Công nghệ 'dẫn lối' tàu cá trúng tiền tỷ

Tàu lưới vây hoạt động ngoài khơi. Ảnh: Hải Luận

Vay tiền tỷ đầu tư thiết bị công nghệ cao

Sau nhiều năm tích lũy từ chiếc tàu đánh cá nhỏ, năm 2013, ông Thanh đóng chiếc tàu lớn trị giá 5,4 tỷ đồng. “Lúc mới sắm tàu lớn, trên tàu chỉ có máy dò cá loại nhỏ, ra biển làm không đạt năng suất. Thấy mấy ông ở tỉnh Bình Định và thị xã Đông Hòa sắm loại máy “siêu dò” cá, đi biển lúc nào cũng trúng cá đầy tàu, kiếm tiền tỷ thấy mà mê. Năm 2019, tôi vay ngân hàng mua máy “siêu dò” cá trị giá gần 4 tỷ đồng, số tiền này giá trị bằng chiếc tàu mới toanh loại trung bình” - ông Thanh tâm sự.

Mới đầu sắm máy “siêu dò” cá, do chưa hiểu hết tính năng của máy, sản lượng đánh bắt đạt không cao. Ông Thanh lý giải: “Dùng máy “siêu dò” cá cũng giống như mình xài điện thoại cùi bắp chuyển sang dùng điện thoại thông minh, có nhiều tính năng mình không có biết hết. Lúc đầu, nhìn vào màn hình máy “siêu dò” cá, tôi chưa phân biệt được đàn cá nó đang chạy tán loạn ở dưới biển, lúc nó gom đàn, rồi nó chuyển hướng khác, đều ú a ú ớ. Cứ buông lưới đánh tùm lum, thất bại liên miên”.

Ông Thanh kiên trì học hỏi từ các thuyền trưởng trước đó đã sắm máy “siêu dò” cá ở thị xã Đông Hòa, họ nhiệt tình chỉ dẫn những kiến thức mang tính “điểm huyệt” trong quá trình tác nghiệp trên biển. Loại máy “siêu dò” cá có góc quét 360 độ, bán kính xa 2-3 hải lý, sẽ dễ dàng phát hiện ra đàn cá. Máy đời mới có tính năng đo được dòng chảy, tốc độ gió, vận tốc đàn cá đang di chuyển dưới biển.

Ông Thanh nói như tường thuật: “Căn cứ vào các thông số hiển thị trên màn hình máy dò cá, kết hợp kinh nghiệm thực tiễn, tôi sẽ tăng ga cho tàu chạy nhanh chặn đầu đàn cá, tính toán cự ly để ra lệnh buông lưới bao vây trọn đàn cá. Chỉ đánh bắt đàn cá khoảng 20 tấn trở lên, nếu mình cứ loay hoay đàn cá dưới 15 tấn, mất thời gian, rốt cuộc tiền không được bao nhiêu. Dành nhiều thời gian truy tìm đàn cá lớn, có thể vài đêm mới đánh trúng đàn cá đạt vài chục tấn. Đôi khi đánh trúng đàn cá 100 tấn, 5 chiếc tàu hậu cần tập trung lại mới chở hết cá vào bờ bán trị giá 1,3 tỷ đồng”.

Hợp sức tác chiến trên biển

Dọc dải đất duyên hải miền Trung, ngư dân tỉnh Bình Định, Phú Yên có đội tàu lưới vây và kỹ thuật đánh bắt được xếp đầu bảng. Nghề này xuất phát từ nghề kéo vây ở sát bờ, sau đó, họ đưa lên thuyền nhỏ vây những đàn cá ở nước cạn. Càng ngày bà con đóng tàu lớn hơn, bây giờ có những chiếc tàu lưới vây dài 30m, công suất máy từ 600-1.000 mã lực, giàn lưới dài hơn 1km, tầm hoạt động rộng khắp vùng biển Việt Nam.

Màn hình máy “siêu dò” cá giúp ngư dân đánh bắt hiệu quả. Ảnh: Hải Luận

Do tính chất tàu vây khơi dành nhiều thời gian tìm và truy đuổi đàn cá, các thuyền trưởng đã lập ra những đội nhóm tàu đánh bắt, bà con hay gọi là “tập đoàn”. Trò chuyện với các thuyền trưởng xếp vào danh sách “thiệt ăn thiệt làm” thuộc tập đoàn 14, 19 ở thị xã Đông Hòa, họ cho biết, mỗi tập đoàn có từ 20-25 tàu cá, họ tự bầu ra tập đoàn trưởng, là chủ tàu và thuyền trưởng có tàu lớn, máy “siêu dò” hiện đại, làm đâu thắng đó.

“Tập đoàn 14 có 21 tàu cá “chí cốt” với nhau, trong đó có 4 tàu vỏ thép, tàu nào cũng sắm máy dò cá từ 3-4,5 tỷ đồng. Ra ngoài biển, tập đoàn có kênh liên lạc với nhau riêng, định giờ “thời sự” với nhau về tình hình ở các vùng biển. Chẳng hạn ở chỗ tôi đang có nước xấu, dòng chảy mạnh không đánh lưới được, hoặc chỗ khác thông tin hôm qua phát hiện đàn cá khoảng 300 tấn, chưa có tàu nào đánh được. Từ các thông tin “thời sự” này, các thuyền trưởng tính toán và cho tàu đi tìm hướng của đàn cá” - ông Hà Ngọc Hiệp, tập đoàn trưởng tập đoàn 14 tóm lược công việc ngoài biển.

“Luật bất thành văn”, hễ tàu nào phát hiện được đàn cá lớn, phải thông báo cho các thuyền trưởng trong tập đoàn biết về tọa độ, dự đoán sản lượng cá dưới biển. Cùng một lúc sẽ có nhiều tàu chạy đến cùng tìm “vận may”, tất cả các thuyền trưởng phải chờ đợi, ưu tiên tàu phát hiện ra đàn cá được buông lưới bao vây trước.

Ông Hiệp nói chi tiết: “Nếu tàu thứ nhất đánh bị chệch đàn cá, các tàu còn lại có quyền vây đuổi, có khi trong vùng biển vừa phải có mấy chục chiếc tàu lùng sục đàn cá. Lúc này, không nói ai giỏi hơn ai, chỉ có “vận may” đến với tàu nào bao đúng đàn cá. Có những đàn cá cực lớn, chiếc thứ nhất bao trúng 100 tấn, cá còn dưới biển tản ra và gom đàn lại, 2-3 tàu khác đánh trúng vài chục tấn/mỗi tàu. Năm 2022, các tàu trong tập đoàn đều có dư vài tỷ đồng, mấy tàu làm “năng” đạt trên dưới 10 tỷ đồng”.

Sau nhiều năm hoạt động thực tiễn trên biển, mỗi tàu lưới vây luôn có một chiếc tàu hậu cần đi theo bên cạnh. Nếu gia đình nào đủ tiềm lực sẽ sắm tàu lưới vây, tàu hậu cần, trên bờ có đội xe ôtô tải để vận chuyển cá đi thẳng đến các nhà máy chế biến hoặc chợ đầu mối ở thành phố Hồ Chí Minh. Còn tàu nào “đơn chiếc” chỉ sắm được tàu lưới vây, sẽ hợp tác với tàu hậu cần khác ở tỉnh Phú Yên hoặc tỉnh Bình Thuận.

Chẳng hạn, ông Nguyễn Văn Cải, ở phường Hòa Hiệp Trung, thị xã Đông Hòa đầu tư 20 tỷ đồng đóng chiếc tàu vỏ thép lớn và giàn lưới dài, mỗi khi ra biển, ông Cải có chiếc tàu hậu cần ở phường Hòa Hiệp Bắc đi theo. Chiếc tàu vỏ thép nặng nề khó khăn khi kéo giàn lưới nhỏ lại dần, cần phải có chiếc tàu hậu cần buộc dây phía sau lái tàu vỏ thép để giữ cho chiếc tàu vỏ thép không tiến về phía trước ủi vào giàn lưới đang bao tròn đàn cá dưới biển. Làm theo cách này, hai bên đều có lợi.

Tàu lưới vây chấp hành triệt để các quy định

“Tàu lưới vây và hậu cần của tỉnh Phú Yên luôn chấp hành tốt các quy định trong khai thác hải sản, không vi phạm vùng biển nước ngoài. Nhiều đội tàu đánh cá xa bờ liên kết hoạt động chặt chẽ với nhau, mỗi khi có sự cố bất trắc xảy ra ngoài khơi, chính các tàu sẽ đến hỗ trợ lẫn nhau” - Đại tá Nguyễn Thanh Hương, Phó Chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng BĐBP Phú Yên thông tin.

Hải Luận