Cú hích để người nghèo vươn lên: Kỳ 1: Then chốt trong các chính sách an sinh
Hơn 10 năm qua, Chỉ thị số 40 ngày 22-11-2014 của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XI về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội đã trở thành “kim chỉ nam” trong công cuộc xóa đói, giảm nghèo, góp phần bảo đảm an sinh xã hội và tăng cường mối liên kết giữa Đảng, chính quyền và Nhân dân. Trong bối cảnh vận hành bộ máy địa phương 2 cấp, việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội lại càng quan trọng hơn.
Kỳ 1: Then chốt trong các chính sách an sinh
Ngay sau khi ban hành, Chỉ thị số 40 đã nhanh chóng đi vào cuộc sống, tạo chuyển biến mạnh mẽ từ nhận thức đến hành động của cả hệ thống chính trị. Nhờ đó, nguồn vốn tín dụng chính sách được chuyển tải kịp thời đến đúng các đối tượng thụ hưởng.
Chìa khóa thoát nghèo
Trong cái nắng tháng 8 chói chang trên vùng đất miền núi xã Tây Khánh Vĩnh, chúng tôi có dịp theo chân các cán bộ tín dụng Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) Khánh Vĩnh đi kiểm tra một số mô hình sản xuất tại thôn Gia Lố (xã Tây Khánh Vĩnh).
Vượt qua những đồi keo xanh mướt, trải dài theo sườn núi, chúng tôi gặp bà Cà Thêu - thôn Gia Lố đang phát cỏ, tỉa nhánh cho vườn keo đã hơn 3 năm tuổi của gia đình. Đây là thành quả từ nguồn vốn vay 80 triệu đồng mà gia đình bà vay NHCSXH Khánh Vĩnh từ năm 2021. Lau vội những giọt mồ hôi trên trán, bà Thêu kể, ban đầu do sợ không có tiền để trả nên gia đình không dám vay. Thế nhưng, được chính quyền địa phương động viên, chỉ dẫn cách sử dụng nguồn vốn nên bà mạnh dạn vay đầu tư trồng keo, số tiền còn lại bà còn mua heo, gà giống nhằm lấy ngắn nuôi dài. “Trồng hơn 4ha keo, vợ chồng tôi bỏ ra không ít công sức chăm sóc. Nhờ vậy, cây lớn đồng đều, xanh tốt. Dự kiến sau khi bán, số tiền thu được tôi dùng trả nợ ngân hàng và tiếp tục tái đầu tư để mở rộng quy mô trồng keo” - bà Thêu nói.
Giải ngân vốn tín dụng chính sách cho người dân phường Bắc Nha Trang.
Gần đó, ông Hà Hảo (người dân tộc T'rin) đang loay hoay dọn đồ dùng cho căn nhà mới sắp hoàn thành. Căn nhà rộng hơn 60m2, có đầy đủ phòng khách, 2 phòng ngủ, bếp và công trình phụ. Với kinh phí xây dựng hơn 200 triệu đồng, ngôi nhà mới màu trắng - xanh làm chủ đạo nổi bật như khẳng định sự vươn lên thoát nghèo mạnh mẽ của gia chủ. Ông Hảo kể, trước đây, gia đình thuộc diện hộ nghèo của xã, 4 người sống phụ thuộc vào thu nhập từ công việc thợ hồ của ông. Do công việc bữa có, bữa không nên cuộc sống gia đình rất bấp bênh. Được sự động viên của địa phương, năm 2020, ông Hảo mạnh dạn vay 30 triệu đồng từ nguồn vốn giải quyết việc làm của NHCSXH Khánh Vĩnh, cùng với số tiền dành dụm được, ông Hảo đầu tư trồng 1ha keo, mua 2 con bò sinh sản và heo đen. Sau hơn 3 năm, nguồn thu từ rẫy keo, bê con và đàn heo giúp ông trả hết khoản vay ban đầu và tiếp tục tái đầu tư sản xuất, chăn nuôi. Nhờ kiên trì “tích tiểu thành đại”, gia đình ông đã xây được căn nhà mới như ngày hôm nay.
Theo ông Nguyễn Minh Hoan - Giám đốc Phòng giao dịch NHCSXH Khánh Vĩnh, cách đây 5 năm, thôn Gia Lố có số hộ nghèo rất cao. Vì tâm lý e ngại mang nợ nên nhiều người dân trong thôn không mạnh dạn vay vốn để phát triển kinh tế. Thế nhưng, nhờ sự nỗ lực vận động của chính quyền địa phương và NHCSXH, nhận thức của người dân đã dần thay đổi. Năm 2020, toàn thôn chỉ có 68 hộ vay với tổng dư nợ vốn tín dụng chính sách 827 triệu đồng. Đến tháng 6-2025, tổng dư nợ hơn 6,3 tỷ đồng với 171 hộ vay. Nhờ vậy, cuộc sống của người dân dần ổn định hơn, nhiều hộ đã thoát nghèo, có cuộc sống sung túc. Ông Hoan khẳng định: “Chỉ thị số 40 đã đặt tín dụng chính sách xã hội vào vị trí then chốt trong các chính sách an sinh, đồng thời khẳng định vai trò lãnh đạo toàn diện của Đảng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt ở những địa bàn khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi”.
Biến những ước mơ thành sự thật
Chiều muộn, khi các gia đình trong khu tái định cư của đồng bào dân tộc thiểu số thôn Ma Ty (xã Bắc Ái) chuẩn bị quây quần bên bữa cơm, cũng là lúc bà Ca Dá Thị Lý lùa đàn bò của gia đình về chuồng. Trong căn nhà thụ hưởng từ chương trình định canh, định cư, con gái bà Lý phụ mẹ nhóm bếp nấu bữa cơm chiều.
Cán bộ Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội Khánh Vĩnh thăm hỏi gia đình ông Hà Hảo (xã Tây Khánh Vĩnh).
Hỏi chuyện, bà Lý kể, trước kia, gia đình bà rất khó khăn, đất sản xuất ít nên chồng đi làm thuê, bà ở nhà làm ruộng, nuôi gà để trang trải cuộc sống và lo cho 2 con ăn học. Bà luôn mong muốn phát triển kinh tế, cải thiện đời sống, nhưng với số tiền ít ỏi dành dụm, giấc mơ vẫn chưa thực hiện được. Năm 2022, thông qua Chương trình cho vay vốn đối với hộ sản xuất, kinh doanh vùng khó khăn của NHCSXH, bà Lý được vay 20 triệu đồng, cùng số tiền dành dụm, bà mua 2 con bò giống. Nhờ chăm sóc tốt, đến nay, bò mẹ đã sinh được 3 con bê. “Tôi dự định sang năm bán bớt 1 con để đầu tư cho con gái đang học cấp 3. Số còn lại tôi cố gắng nuôi, coi như vốn để dành khi cần bán để đóng học phí cho con vào đại học. Hiện tại, gia đình tôi đã chuẩn bị để tương lai của con được tốt hơn” - bà Lý cho biết.
Cuối tuần qua, trong căn hộ xã hội rộng 45m2 ở Chung cư SSH-07, Khu đô thị Lê Hồng Phong I (phường Nam Nha Trang), bà Nguyễn Thị Hải Quyên và con gái Nguyễn Vân Anh (14 tuổi) đang háo hức dọn dẹp lại căn hộ vừa mới nhận hơn 1 tuần. Phụ mẹ dọn xong phòng bếp, Vân Anh lại chuyển sang bọc sách, vở để chuẩn bị cho năm học mới. Đưa chúng tôi đi xem phòng ngủ rộng khoảng 10m2, Vân Anh khoe: “Đến giờ, con vẫn không tin mình có căn phòng ngủ riêng, trang trí màu hồng theo sở thích. Mười năm nay, mẹ và con ở nhà trọ vừa chật chội, vừa phải chuyển nhà liên tục”. Phụ con bấm kim cho những quyển vở đã được bọc, bà Hải Quyên nghẹn ngào kể, là mẹ đơn thân hơn 10 năm nay, cuộc sống 2 mẹ con phụ thuộc vào đồng lương kế toán chưa tới 10 triệu/tháng của bà ở một công ty tư nhân. Vì thế, ước mơ có ngôi nhà riêng là điều xa xỉ. Đầu năm nay, khi biết tin Công ty Cổ phần Bất động sản Hà Quang mở bán căn hộ xã hội (người mua được NHCSXH tỉnh hỗ trợ vay 70% giá trị căn nhà), bà liền nộp hồ sơ đăng ký mua nhà. “Khi nhận được thông báo lên làm hồ sơ để bốc thăm nhận căn hộ, tôi không dám tin. Ngày về nhà mới, nhìn con gái vừa hào hứng trang trí phòng vừa hát ngân nga, tôi đã bật khóc vì hạnh phúc. Đêm đó, mẹ con thao thức cả đêm không ngủ. Chính sách tín dụng nhân văn này đã giúp tôi và hàng ngàn gia đình có chỗ ở ổn định, biến những ước mơ thành sự thật” - bà Hải Quyên xúc động nói.
Có thể nói, Chỉ thị số 40 không chỉ dừng lại ở việc tạo nguồn lực tài chính, mà còn mở ra cơ hội để người dân vươn lên, khẳng định vai trò chủ thể trong phát triển kinh tế hộ gia đình, thoát nghèo bền vững. Đây cũng là cụ thể hóa quan điểm “không để ai bị bỏ lại phía sau” trong các nghị quyết của Đảng về phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới.
Hiện nay, NHCSXH triển khai 19 chương trình cho vay vốn đối với hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác như: Cho vay vốn ưu đãi hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, học sinh, sinh viên; cho vay nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn, giải quyết việc làm, hộ gia đình sản xuất kinh doanh tại vùng khó khăn, nhà ở xã hội... Đặc biệt, tại Khánh Hòa, từ nguồn vốn ủy thác của địa phương, NHCSXH tỉnh còn thực hiện cho vay chương trình giải quyết việc làm cho đối tượng bộ đội xuất ngũ, thanh niên hoàn thành nghĩa vụ quân sự; lao động chuyển đổi nuôi biển công nghệ cao, lao động thuộc diện bị thu hồi đất khi triển khai các công trình, dự án.
LY VÂN DUNG
Kỳ 2: Phát huy sức mạnh của hệ thống chính trị
