Đà Nẵng chỉ đạo khẩn bảo tồn các di tích phố cổ Hội An sau bão số 13

Ngày 9/11, Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Phạm Đức Ấn đã cùng lãnh đạo các sở, ngành liên quan đã thị sát, đánh giá tình trạng xuống cấp của nhiều di tích trong khu phố cổ Hội An sau đợt bão lụt vừa qua. Qua khảo sát thực tế, đoàn công tác ghi nhận nhiều công trình đã bị hư hại nặng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cho người dân và du khách nếu không được gia cố, chống đỡ kịp thời.

Theo báo cáo của Trung tâm Bảo tồn Di sản Văn hóa Thế giới Hội An (BTDSVHTG), ngay sau đợt mưa lớn kéo dài gây ngập lụt nghiêm trọng, Trung tâm đã phối hợp với UBND các phường tiến hành kiểm tra, rà soát toàn bộ hệ thống di tích trong khu phố cổ. Kết quả cho thấy, trong tổng số 1.155 di tích, có 30 công trình xuống cấp, gồm 9 di tích xuống cấp nghiêm trọng, 14 di tích xuống cấp nặng và 7 di tích hư hỏng nhẹ.

Trong đợt bão vừa qua, nước lũ dâng cao, ngâm lâu nhiều ngày đã khiến các công trình tại phố cổ Hội An vốn yếu càng xuống cấp, một số công trình tiêu biểu bị hư hại nặng.

Theo Trung tâm BTDSVHTG Hội An, hiện có 30 di tích bị xuống cấp, trong đó xuống cấp nghiêm trọng có 9 di tích; xuống cấp nặng có 14 di tích; xuống cấp nhẹ có 7 di tích.

Trước tình trạng nguy cấp này, trung tâm đã thực hiện chống đỡ khẩn cấp cho nhà số 23 Tiểu La và vận động 19 chủ di tích tự gia cố công trình. Riêng các di tích xuống cấp nghiêm trọng được đề xuất tu bổ khẩn cấp hoặc hạ giải tạm thời do không còn đảm bảo an toàn.

Đáng chú ý, hơn 83% di tích tại khu phố cổ là nhà tư nhân, giữ vai trò then chốt trong cấu trúc không gian di sản và đời sống cư dân. Tuy nhiên, phần lớn các di tích xuống cấp nghiêm trọng, hiện vẫn chưa có hồ sơ pháp lý rõ ràng về quyền sở hữu, quyền sử dụng. Kinh phí tu bổ lại rất lớn. Trong khi đó, nhiều chủ di tích ở các kiệt, hẻm không có điều kiện kinh doanh, dẫn đến việc đầu tư, tôn tạo bằng nguồn vốn cá nhân gặp nhiều khó khăn, thậm chí không thể thực hiện được.

Cũng theo Trung tâm BTDSVHTG Hội An, đặc thù địa hình hạ lưu sông Thu Bồn khiến Hội An thường xuyên chịu ảnh hưởng của ngập lụt, ẩm thấp. Sau mỗi mùa mưa bão, kết cấu gỗ, tường vách và nền móng nhiều công trình bị bào mòn, giảm tuổi thọ di tích. Trong đợt bão vừa qua, nước lũ dâng cao, ngâm lâu nhiều ngày đã khiến các công trình vốn yếu càng xuống cấp nhanh hơn. Một số công trình tiêu biểu bị hư hại nặng gồm: nhà 65 Trần Phú, nhà 68 Trần Phú, nhà 35 Trần Phú, hội quán Ngũ Bang và chùa Ông.

Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng cùng đoàn công tác kiểm tra thực trạng hư hỏng tại các khu di tích ở phố cổ Hội An.

Để bảo tồn tính nguyên gốc của di tích, giữ gìn sự toàn vẹn của khu di sản, đồng thời đảm bảo an toàn cho người dân và du khách trong khu phố cổ, Trung tâm đề nghị Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP Đà Nẵng kiến nghị UBND thành phố xem xét chủ trương đầu tư tu bổ khẩn cấp đối với các di tích, nhà ở có nguy cơ sụp đổ trong Khu di sản văn hóa thế giới đô thị cổ Hội An.

Cơ chế đề xuất là hỗ trợ 100% kinh phí tu bổ đối với các di tích có giá trị đặc biệt. Bên cạnh đó, đề nghị UBND thành phố ban hành cơ chế hỗ trợ kinh phí tu bổ, tôn tạo (mức hỗ trợ từ 40% đến 100%) cho các di tích trong và ngoài khu phố cổ thuộc đô thị cổ - Di sản văn hóa thế giới Hội An; thành lập Quỹ bảo tồn Di sản văn hóa thế giới đô thị cổ Hội An nhằm kịp thời cứu nguy, hỗ trợ khẩn cấp cho các di tích có nguy cơ...

Tại buổi kiểm tra, Chủ tịch UBND TP Phạm Đức Ấn đánh giá các di tích trong khu phố cổ Hội An không chỉ là tài sản văn hóa, lịch sử quý giá mà còn là linh hồn, là bản sắc của đô thị di sản. Bảo tồn di tích chính là bảo tồn không gian sống, văn hóa và sinh kế của người dân Hội An. Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng yêu cầu Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp cùng Trung tâm BTDSVHTG Hội An và các địa phương rà soát, đánh giá cụ thể hiện trạng từng công trình, đề xuất phương án bảo tồn, tôn tạo khả thi, phù hợp với điều kiện thực tế, đảm bảo tính nguyên gốc và an toàn cho người dân.

Việc khôi phục và gìn giữ các di sản văn hóa tại Hội An không chỉ là trách nhiệm của chính quyền địa phương mà còn cần sự chung tay của cộng đồng và sự hỗ trợ từ Trung ương, nhằm bảo vệ tính toàn vẹn của Di sản Văn hóa Thế giới Đô thị cổ Hội An trước những tác động ngày càng khốc liệt của thiên tai và biến đổi khí hậu.

Hoài Thu