu sách của Nhà xuất bản Hà Nội sau dự án “Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến” giai đoạn II thì hội viên hội Văn nghệ dân gian Hà Nội đã đóng góp 4 tác phẩm: “Từ phố về làng” của tác giả Vũ Kiên Ninh, “Tám trận đánh nổi tiếng đất Hà Thành” của tác giả Nguyễn Sinh Thủy. “Đào nương và nghệ thuật hát trong ca trù” của Nghệ sĩ ưu tú Bạch Vân, “Văn học dân gian Thanh Oai” của tác giả Lã Duy Lan.

Tham gia đóng góp vào những thành tựu văn học nghệ thuật Thủ đô 10 năm qua không chỉ có ngành văn hóa của Thủ đô, mà còn có sự góp mặt của các cơ quan nghiên cứu trung ương đóng trên địa bàn Hà Nội như các Viện nghiên cứu, các trường đại học với những đề tài về nếp sống văn hóa, tiêu chí văn hóa cho người Hà Nội, văn hóa gia đình, văn hóa đường phố, văn hóa dân gian đô thị, người Hà Nội thanh lịch... Những phong trào do Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch phát động được triển khai tốt và đạt nhiều thành tích ở Hà Nội, các hệ đề tài nghiên cứu của các viện đóng trên địa bàn Thủ đô.

Bên cạnh đó, rất nhiều hội thảo khoa học về văn hóa dân gian được Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Hà Nội tổ chức nhằm đưa ra các giải pháp giữ gìn và phát huy nét đặc trưng văn hóa của từng vùng kinh đô xưa và nay. Nổi bật có thể kể đến "Hội thảo về sự kết nối hai vùng văn hóa Thăng Long và văn hóa xứ Đoài”. Đây là vấn đề nổi cộm về văn hóa dân gian.

Giáo sư, tiến sĩ Lê Hồng Lý (Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam) cho rằng, từ 2008 khi Hà Tây sáp nhập vào Hà Nội, đã không ít những khúc mắc diễn ra trong quá trình hội nhập này. Tâm lý tự ti, e ngại và tâm lý đô thị, tỉnh lẻ, rồi Hà Nội 1 và Hà nội 2 đã xảy ra không phải không có những hệ lụy cả trong các cơ quan chính quyền lẫn dân chúng. Cho nên, văn hóa chính là cái để kết nối, hòa đồng giữa các nhóm xã hội, giữa các vùng, các tầng lớp khác nhau. Bởi vì văn hóa không có cái gọi là cao hay thấp, hơn hay kém, mà chỉ là sự khác biệt giữa các nhóm xã hội, các địa phương và cộng đồng khác nhau.

Từ bối cảnh địa lý tự nhiên, môi trường xã hội mà tạo nên những nhóm văn hóa khác nhau. Do đó cần có sự tôn trọng lẫn nhau, tôn trọng sự khác biệt, không kỳ thị, định kiến, như vậy sự hòa hợp sẽ diễn ra một cách êm đẹp, hòa bình và nhân văn. Và chính điều đó lại tạo ra sự đa dạng, phong phú, cái mà Unesco đang đặc biệt khuyến khích hiện nay.

Nhìn chung, trong xu thế chung của Thành phố đang chuẩn bị kỷ niệm 1010 năm Thăng Long - Hà Nội, những thành tựu văn hóa dân gian của Hà Nội sẽ góp phần phát triển thêm các giá trị tốt đẹp làm phong phú đời sống tinh thần của người dân Thủ đô.

Diệp Anh