Củng cố niềm tin với hoạt động kinh doanh bảo hiểm

Dư luận chưa quên một số cuộc khủng hoảng với ngành KDBH. Năm 2020, một người mua BH cho mình và con trai, tổng mức phí 700 triệu đồng/năm. Do tin tưởng người tư vấn, nên khách đã ký hợp đồng (HĐ), nghĩ rằng sau 10 năm sẽ nhận cộng gốc và lãi là 10 tỷ đồng (7 tỷ tiền gốc, 3 tỷ lãi cộng thêm). Nhưng đến 2023 khách mới biết HĐ của mình có thời hạn lên đến… 74 năm, còn gồm nhiều khoản BH khác đi kèm, nên số tiền nhận về sẽ ít hơn nhiều so với dự kiến.

Tiếp sau đó, xảy ra bê bối hàng loạt khách hàng tố “hành vi lừa đảo” của nhân viên một hãng KDBH “cố tình cung cấp thông tin sai sự thật về một sản phẩm nhằm lừa mua BH nhân thọ (BHNT). Cơ quan công an và Bộ Tài chính vào cuộc, tiếp nhận hàng trăm đơn về cùng nội dung trên. Các nội dung tố cáo cho thấy, một số người gửi tiết kiệm tại một ngân hàng, khi đến thời hạn tất toán đã được nhân viên ngân hàng tư vấn sai sự thật, mời gọi “chuyển từ tiền gửi tiết kiệm sang các gói đầu tư sinh lời cao”. Hình thức này được tư vấn là “tương tự gửi tiết kiệm”, nhưng thực chất là HĐBH với một hãng KDBH. Đến các năm tiếp theo, khi hãng KDBH yêu cầu tiếp tục đóng phí BH thì khách mới biết mình đã ký hợp đồng BHNT, chứ không phải “gói đầu tư tiết kiệm như được tư vấn”. Lúc này, khách không rút tiền được và nếu không đóng tiền tiếp trong một thời hạn thì số tiền cơ bản sẽ bị mất.

Những bê bối này sau đó đã được các hãng KDBH giải quyết, sau khi khách phải ký vào “giấy im lặng”, nội dung “chấm dứt ngay mọi khiếu nại, khiếu kiện”. Nhưng niềm tin của người dân với một số hãng KDBH, ít nhiều đã bị sứt mẻ.

Nhận diện nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên, lãnh đạo Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) nhận xét: “HĐBH hiện nay thường dày, phức tạp, nhiều người tham gia không đọc hoặc không thể hiểu hết nội dung trước khi ký. Điều này khiến khách dễ gặp thiệt thòi khi xảy ra tranh chấp hoặc yêu cầu chi trả BH”. Giải trình về vấn đề, đại diện Bộ Tài chính xác nhận Bộ cũng nhận diện vấn đề tồn tại trong HĐBH hiện nay là “phức tạp, khó hiểu, chưa minh bạch”. Đó là những nhận định rất đúng thực tế. Không ít hợp đồng BH dày đến cả trăm trang, câu dài lê thê nhiều mệnh đề, viết theo thể bị động với vô số thuật ngữ khó hiểu, dường như được cố tình soạn ra để “đánh đố”; tới các nhà ngôn ngữ học cũng cảm thấy khó hiểu, chứ chưa nói tới người bình thường.

Để củng cố niềm tin với ngành KDBH, yêu cầu của UBTVQH là các quy định về BH cần được rà soát kỹ, bảo đảm quyền lợi người tham gia, tăng minh bạch và giảm

rủi ro trong quá trình thực hiện HĐ. Ban soạn thảo cũng cần nghiên cứu rút gọn, sắp xếp lại các điều khoản trong luật để thuận tiện hơn khi áp dụng. Được biết, Bộ Tài chính đã yêu cầu các DN KDBH xây dựng bản tài liệu rút gọn của HĐ, tóm tắt nội dung chính cần lưu ý trước khi ký với khách, nhằm mọi HĐBH đều rõ ràng, minh bạch, không gây thiệt thòi cho khách. Bộ Tài chính cũng tăng kiểm tra, giám sát; yêu cầu DN KDBH khi tư vấn, giới thiệu sản phẩm cho khách phải rõ ràng, ghi âm lưu lại quá trình tư vấn.

Và quan trọng không kém, là bản thân các DN, nhân viên KDBH cần phải nhận thức rõ vấn đề đạo đức kinh doanh; từ bỏ ngay suy nghĩ tư vấn, thực hiện HĐBH theo kiểu “sống chết mặc bay, tiền thầy đút túi”.

Bùi Chánh Yên