'Có những lúc Hà Nội, TPHCM rơi vào nhóm đô thị ô nhiễm nhất thế giới'

Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.

Theo Tổng Thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Mạnh, công tác bảo vệ môi trường đã có nhiều chuyển biến, đạt và vượt nhiều mục tiêu, chỉ tiêu quan trọng đề ra tại Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; chỉ số phát triển bền vững của Việt Nam tăng, đứng tốp đầu trong ASEAN.

Các nguồn thải lớn đã được kiểm soát chủ động và chặt chẽ, không để xảy ra sự cố môi trường lớn; đã xuất hiện nhiều mô hình đô thị, nông thôn, khu công nghiệp, cụm công nghiệp, làng nghề, cơ sở sản xuất sinh thái, thân thiện với môi trường.

Giai đoạn 2022–2024, Bộ Tài nguyên và Môi trường (cũ) đã thanh tra 812 cơ sở, xử phạt 348 cơ sở với tổng số tiền 96,7 tỉ đồng. Các địa phương đã xử phạt 14.863 vụ với tổng số tiền 643 tỉ đồng. Kiểm toán Nhà nước đã thực hiện 12 cuộc kiểm toán, chỉ ra nhiều hạn chế, bất cập trong quản lý môi trường. Lực lượng Cảnh sát môi trường đã tích cực điều tra, phát hiện, khởi tố 2.336 vụ/2.935 bị can.

Tổng Thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Mạnh trình bày Báo cáo của Đoàn Giám sát.

Tốc độ gia tăng ô nhiễm, suy thoái môi trường đã được ngăn chặn; chất lượng môi trường từng bước cải thiện, đặc biệt là chất lượng môi trường đất, môi trường nước mặt tại một số lưu vực sông chính, nước biển ven bờ, nước dưới đất.

Ông Lê Quang Mạnh cũng nêu rõ một số hạn chế như: ô nhiễm môi trường vẫn còn xảy ra và diễn biến phức tạp, có thời điểm ở mức độ nghiêm trọng, đặc biệt là ô nhiễm không khí (do bụi mịn) tại các thành phố lớn. Đáng chú ý, chỉ số chất lượng không khí có thời điểm vượt ngưỡng an toàn, ảnh hưởng xấu tới sức khỏe người dân; có những lúc Thủ đô Hà Nội, TPHCM rơi vào nhóm đô thị ô nhiễm nhất thế giới.

Chất lượng môi trường một số đoạn sông tập trung tại khu vực đông dân cư, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, làng nghề trên lưu vực sông Cầu, sông Nhuệ – Đáy, hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải chậm được cải thiện.

Chưa hoàn thành chỉ tiêu về tỷ lệ cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng được xử lý. Theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, đến năm 2025, 100% cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng phải được xử lý, nhưng đến tháng 9/2025, cả nước vẫn còn 38/435 cơ sở chưa hoàn thành xử lý triệt để.

Hạ tầng kỹ thuật về bảo vệ môi trường, nhất là trong thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt, nước thải còn lạc hậu, chưa đáp ứng được yêu cầu (hiện nay chỉ có khoảng 18% tổng lượng nước thải đô thị được thu gom, xử lý; tỷ lệ chôn lấp trực tiếp tuy đã giảm nhưng vẫn chiếm tỷ lệ cao, nhiều bãi chôn lấp gây ô nhiễm môi trường chậm được xử lý).

Cả nước mới có 31,5% cụm công nghiệp và 16,6% làng nghề đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt yêu cầu về bảo vệ môi trường. Việc ban hành, triển khai các chính sách mới về phân loại, thu gom, vận chuyển, tái chế và xử lý chất thải rắn sinh hoạt chưa đúng lộ trình quy định, chưa hiệu quả do thiếu hạ tầng phân loại, thu gom, xử lý đồng bộ…

Lê Bảo