Cuộc duyệt binh tiết lộ điều gì về hiện đại hóa quân sự của Trung Quốc?

Quang cảnh Lễ duyệt binh kỷ niệm 80 năm chiến thắng phát xít của nhân dân thế giới ở Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 3/9/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Nhận định trên trang web của Quỹ Jamestown, John S. Van Oudenaren, chuyên gia Phân tích Nghiên cứu tại BluePath Labs (công ty tư vấn có trụ sở tại Mỹ) và từng làm việc tại Đại học Quốc phòng Mỹ, cho rằng cuộc duyệt binh vào ngày 3/9 của Trung Quốc kỷ niệm 80 năm ngày chiến thắng trong Chiến tranh Thế giới II vừa là một màn trình diễn mang tính biểu tượng vừa là một cuộc diễn tập tác chiến, làm nổi bật những tiến bộ của quân đội nước này trong các lĩnh vực tác chiến mới - chẳng hạn như hệ thống không người lái, năng lượng định hướng và chiến tranh điện tử - đồng thời cho thấy những cải tiến về cơ cấu chỉ huy và năng lực tổ chức.

Quân đội Trung Quốc (PLA) cũng sử dụng cuộc duyệt binh này để thể hiện năng lực phối hợp ngày càng tăng của mình, nêu bật mô hình tích hợp "Bốn Quân chủng + Bốn Binh chủng" (4 quân chủng: Lục quân, Hải quân, Không quân và Lực lượng Tên lửa, và 4 binh chủng: Lực lượng Không gian Vũ trụ, Lực lượng Không gian mạng, Lực lượng Hỗ trợ Thông tin và Lực lượng Hỗ trợ Hậu cần Liên hợp) và vai trò của các binh chủng mới như Lực lượng Không gian Vũ trụ và Không gian mạng. Sự tham gia của các đơn vị dân quân và các đội hình tấn công chiến lược càng nhấn mạnh hơn nữa phương pháp tiếp cận toàn lực lượng, nền tảng cho lộ trình hiện đại hóa quân đội của Trung Quốc.

Cùng với đó, sự chú ý toàn cầu có thể tập trung vào những hàng dài xe bọc thép, tên lửa và máy bay chiến đấu hoàn toàn được sản xuất trong nước, làm nổi bật hỏa lực ngày càng tăng của PLA. Cuộc duyệt binh cũng chứa đựng những chỉ dẫn quan trọng về cơ cấu chỉ huy, năng lực tổ chức và khả năng sẵn sàng tác chiến của PLA.

Lực lượng chiến đấu mới

Theo tiết lộ của Thiếu tướng Wu Zeke, Phó Giám đốc Văn phòng Ban Chỉ đạo Duyệt binh Quân sự và Phó Tổng Giám đốc Cục Điều hành Bộ Tham mưu Liên quân PLA, ngoài vũ khí và trang bị truyền thống, cuộc duyệt binh sẽ giới thiệu “lực lượng chiến đấu mới", điều này sẽ phản ánh “khả năng của PLA trong việc thích ứng với sự phát triển khoa học và công nghệ cũng như diễn biến xung đột để giành chiến thắng trong các cuộc chiến trong tương lai”.

Tại cuộc họp báo hôm 20/8, Tướng Wu đã trình bày chi tiết các năng lực bổ sung, làm nổi bật việc PLA đang cải thiện năng lực tác chiến trong các lĩnh vực và công nghệ mới. Những năng lực này bao gồm các hệ thống thông minh không người lái trên bộ, trên biển và trên không, vũ khí năng lượng định hướng và hệ thống gây nhiễu điện tử. Theo ông Wu, PLA cũng sử dụng cuộc duyệt binh để thể hiện năng lực răn đe chiến lược của mình bằng cách trưng bày các hệ thống phòng thủ siêu vượt âm, phòng không và tên lửa, cũng như tên lửa chiến lược.

Ngoài kho vũ khí đang phát triển, cuộc duyệt binh cũng làm sáng tỏ hai yếu tố ít hữu hình hơn nhưng cũng không kém phần quan trọng của quá trình hiện đại hóa trong PLA: cơ cấu chỉ huy và năng lực tổ chức. Về cả hai mặt, cuộc duyệt binh nhằm tìm cách đạt được các mục tiêu như hiện đại hóa toàn diện quân đội vào năm 2035 và trở thành một "quân đội đẳng cấp thế giới" vào giữa thế kỷ này.

Là một bước đệm trong những nỗ lực đó, Trung Quốc coi lễ kỷ niệm 100 năm thành lập PLA vào năm 2027 làm chuẩn mực quan trọng cho một số yếu tố chính của quá trình hiện đại hóa quân đội: thúc đẩy cơ giới hóa, tin học hóa và thông minh hóa; hiện đại hóa học thuyết, tổ chức, quản lý nhân sự và công nghệ; tối đa hóa nguồn lực; và xây dựng một cơ sở công nghiệp quốc phòng vững mạnh.

Trước đó tại một buổi họp báo, Thiếu tướng Xu Guizhong thuộc Bộ Tư lệnh Chiến khu Trung Bộ nhấn mạnh tính chất tác chiến của cuộc duyệt binh như một bài kiểm tra năng lực tổ chức của các lực lượng, lưu ý rằng việc điều động hiệu quả hàng chục nghìn quân và hàng trăm hệ thống vũ khí cũng giống như “tổ chức một trận đánh lớn”. Thật vậy, Đài truyền hình trung ương Trung Quốc CCTV đưa tin rằng cuộc diễu duyệt để chuẩn bị cho cuộc duyệt binh vào ngày 16-17/8 đã có sự tham gia của 40.000 quân.

Chuyên gia Oudenaren nhấn mạnh rằng cuộc duyệt binh lần này còn là cơ hội để PLA thể hiện khả năng “liên kết” để đạt được các mục tiêu đầy tham vọng: chứng minh năng lực tác chiến liên hợp ngày càng được cải thiện của PLA, tích hợp các quân chủng, đơn vị khác nhau thông qua mô hình chỉ huy, tác chiến và hỗ trợ liên hợp mới.

Đội hình của cuộc duyệt binh được tổ chức theo các chiến lược tác chiến chung thực tế, bao gồm các nhóm tác chiến trên bộ và trên biển, các nhóm phòng không và tên lửa, các nhóm tác chiến thông tin, các nhóm tác chiến không người lái, các nhóm hỗ trợ và các nhóm tấn công chiến lược. Đội hình trên không sẽ làm nổi bật việc hệ thống hóa và cải thiện nhanh chóng khả năng tác chiến của lực lượng tác chiến trên không của PLA.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc