Công an có quyền 'giữ người khẩn cấp' tối đa 45 ngày để dẫn độ
Sáng 26/11, Quốc hội đã biểu quyết thông qua 4 luật: Luật Dẫn độ, Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù, Luật Tương trợ tư pháp về dân sự và Luật Tương trợ tư pháp về hình sự.
Đối với Luật Dẫn độ, 426/430 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành (bằng 89,87% tổng số đại biểu Quốc hội). Luật này có 4 chương, 45 điều quy định nguyên tắc, thẩm quyền, điều kiện, trình tự, thủ tục thực hiện dẫn độ giữa Việt Nam với nước ngoài; trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước Việt Nam trong dẫn độ.
Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù có 429/430 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành (bằng 90,51% tổng số đại biểu). Luật này có 4 chương, 48 điều, quy định nguyên tắc, thẩm quyền, điều kiện, trình tự, thủ tục chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù giữa Việt Nam với nước ngoài; trách nhiệm của các cơ quan nhà nước Việt Nam trong chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù.
Sáng 26/11, Quốc hội đã biểu quyết thông qua 4 luật Luật Dẫn độ, Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù, Luật Tương trợ tư pháp về dân sự và Luật Tương trợ tư pháp về hình sự.
Luật Tương trợ tư pháp về dân sự có 429/430 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành (bằng 90,51% tổng số đại biểu). Luật này có 4 chương, 38 điều quy định nguyên tắc, thẩm quyền, trình tự, thủ tục thực hiện tương trợ tư pháp về dân sự giữa Việt Nam với nước ngoài; trách nhiệm của các cơ quan nhà nước Việt Nam trong tương trợ tư pháp về dân sự.
Luật Tương trợ Tư pháp về hình sự có 426/427 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành (bằng 89,87% tổng số đại biểu). Luật này có 4 chương, 42 điều quy định nguyên tắc, thẩm quyền, trình tự, thủ tục thực hiện tương trợ tư pháp về hình sự giữa Việt Nam với nước ngoài; trách nhiệm của các cơ quan nhà nước Việt Nam trong tương trợ tư pháp về hình sự.
Bốn luật vừa được Quốc hội thông qua đều có hiệu lực thi hành từ 1/7/2026.
Hình phạt tù chuyển đổi không được nghiêm khắc hơn
Một trong những điều mới của Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù là chuyển đổi hình phạt tù. Việc chuyển đổi hình phạt tù căn cứ vào các tình tiết của vụ án được nêu trong bản án, quyết định đã được tòa án của nước chuyển giao tuyên.
Trường hợp hình phạt tù trong bản án, quyết định mà tòa án của nước chuyển giao đã tuyên với người đang chấp hành án phạt tù không phù hợp với quy định của Bộ luật Hình sự và các quy định khác của pháp luật Việt Nam thì phải chuyển đổi cho phù hợp.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo.
Hình phạt tù chuyển đổi không được nghiêm khắc hơn hình phạt tù mà tòa án của nước chuyển giao đã tuyên về tính chất và thời hạn. Thời gian đã chấp hành án phạt tù ở nước chuyển giao được trừ vào thời hạn chấp hành hình phạt tù tại Việt Nam.
Người đang chấp hành án phạt tù được tiếp nhận về Việt Nam không bị kết án lần thứ hai về tội phạm đã được tuyên trong bản án, quyết định của tòa án nước chuyển giao.
Luật Dẫn độ quy định cả thủ tục và điều kiện giữ người trong cả 2 trường hợp: Việt Nam và nước ngoài cùng là thành viên của điều ước quốc tế; Việt Nam và nước ngoài không cùng là thành viên của điều ước quốc tế về dẫn độ.
Thời hạn giữ người trong trường hợp khẩn cấp là 45 ngày kể từ ngày đưa vào cơ sở lưu trú. Bộ trưởng Bộ Công an sẽ quy định chi tiết về việc giữ người trong trường hợp khẩn cấp trước khi có yêu cầu dẫn độ.
Bộ Công an sẽ kiểm tra tính hợp lệ của văn bản yêu cầu giữ người theo quy định. Nếu văn bản yêu cầu hợp lệ thì Bộ Công an sẽ chuyển cho cơ quan Công an có thẩm quyền quyết định giữ người và đưa vào cơ sở lưu trú.
Thảo luận trước đó, có ý kiến đại biểu đề nghị bổ sung quy định "theo dõi việc thực hiện cam kết của nước ngoài sau dẫn độ; trường hợp vi phạm, Việt Nam có quyền yêu cầu bồi thường hoặc áp dụng các biện pháp ngoại giao tương ứng".
Báo cáo vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị không bổ sung nội dung này vào dự thảo luật trình Quốc hội thông qua.
Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, việc xem xét, chấp thuận và thực hiện điều kiện dẫn độ nhất định thuộc thẩm quyền nội bộ của từng quốc gia.
"Sau khi việc dẫn độ được thực hiện, theo nguyên tắc tôn trọng độc lập chủ quyền và không can thiệp vào công việc nội bộ của quốc gia khác, Việt Nam chỉ có thể theo dõi, đôn đốc thông qua kênh ngoại giao khi cần thiết chứ không có thẩm quyền áp dụng chế tài đối với quốc gia khác", ông Tùng nhấn mạnh.
