Cố TBT Nguyễn Phú Trọng nói về vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Cố Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng. Ảnh: Thuận Thắng.

Ngày 18/11/2025 đánh dấu 95 năm Ngày thành lập Mặt trận Dân tộc thống nhất Việt Nam, tổ chức tiền thân của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (MTTQ VN) ngày nay. Trải qua gần một thế kỷ với nhiều tên gọi, hình thức tổ chức phù hợp từng giai đoạn cách mạng, MTTQ VN luôn giữ vai trò trung tâm trong việc củng cố, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc.

Trong tác phẩm Phát huy truyền thống đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng đất nước ta ngày càng giàu mạnh, văn minh, hạnh phúc của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, tư tưởng chiến lược về khối đại đoàn kết toàn dân tộc và vai trò nòng cốt chính trị của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam được phân tích kỹ lưỡng.

Tư tưởng xuyên suốt về đại đoàn kết toàn dân tộc

Đại đoàn kết toàn dân tộc là một “sợi chỉ đỏ” xuyên suốt trong chỉ đạo của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Trong sách, ông khẳng định: “Đoàn kết là truyền thống cực kỳ quý báu của dân tộc ta, là cội nguồn sức mạnh để dân tộc ta mãi mãi trường tồn và phát triển, là sợi chỉ đỏ xuyên suốt, là đường lối chiến lược có ý nghĩa sống còn của cách mạng Việt Nam”.

Từ những bài học lịch sử, cố Tổng Bí thư cho rằng đoàn kết không chỉ là sức mạnh về tổ chức mà còn là nền tảng văn hóa - chính trị được hun đúc qua hàng nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước. Từ triết lý “Quốc dĩ dân vi bản” trong lịch sử phong kiến đến tuyên ngôn chính trị “Không có gì quý hơn độc lập, tự do” trong thời đại Hồ Chí Minh, tinh thần thân dân - vì dân luôn là điểm quy tụ sức mạnh nội lực quốc gia.

Ông khẳng định đại đoàn kết toàn dân tộc không chỉ là mục tiêu, mà còn là phương thức phát triển. Muốn khơi dậy mọi nguồn lực, tiềm năng, sức sáng tạo của nhân dân thì phải phát huy cao độ vai trò của từng tầng lớp, giai tầng, dân tộc, tôn giáo, kiều bào… Và khi thời kỳ đất nước chuyển sang giai đoạn phát triển mới với mục tiêu trở thành nước phát triển vào giữa thế kỷ XXI, việc củng cố và mở rộng khối đại đoàn kết toàn dân là một yêu cầu cấp thiết.

Sách Phát huy truyền thống đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng đất nước ta ngày càng giàu mạnh, văn minh, hạnh phúc xuất bản năm 2023 của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Ảnh: Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Tư tưởng này gắn với định hướng xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân. Trong đó, đoàn kết phải thực chất, không hình thức; lấy hạnh phúc của nhân dân làm trung tâm; kết hợp giữa sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại.

“Lịch sử dân tộc ta đã chứng minh, trước những bước ngoặt lớn của lịch sử với mục tiêu lớn lao của đất nước, nếu biết khơi dậy tình yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, phát huy sức mạnh vĩ đại của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại thì con thuyền cách mạng Việt Nam sẽ vượt qua mọi thác ghềnh, phong ba bão táp để cập bến bờ vinh quang”, cố Tổng Bí thư viết rõ.

Tư tưởng về đại đoàn kết toàn dân tộc không thể tách rời vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Lịch sử hình thành Mặt trận Tổ quốc Việt Nam được ông điểm lại như một tiến trình gắn liền với từng bước chuyển của cách mạng Việt Nam. Từ Hội Phản đế đồng minh năm 1930, Việt Minh năm 1941, Liên Việt năm 1951 đến Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 1960 và chính thức mang tên Mặt trận Tổ quốc Việt Nam từ năm 1977 đến nay, mỗi hình thức mặt trận đều phản ánh linh hoạt đường lối chiến lược về đoàn kết của Đảng trong từng giai đoạn.

Theo ông, MTTQ luôn đóng vai trò nòng cốt trong việc tổ chức, vận động và quy tụ các tầng lớp nhân dân thành một khối thống nhất, từ đó tạo ra sức mạnh to lớn cho công cuộc kháng chiến, kiến quốc, đổi mới và phát triển đất nước. Với hình thức tổ chức linh hoạt, Mặt trận là liên minh chính trị - xã hội tự nguyện của các tổ chức chính trị, xã hội, cá nhân tiêu biểu trong các dân tộc, tôn giáo, tầng lớp xã hội và người Việt Nam ở nước ngoài.

Vai trò nòng cốt của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng xác định rõ xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, trong đó Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội giữ vai trò nòng cốt.

Theo ông, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam không chỉ là tổ chức đại diện cho khối đại đoàn kết toàn dân, mà còn là chủ thể tích cực trong việc tổ chức thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, góp phần quan trọng vào việc tạo đồng thuận xã hội. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Mặt trận là nơi quy tụ các lực lượng chính trị, xã hội, tôn giáo, dân tộc khác nhau; là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân; là thiết chế thực hiện dân chủ, giám sát và phản biện xã hội.

Trong bối cảnh đất nước chuyển sang thời kỳ phát triển mới với những yêu cầu cao về hội nhập quốc tế, phát triển kinh tế - xã hội bền vững, cố Tổng Bí thư nêu rõ Mặt trận càng có “sứ mệnh chính trị cao cả, nặng nề, khó khăn, phức tạp nhưng rất vẻ vang”. Mặt trận phải tiếp tục đổi mới tổ chức, phương thức hoạt động để thật sự đại diện cho quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; đồng thời phát huy vai trò trung tâm trong việc củng cố khối đại đoàn kết, tạo dựng thế trận lòng dân vững chắc.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng với các đại biểu tham dự Hội nghị biểu dương Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc cấp xã và Trưởng ban Công tác Mặt trận tiêu biểu toàn quốc năm 2022. Ảnh: Báo Nhân Dân.

Bên cạnh vai trò tổ chức, ông cũng nhấn mạnh trách nhiệm chính trị của Mặt trận trong việc thúc đẩy thực hiện các giải pháp lớn. Từ vận động các tầng lớp xã hội hưởng ứng phong trào yêu nước, tham gia xây dựng nông thôn mới, đến việc tập hợp trí thức, doanh nhân, thanh niên, phụ nữ, cựu chiến binh… thành lực lượng đoàn kết trong phát triển quốc gia. Tất cả những hoạt động này đều góp phần cụ thể hóa chiến lược đại đoàn kết toàn dân tộc trong giai đoạn hiện nay.

Trong phần thứ hai của cuốn sách, các bài phát biểu, thư gửi tới các tổ chức thành viên như Tổng Liên đoàn Lao động, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh… cho thấy sự chỉ đạo sâu sát, cụ thể của cố Tổng Bí thư. Mỗi tổ chức đều được giao những sứ mệnh riêng trong khối đại đoàn kết. Chẳng hạn, Công đoàn giữ vai trò then chốt trong xây dựng giai cấp công nhân hiện đại; Hội Nông dân là trung tâm trong phát triển nông nghiệp, nông thôn mới; Đoàn Thanh niên là lực lượng tiên phong đổi mới; Hội Phụ nữ phát huy truyền thống và vai trò trong phát triển xã hội; Hội Cựu chiến binh giữ vững bản sắc “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời bình.

Ngoài ra, sách cũng dành nhiều nội dung để nhấn mạnh vai trò của các tầng lớp nhân dân khác như trí thức, doanh nhân, người cao tuổi, các dân tộc thiểu số, cộng đồng tôn giáo và kiều bào Việt Nam ở nước ngoài. Theo cố Tổng Bí thư, việc huy động hiệu quả sức mạnh của từng nhóm xã hội này là yếu tố cốt lõi để tạo nên sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân. Mặt trận được giao trọng trách chủ trì phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội để thực hiện nhiệm vụ đó một cách đồng bộ, hiệu quả.

Với tầm nhìn dài hạn, ông đề xuất nhiều giải pháp nhằm phát huy truyền thống yêu nước, tăng cường sức mạnh đoàn kết dân tộc. Một trong những yêu cầu quan trọng là tiếp tục hoàn thiện chính sách pháp luật để khơi dậy niềm tin, khát vọng cống hiến trong nhân dân; tăng cường vai trò giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận; xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác mặt trận có tâm huyết, trách nhiệm, năng lực. Đây được xem là nền tảng để triển khai thành công chiến lược đại đoàn kết toàn dân tộc đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045.

Đức An