Đà Nẵng xây dựng đô thị thông minh trên nền công nghệ và dữ liệu số

Xây dựng đô thị hiện đại, thành phố Đà Nẵng đã đạt những kết quả bước đầu rất quan trọng. Đó là xây dựng các thể chế làm nền tảng cho phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo; phát triển hạ tầng công nghệ thông tin hiện đại, tạo điều kiện thuận lợi cho chuyển đổi số và kinh tế số; thu hút được nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ thông tin và vi mạch bán dẫn - lĩnh vực chiến lược trong thời kỳ mới.

Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã tiếp thêm động lực, mở ra cơ hội mới cho Đà Nẵng đột phá, củng cố vị thế của thành phố như một trung tâm công nghệ và đổi mới sáng tạo hàng đầu của cả nước. Nghị quyết này tạo nền tảng hành lang pháp lý và chính sách rõ ràng, giúp Đà Nẵng hiện thực hóa các mục tiêu chuyển đổi số trong giai đoạn mới.

Kết thúc Loạt bài: “Chuyển đổi số: Đà Nẵng nhìn thẳng, làm thật, mở hướng bứt phá tương lai”, nhóm phóng viên Đài Tiếng nói Việt Nam tại miền Trung tiếp tục bài cuối với nhan đề: “Xây dựng đô thị thông minh trên nền công nghệ và dữ liệu số”.

Thí điểm bản sao số cho đô thị thông minh

Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị định hướng xây dựng các đô thị thông minh tại các thành phố trực thuộc Trung ương. Đây là cơ sở để Đà Nẵng tiếp tục hoàn thiện mô hình đô thị thông minh, kết nối đồng bộ với mạng lưới đô thị thông minh trong nước và khu vực.

Thành phố Đà Nẵng xây dựng đô thị thông minh gắn liền với chuyển đổi số; mục tiêu cao nhất là tạo nên một hạ tầng số – một bản sao số (digital twin) của toàn đô thị. Thành phố xác định, dữ liệu là lực lượng sản xuất mới, không chỉ là tài nguyên mà cần được xác lập là tài sản. Đà Nẵng đề xuất xây dựng nền tảng dữ liệu lớn và bản sao số để phát triển kinh tế số trong không gian cận biên.

Ông Lương Nguyễn Minh Triết (giữa), Bí thư Thành ủy Đà Nẵng cùng lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ tham quan hiện trường xây dựng Dự án Phòng thí nghiệm phục vụ sản xuất công nghệ đóng gói tiên tiến (Dự án Fab-Lab)

Ông Nguyễn Trung Chính, một chuyên gia hàng đầu về công nghệ thông tin, Chủ tịch Tập đoàn CMC- doanh nghiệp tiên phong trong trí tuệ nhân tạo khẳng định, dữ liệu chính là tư liệu sản xuất mới: “Với tất cả tiềm năng, lợi thế của Đà Nẵng, tôi xin khuyến nghị: hãy xây dựng Đà Nẵng trở thành đô thị thông minh dựa trên công nghệ và dữ liệu số. Đây là hướng đi rất phù hợp với quyết tâm mà thành phố đã theo đuổi nhiều năm nay. Với tầm nhìn đó, chúng tôi đã đề xuất từ rất sớm việc xây dựng hạ tầng dữ liệu, cụ thể là trạm cập bờ kết nối quốc tế. Việc tìm kiếm vị trí phù hợp để đặt trạm, phối hợp với các sở, ngành... mất rất nhiều thời gian và công sức. Nhưng đó là nền tảng để sau này xây dựng Trung tâm Dữ liệu Quốc gia”.

Với những dữ liệu số mà Đà Nẵng đang thực hiện đã tạo ra nhiều lợi thế cho thành phố này xây dựng đô thị thông minh. Đà Nẵng cũng đang tiên phong trong việc xây dựng bản sao số. Bản sao số của đô thị thông minh là mô hình ảo được xây dựng dựa trên công nghệ kỹ thuật số tiên tiến. Nó không chỉ là một bản đồ 3D tĩnh mà là một hệ thống động, được cập nhật liên tục với dữ liệu trực tiếp từ thế giới thực. Dữ liệu này có thể bao gồm lưu lượng giao thông, mức độ ô nhiễm không khí, tiêu thụ năng lượng, tình trạng cơ sở hạ tầng và nhiều thông tin khác. Sự kết hợp giữa mô hình ảo và dữ liệu thời gian thực cung cấp cho các nhà quản lý một bức tranh toàn cảnh, chính xác về hoạt động của đô thị.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng (thứ hai bên trái sang) nói chuyện với sinh viên lớp đào tạo thiết kế vi mạch VLSI - Physical Design

Mới đây, Bộ Khoa học và Công nghệ đã quyết định hỗ trợ phường Hải Châu, một phường trung tâm của thành phố Đà Nẵng thí điểm xây dựng bản sao số, từ đó nhân rộng ra các địa phương khác.

Ông Phạm Đức Long, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, phấn đấu đến tháng 12 năm nay, hoàn thành thí điểm bản sao số ở Đà Nẵng; trên cơ sở đó, có thể nhân rộng toàn quốc: “Nếu như trước kia, làm bản sao số là điều khó khăn, thì giờ đây, hoàn toàn có thể thực hiện nhanh chóng và hiệu quả. Cùng với bản sao số thì chúng ta phát triển các trạm vệ tinh tầm thấp, phục vụ những vùng kinh tế còn khó khăn, hoặc khu vực chưa có hạ tầng hoàn chỉnh. Hai nội dung này (bản sao số và vệ tinh tầm thấp) sẽ được Bộ Khoa học và Công nghệ cùng thành phố Đà Nẵng đồng hành triển khai đến cùng, đảm bảo tháng 12 năm nay hoàn thành thí điểm”.

Mở hướng bứt phá tương lai

Hiện nay, thành phố Đà Nẵng đang triển khai thí điểm bản sao số tại các khu vực trọng điểm như Khu công nghệ cao, trung tâm hành chính và một số trục giao thông. Đồng thời, định hướng xây dựng bản sao số toàn diện cho vùng kinh tế tự do, nơi hội tụ các ngành chiến lược: công nghệ cao, logistics, y tế, đổi mới sáng tạo và nghỉ dưỡng. Ông Vũ Quang Hùng, Trưởng Ban Quản lý Khu Công nghệ cao và các Khu công nghiệp Đà Nẵng ví von, bản sao số như là “lá số tử vi” của đô thị thông minh. Nó chứa đựng “giờ sinh” (dữ liệu quá khứ), “nhịp sống” (dòng dữ liệu hiện tại) và khả năng “dự đoán vận mệnh” (mô phỏng tương lai). Nhờ bản sao số, đô thị biết mình đang ở đâu, vận hành ra sao và nên đi về đâu. Bản sao số chính là hạt nhân, nền tảng, là trái tim số của đô thị hiện đại.

Khu Công viên phần mềm số 2 đã được hưởng cơ chế đặc thù

Theo ông Vũ Quang Hùng, thành phố Đà Nẵng đang xây dựng Trung tâm thương mại tự do thông minh và bản sao số có ý nghĩa rất quan trọng đối với tiến trình này: “Chúng tôi định hướng Khu thương mại tự do (FTZ) thông minh như một trung tâm thương mại số, nơi mọi hoạt động đều vận hành bằng dữ liệu. Công nghệ bản sao số chính là nền tảng cho sự thay đổi này, cho phép nhìn thấy, dự báo và ra quyết định tức thời. Nhờ đó, FTZ không chỉ hiện đại mà còn bền vững, mở ra cơ hội mới để Đà Nẵng trở thành điểm đến của các nhà đầu tư trong và ngoài nước”.

Đà Nẵng xác định rõ 3 mục tiêu cụ thể về xây dựng Trung tâm khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo quốc gia; Trung tâm chuyển đổi số tầm khu vực Đông Nam Á và Trung tâm tài chính quốc tế.

Mô hình Dự án Phòng thí nghiệm phục vụ sản xuất công nghệ đóng gói tiên tiến (Dự án Fab-Lab)

Ông Lương Nguyễn Minh Triết, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng cho biết: Thành phố đặt ra 6 giải pháp thực hiện chuyển đổi số trong thời gian tới. Thứ nhất là nâng cao nhận thức và quyết tâm chính trị trong toàn Đảng bộ và nhân dân. Thứ hai là triển khai sâu rộng phong trào học tập số, phong trào thi đua về sáng kiến, áp dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Thứ ba là tập trung hoàn thiện chính sách, cơ chế để tạo đột phá và đảm bảo nguồn lực cho phát triển công nghệ sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Thứ tư là tập trung phát triển hạ tầng số ứng dụng vào dịch vụ số. Thứ năm là xúc tiến triển khai thủ tục đầu tư dự án phòng thí nghiệm kết hợp với sản xuất quy mô nhỏ, công nghệ đóng gói tiên tiến về vi mạch bán dẫn. Và thứ sáu là tăng cường đầu tư phát triển hệ thống truyền dẫn quốc tế dung lượng lớn, đảm bảo nhu cầu dự phòng, kết nối đa dạng, an toàn, bền vững. Trong đó, thu hút đầu tư tối thiểu thêm một trạm cáp biển quốc tế, xúc tiến triển khai vệ tinh tầm thấp và cung cấp dịch vụ cho người dân khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Khởi động Dự án Phòng thí nghiệm phục vụ sản xuất công nghệ đóng gói tiên tiến (Dự án Fab-Lab)

Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Lương Nguyễn Minh Triết nhấn mạnh về giải pháp xây dựng cơ sở hạ tầng số: “Thành phố cũng sẽ phổ cập Internet băng thông rộng, siêu rộng đến các hộ gia đình, phủ sóng 5G đến 99 % dân số thành phố để có điều kiện triển khai, phát triển hạ tầng vật lý số, hạ tầng tiện ích số, tích hợp cảm biến ứng dụng công nghệ số vào hạ tầng thiết yếu, rồi đầu tư nâng cấp các hạ tầng công nghệ thông tin, truyền thông phục vụ chính quyền số như là trung tâm giám sát điều hành thông minh, trung tâm giám sát chuyên ngành, trung tâm dữ liệu của thành phố, mạng đô thị của thành phố, các thiết bị đầu cuối của mạng nội bộ của các cơ quan hiện nay, cũng là điều kiện rất là cần thiết về hạ tầng để có thể làm được những cái việc đó”.

Ông Lương Nguyễn Minh Triết, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng

Thành phố Đà Nẵng cũng đã đề ra những giải pháp căn cơ như: Đào tạo kỹ năng số toàn dân; Phổ cập nền tảng số đến doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh; Cải tổ bộ máy thực thi có trách nhiệm, có kỷ luật số; Mở rộng đối tác công – tư để huy động đầu tư hạ tầng số; Lấy hiệu quả phục vụ người dân làm thước đo duy nhất. Bên cạnh sự tiên phong của địa phương, Đà Nẵng cũng đề nghị Bộ Khoa học và Công nghệ cùng thành phố triển khai thí điểm xây dựng mạng blockchain phục vụ quản lý phát triển tài sản số gắn với trung tâm tài chính.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ

Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cho rằng, Đà Nẵng luôn tiên phong, quyết liệt trong việc thực hiện các định hướng lớn về khoa học, công nghệ và chuyển đổi số: “Chúng tôi cũng nhìn thấy tinh thần tiến công, tiên phong của thành phố, đặc biệt của những người lãnh đạo đứng đầu thành phố. Chính điều này làm cho Bộ Khoa học và Công nghệ, cả các doanh nghiệp nữa hội tụ về đây để làm những thí điểm thành công cho đất nước mình và từ đó lan tỏa ra toàn quốc, để tạo ra sự bứt phá cho đất nước, Bộ Khoa học và Công nghệ cam kết đồng hành cùng thành phố; cam kết không chỉ bằng các nguồn hỗ trợ; cam kết hỗ trợ về mặt tri thức, cam kết bằng cách cử người vào đây ngồi cùng làm. Tôi rất mong muốn là đây là mô hình rất mới của Việt Nam, Trung ương và địa phương cùng làm”.

Những năm qua, thành phố Đà Nẵng đã triển khai nhiều giải pháp đột phá và đạt một số kết quả đáng khích lệ trong quá trình xây dựng thành phố thông minh, chuyển đổi số gắn với cải cách hành chính và phát triển kinh tế số, xã hội số. Trước những yêu cầu mới của chính quyền hai cấp sau sáp nhập, thành phố Đà Nẵng tận dụng tối đa cơ chế đặc thù theo Nghị quyết 136 của Quốc hội thí điểm sandbox cho các công nghệ mới: AI, Big Data, blockchain, fintech, công nghệ lượng tử…

Đà Nẵng đặt mục tiêu kinh tế số chiếm tới 40% GRDP (Ảnh: Nguyễn Trình)

Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã tạo ra động lực mới cho Đà Nẵng tập trung triển khai 3 sáng kiến đột phá là: Bản sao số đô thị, Trung tâm Tài chính thông minh, Trung tâm Thương mại tự do thông minh. Chính quyền thành phố cũng đang chuyển mạnh từ mô hình hành chính truyền thống sang hành chính công chủ động, cung cấp dịch vụ số liên thông, không phụ thuộc địa giới.

Thực tế cho thấy, công cuộc chuyển đổi số ở thành phố Đà Nẵng đã mở ra hướng bứt phá mạnh mẽ. Hy vọng trong tương lai gần, nơi đây sẽ trở thành một trung tâm công nghệ và đổi mới sáng tạo không chỉ của Việt Nam mà còn trong cả khu vực.

Đà Nẵng từng bước khẳng định vị thế là một trong những thành phố dẫn đầu cả nước với 3 trụ cột chính là khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đó cũng là nội dung chính được đề cập trong loạt bài: “Chuyển đổi số: Đà Nẵng nhìn thẳng, làm thật, mở hướng bứt phá tương lai” của Nhóm phóng viên Đài Tiếng nói Việt Nam thường trú tại miền Trung.

Thanh Hà - Long Phi/VOV-Miền Trung