Cổ phiếu phòng thủ 'thất thế' trong uptrend

Dòng tiền càng hưng phấn, cổ phiếu phòng thủ càng trở nên yếu thế

Cổ phiếu phòng thủ có hiệu suất thấp

Danh mục chỉ lãi hơn 10% trong khi VN-Index tính đến ngày 20/8 đã tăng hơn 26% từ giữa tháng 6 khiến nhà đầu tư B.Đ.Chung không khỏi thở dài. Nguyên nhân chính đến từ khoản nắm giữ cổ phiếu Cơ điện lạnh (REE) - chiếm 30% tỷ trọng danh mục, hiện đang lỗ hơn 5%.

Anh Chung cho biết đã mua cổ phiếu REE khi thị trường vượt đỉnh năm 2022, trong bối cảnh rủi ro điều chỉnh có thể xảy ra bất ngờ. Việc cơ cấu danh mục về trạng thái an toàn là điều nhà đầu tư này cho là hợp lý. Tuy nhiên, diễn biến sau đó lại không như kỳ vọng: thị trường chỉ điều chỉnh nhẹ vài nhịp rồi liên tục lập đỉnh mới, khiến REE trở thành “kẻ chậm nhịp” trong sóng tăng (uptrend).

“Tôi vẫn tin rằng, sau khi dòng tiền miệt mài tìm cơ hội ở nhóm ngành nóng, nó sẽ quay trở lại những cổ phiếu an toàn chưa tăng nhiều và REE sẽ được hưởng lợi. Nhưng thực tế, dòng tiền còn ‘điên’ hơn tôi tưởng, cổ phiếu phòng thủ lại trở nên yếu thế”, anh Chung chia sẻ, đồng thời khẳng định vẫn sẽ kiên nhẫn nắm giữ chờ hồi phục. Anh cho rằng, REE là doanh nghiệp đa ngành, có tiềm năng tăng trưởng nhờ các dự án mới ở nhiều mảng hoạt động và sở hữu nền tảng tài chính vững mạnh.

Cổ phiếu phòng thủ thường là những doanh nghiệp trong lĩnh vực thiết yếu như điện, nước, y tế, hàng tiêu dùng…, ít chịu tác động của chu kỳ kinh tế nên giá ổn định, ít biến động theo sóng ngắn. Với lợi nhuận đều đặn và chính sách cổ tức duy trì nhiều năm, nhóm này được xem như “nơi trú ẩn” an toàn khi thị trường biến động, vừa giảm rủi ro vừa cân bằng danh mục.

Tuy vậy, trong sóng tăng hiện tại, nhóm phòng thủ lại trở nên kém hấp dẫn. Dòng tiền cả nội và ngoại liên tục xoay vòng vào các nhóm tăng trưởng nóng như ngân hàng, chứng khoán, bất động sản, hoặc những cổ phiếu có “câu chuyện riêng” như CII của Đầu tư Hạ tầng Kỹ thuật TP.HCM với kỳ vọng từ “đất vàng” Thủ Thiêm, MBB của Ngân hàng MB nhờ thông tin về sàn giao dịch tiền số, hay mới nhất là VPB của VPBank gắn với tin tức liên quan đến kế hoạch chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng công ty chứng khoán trực thuộc (VPBankS).

Trong bối cảnh đó, nhiều cổ phiếu phòng thủ không những không tăng giá mà còn bị bán ra để tái cơ cấu danh mục.

Điển hình là nhóm dược phẩm. Sau nhịp hồi từ cú sốc thuế quan hồi tháng 4, phần lớn cổ phiếu dược đi ngang hoặc giảm từ giữa tháng 6. DCL giảm hơn 20%, PMC mất khoảng 5%, FRT giảm hơn 4%, DVN, DP3, OPC, TRA giảm từ 1 - 3%. Một số mã như IMP, DBD, DHG, DBT tăng 2 - 4%, nhưng vẫn thua xa hiệu suất VN-Index, thậm chí nhiều mã chưa quay lại vùng giá đầu năm.

Ngoài ra, các “tên tuổi” quen thuộc trong nhóm phòng thủ như VNM của Vinamilk, SAB của Sabeco, VEA của VEAM Corp hay nhóm cổ phiếu điện, nước cũng diễn biến tương tự. Ngoại trừ POW của PV Power và NT2 của Điện lực Dầu khí Nhơn Trạch 2 tăng vượt trội, phần lớn cổ phiếu ngành điện chỉ tăng khoảng 3,7%.

Ông Ngụy Văn Hùng, Giám đốc Tư vấn đầu tư, Công ty Chứng khoán VPS nhận định, những ngành an toàn như điện, nước thường chỉ hấp dẫn khi kinh tế biến động hoặc khi nhà đầu tư muốn giữ tiền và ưa chuộng cổ tức ổn định. Ngược lại, trong giai đoạn thị trường tăng nóng, dòng tiền đầu cơ sẽ ít chọn nhóm này. Về bản chất, giá cổ phiếu phụ thuộc cung - cầu. Với nhóm phòng thủ, cầu khó vượt cung và đó là hạn chế mà nhà đầu tư cần lưu ý.

Phù hợp cho nhà đầu tư ưa an toàn

Ông Đoàn Ngọc Thao, chuyên gia tư vấn Công ty Chứng khoán MB (MBS) cho rằng, trong bất kỳ điều kiện thị trường nào, nhà đầu tư cũng có thể cân nhắc mua cổ phiếu phòng thủ. Khi thị trường tăng, nhóm này vẫn tăng nhưng hiệu suất thấp hơn; khi thị trường giảm, mức giảm cũng hạn chế hơn.

Theo ông Thao, cổ phiếu POW là lựa chọn đáng chú ý nhờ lợi thế từ hai dự án Nhơn Trạch 3 và 4 chuẩn bị vận hành, hứa hẹn mang lại nguồn doanh thu và lợi nhuận ổn định. Triển vọng ngành điện cũng là động lực giúp PV Power duy trì đà tăng trưởng.

Một mã khác được ông Thao nhắc tới là VNM. Trong ngắn hạn, cổ phiếu này chịu áp lực bán ròng từ khối ngoại do tăng trưởng tạm thời chững lại, cùng với mảng online chưa bứt phá. Tuy nhiên, về dài hạn, VNM vẫn duy trì xu hướng tích cực. Nhà đầu tư có thể tích lũy quanh vùng 59.000 đồng/cổ phiếu và cân nhắc mua thêm khi cổ phiếu thoát kênh giảm giá.

Động lực tăng trưởng dài hạn của Vinamilk đến từ ba yếu tố: thị trường nội địa dù bão hòa nhưng vẫn là nền tảng chính; xuất khẩu là điểm sáng, với hợp đồng lớn ở Trung Đông và đà tăng trưởng tốt tại Campuchia, Philippines; danh mục sản phẩm mới như sữa hạt, sữa ít đường, sữa organic đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng quan tâm sức khỏe.

Ở vùng giá khoảng 60.000 đồng/cổ phiếu, VNM đang giao dịch với P/E dự phóng 2025 khoảng 15 lần, thấp hơn trung bình 5 năm (17 - 18 lần). Lợi suất cổ tức dự kiến năm nay đạt khoảng 5,5%, cao hơn lãi suất tiền gửi. Đây là những yếu tố giúp VNM hấp dẫn với nhà đầu tư dài hạn, đặc biệt là những ai ưu tiên sự ổn định.

Đối với ngành dược, theo IQVIA, Việt Nam là một trong những thị trường phát triển nhanh nhất thế giới với tốc độ tăng trưởng 6 - 8%/năm giai đoạn 2023 - 2028. Đến cuối năm 2024, doanh thu dược phẩm Việt Nam đạt 8,881 tỷ USD, vượt Thái Lan (7,958 tỷ USD) và Philippines (4,954 tỷ USD), đứng đầu Đông Nam Á.

Chính phủ đặt mục tiêu đến năm 2030 đưa Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất dược phẩm chất lượng cao trong khu vực. Đây cũng là cơ sở để Cục Quản lý dược, Bộ Y tế dự báo, quy mô thị trường sẽ đạt hơn 10 tỷ USD vào năm 2026.

Bên cạnh đó, Luật Dược (sửa đổi) có hiệu lực từ tháng 7/2025 được kỳ vọng sẽ tạo cú huých cho ngành, với các điểm mới như ưu tiên thuốc sản xuất trong nước đạt chuẩn EU-GMP, khuyến khích đầu tư vào hoạt động R&D, đơn giản hóa thủ tục đăng ký thuốc, hỗ trợ phát triển ngành dược thành công nghiệp mũi nhọn.

Nhìn chung, tiềm năng dài hạn của ngành dược vẫn rất lớn. Đặc biệt, đây là nhóm hiếm hoi trên sàn duy trì chính sách cổ tức tiền mặt cao, thường xuyên vượt lãi suất tiền gửi, thu hút nhà đầu tư ưa an toàn. Trong năm 2025, Dược hậu Giang (mã DHG) thông qua kế hoạch trả cổ tức tới 100%; Domesco (mã DMC) dự kiến trả 25%; Pharmedic JSC (mã PMC) dự kiến trả khoảng 24%; Bidiphar (mã DBD) và Forifarm (mã DP3) cùng công bố trả tối thiểu 20%...

“Với nhà đầu tư dài hạn ưa ổn định, việc tích lũy cổ phiếu phòng thủ là cách giảm rủi ro và thực tế cho thấy nhóm này vẫn đem lại kết quả tích cực trong dài hạn, dù ngắn hạn có những nhịp lên xuống. Diễn biến của POW và VNM là minh chứng rõ ràng”, ông Thao nói.

Kiều Trang