Cú hích 1,3 triệu tỷ đồng nhân dấu mốc 80 năm lập quốc

Sáng nay, ngày 19/8/2025 chứng kiến tiếng kéo băng đỏ vang lên đồng loạt ở 80 điểm cầu trên toàn quốc. Cùng một khoảnh khắc, 250 công trình trên khắp đất nước được khởi công hay đã khánh thành trước đó. Từ Hà Nội đến Đà Nẵng, từ TP.HCM đến Nghệ An, Kiên Giang… một “ngày hội công trình” chưa từng có trong lịch sử đầu tư Việt Nam.

Trên nền kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, ý nghĩa của lễ hội càng dày thêm: sau tám thập kỷ giành độc lập, Việt Nam bước vào một chặng đường mới – giành vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Nếu năm 1945 cần súng đạn và ý chí, thì hôm nay, hành trang để đi xa là vốn, hạ tầng và thể chế.

Những công trình mang tính biểu tượng

Trong số 250 công trình, có những dự án trở thành điểm nhấn được khánh thành dịp này.

Trung tâm Hội chợ – Triển lãm Quốc gia (Hà Nội) của Vingroup, khởi công tháng 8/2024, lẽ ra 2027 mới xong, nay đã khánh thành sớm hơn hai năm. Công trình với kiến trúc thần Kim Quy, kết cấu thép siêu trọng, nằm trong top 10 trung tâm triển lãm lớn nhất thế giới, hứa hẹn trở thành một biểu tượng mới của Hà Nội.

Trung tâm Hội chợ – Triển lãm Quốc gia (Hà Nội) đã khánh thành sớm hơn hai năm. Ảnh: Hoàng Hà

Trung tâm Nghiên cứu Phát triển của Viettel – nơi đặt cược vào bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn – đánh dấu tham vọng công nghệ cao. Bệnh viện Ung bướu Nghệ An 1.000 giường đáp ứng nhu cầu cấp thiết về y tế vùng Bắc Trung Bộ.

Trong lĩnh vực năng lượng, Nhà máy điện gió Hải Anh với vốn đầu tư hơn 1.500 tỷ đồng bổ sung vào chuyển dịch xanh. Ở Đà Nẵng, khu thương mại – dịch vụ kết hợp công viên giải trí trị giá gần 80.000 tỷ đồng mở ra động lực mới cho kinh tế du lịch miền Trung.

Ở lĩnh vực giao thông, cầu Rạch Miễu được thiết kế và thi công hoàn toàn bởi các đơn vị Việt Nam, rút ngắn bốn tháng so với kế hoạch – dấu mốc chứng minh năng lực kỹ thuật trong nước đã trưởng thành.

Những công trình này không chỉ phục vụ phát triển, mà còn khẳng định một niềm tin: Việt Nam đủ khả năng bứt phá bằng chính nội lực của mình.

Đầu tư – trụ cột tăng trưởng

Theo tính toán của Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Anh Tuấn, riêng 250 công trình này có thể đóng góp hơn 18% GDP năm 2025 và trên 20% cho các năm sau. Nếu thành hiện thực, đó sẽ là lực đẩy mạnh mẽ chưa từng có.

Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng 8% năm nay, tiến tới hai con số giai đoạn 2026–2030.

Nhưng theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung, để GDP tăng trên 10%/năm, tỷ lệ đầu tư toàn xã hội phải từ 32,1% GDP hiện nay lên 41,5% vào 2030, tương đương 262–296 tỷ USD/năm, gấp rưỡi hiện nay. Trong đó, Nhà nước cần 76–88 tỷ USD, FDI 40–45 tỷ USD, khu vực tư nhân 146–162 tỷ USD.

Để đạt mục tiêu tăng trưởng cao, các ngành phải tăng trưởng rất cao: công nghiệp – xây dựng 11–12%/năm, dịch vụ 10–11%/năm, cao hơn 2–3 điểm phần trăm so với 2024.

Điều này đồng nghĩa: điện phải đủ, logistics phải rẻ, nhân lực phải chất lượng.

Trong khi đó, nhiều dự án điện trong Quy hoạch VIII vẫn ì ạch; chi phí logistics cao; lao động kỹ thuật cao thiếu hụt. Nói cách khác, tăng trưởng hai con số không chỉ là câu chuyện vốn, mà đòi hỏi sự chuẩn bị đồng bộ. Nếu không, mục tiêu ấy sẽ chỉ dừng ở lời nói.

Trung tâm Dữ liệu An Khánh (Viettel) có tổng vốn đầu tư 17.500 tỷ đồng, công suất thiết kế 60MW.

Sau lễ khởi công – nút thắt thể chế

Khởi công 250 công trình là một cú hích. Nhưng cả nước vẫn còn 2.887 dự án vướng mắc, với tổng vốn 235 tỷ USD, diện tích đất 347.000 ha – khối tài sản khổng lồ tương đương một nửa GDP, vẫn bị “trói” trên giấy.

Điểm nghẽn không nằm ở vốn, mà ở thể chế. Từ đất đai, khoáng sản đến quy hoạch, thủ tục – những chồng chéo kéo lùi dòng vốn đầu tư. So với 2.887 dự án đang bị ách tắc, 250 công trình hôm nay mới chỉ là phần nổi của tảng băng.

Câu hỏi lớn là: chúng ta có dám tháo gỡ triệt để, hay chỉ gỡ từng phần rồi để tắc nghẽn chỗ khác?

Nhật Bản sau Thế chiến II, Hàn Quốc thập niên 1960, Trung Quốc sau 1978 – tất cả đều tận dụng mốc chính trị để mở ra chu kỳ phát triển mới. Việt Nam, sau 80 năm độc lập, cũng đang đứng trước cơ hội ấy.

Tổng Bí thư Tô Lâm nói về “kỷ nguyên vươn mình của đất nước giàu mạnh, văn minh, phồn vinh và thịnh vượng”. Vì thế, để vươn mình, trước hết phải tháo sợi dây đang buộc chặt đôi chân.

Lễ khởi công 250 công trình hôm nay là một khởi đầu, nhưng quan trọng hơn cả là quyết tâm cải cách thể chế để những dự án không còn bị “treo”.

Đổi mới 1986 đã mở ra chu kỳ tăng trưởng bốn thập kỷ. Nếu lần này cải cách đủ quyết liệt, nó có thể trở thành bệ phóng để Việt Nam bứt lên nhóm nước thu nhập cao trong vài thập niên tới.

Ba đột phá – bốn trụ cột

Muốn hiện thực hóa giấc mơ tăng trưởng hai con số, Việt Nam cần dựa trên ba đột phá chiến lược: thể chế, hạ tầng, nhân lực.

Thể chế: gỡ ngay vướng mắc của 2.887 dự án để khơi thông 235 tỷ USD vốn đang bị chôn.

Hạ tầng: lấy đầu tư công làm “vốn mồi”, huy động tối đa nguồn lực xã hội, tập trung cho cao tốc Bắc – Nam, đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị, sân bay, cảng biển.

Năng lượng: bảo đảm nguồn cung dồi dào, giá hợp lý; phát triển đa dạng hóa, ưu tiên năng lượng sạch và tái tạo.

Nhân lực: đào tạo đội ngũ lao động chất lượng cao, vì nếu thiếu, vốn và hạ tầng cũng không phát huy hết tác dụng.

Tám mươi năm trước, người Việt đã chứng minh cho cả thế giới thấy ý chí giành độc lập. Tám mươi năm sau, thử thách đặt ra là chứng minh năng lực kiến tạo thịnh vượng.

250 công trình khởi công và khánh thành trong cùng một ngày là sự kiện chưa từng có tiền lệ. Tuy vậy, điều quan trọng sau sự kiện này là những cải cách thể chế đủ mạnh để biến cú hích hôm nay thành động lực dài lâu.

Nếu làm được điều ấy, 19/8/2025 sẽ không chỉ là một lễ khởi công rầm rộ, mà sẽ được coi như ngày mở ra kỷ nguyên mới: kỷ nguyên mà Việt Nam bước vào nhóm quốc gia phát triển bằng chính sức mạnh của cải cách và khát vọng vươn lên.

Tư Giang

Lan Anh