Đại tá Trần Quốc Toàn: Gần 30 năm thầm lặng trên 'mặt trận' xây dựng pháp luật

Câu chuyện của anh là bức chân dung sống động về sự tận tụy, những hy sinh thầm lặng và một niềm đam mê mãnh liệt với công việc xây dựng pháp luật, đặc biệt trong giai đoạn đất nước đang chuyển mình mạnh mẽ.

Cơ duyên đưa người học luật đến với ngành Công an

Năm 1998, chàng trai trẻ Trần Quốc Toàn, sau khi tốt nghiệp Đại học Luật Hà Nội, đã quyết định tham gia kỳ thi tuyển vào Bộ Công an. Anh chia sẻ, đó vừa là một sự tình cờ, vừa là một cơ duyên được định sẵn. “Trước đây, tôi cũng thích ngành Công an rồi cũng tình cờ thì biết được là ngành Công an tuyển dụng nên tôi đăng ký thi tuyển”, anh bồi hồi nhớ lại.

Vượt qua kỳ thi đầy thử thách, anh công tác tại Vụ Pháp chế (nay là Cục Pháp chế và Cải cách hành chính, tư pháp), Bộ Công an. Đó là điểm khởi đầu cho một hành trình gần 30 năm gắn bó không rời với một trong những lĩnh vực xương sống, đòi hỏi sự tận tụy, cẩn trọng và tầm nhìn sâu rộng. Đại tá Toàn mỉm cười, ánh mắt ánh lên niềm tự hào về chặng đường đã qua trong suốt cuộc trò chuyện với chúng tôi.

Làm việc trong một môi trường đặc thù như Bộ Công an, công tác pháp chế vừa có những thuận lợi riêng, vừa phải đối mặt với những thách thức không nhỏ. Theo Đại tá Toàn, thuận lợi lớn nhất đến từ chính đường lối, chủ trương sáng suốt của Đảng và Nhà nước.

“Đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước ta rất chính xác, định hướng rất rõ ràng. Có sự chỉ đạo, lãnh đạo mang tính chiến lược về các nội dung cần phải xây dựng, hoàn thiện chính sách pháp luật để đạt được mục đích là điều chỉnh kịp thời các quan hệ xã hội mới phát sinh, tạo sự đồng thuận cao của người dân và mang tính khả thi, hiệu quả”, anh phân tích.

Đại tá Trần Quốc Toàn cùng các lãnh đạo và đồng nghiệp tham dự hội thảo. (Ảnh: T.Q)

Bên cạnh đó, sự quan tâm ngày càng sâu sát của lãnh đạo các cấp là nguồn động viên to lớn. Anh cho biết, vấn đề xây dựng thể chế hiện nay được lãnh đạo các cấp quan tâm và quyết liệt. Các lãnh đạo từ Bộ trưởng, Thứ trưởng phụ trách đến Cục trưởng đều nắm rất rõ nội dung, tiến độ xây dựng từng văn bản quy phạm pháp luật, thường xuyên đôn đốc, nhắc nhở, kịp thời có những chỉ đạo để tháo gỡ khó khăn. “Có khó khăn vướng mắc gì không? Những câu hỏi thể hiện sự quan tâm, là một sự động viên rất lớn đối với chúng tôi”, anh cho hay.

Một yếu tố thuận lợi khác đến từ chính “tinh thần thép” của người chiến sĩ Công an nhân dân. Anh em trong đơn vị luôn có tinh thần quyết tâm, nỗ lực và đồng thuận cao. “Đối với công tác pháp chế thì không bao giờ có chuyện hết giờ mà phải là hết việc”, anh chia sẻ một câu nói cửa miệng nhưng phản ánh chính xác cường độ công việc của mình và đồng đội.

Tuy nhiên, đi cùng với những thuận lợi là những khó khăn, thách thức không hề nhỏ. Khối lượng công việc là điều đầu tiên anh đề cập. “Thực tế này thì cũng không phải là mỗi bên tôi phản ánh mà thực sự khối lượng công việc quá nhiều”. Anh ví von, xây dựng một văn bản pháp luật không đơn giản như các công việc vật lý đơn thuần mà đòi hỏi có sự nghiên cứu sâu rộng, tính toán kỹ lưỡng các tác động và phải có tầm nhìn, khả năng dự báo.

Trong đó, theo anh, cái khó nhất của người làm công tác xây dựng pháp luật là tính dự báo. Mỗi chính sách phải nhìn trước được tác động của nó đến đời sống xã hội. “Xây dựng pháp luật không chỉ là viết ra những quy định, mà là thiết kế cơ chế điều chỉnh xã hội, là dự báo tương lai”, anh nói. Anh lấy ví dụ về Luật Căn cước, khi mới triển khai từng vấp phải nhiều băn khoăn, song rất mừng là đến nay đã chứng minh được hiệu quả vượt trội, giúp người dân chỉ cần mang theo căn cước thay vì nhiều loại giấy tờ khác.

Nguồn lực con người cũng là một bài toán. Phòng anh hiện có 18 cán bộ, nhưng không phải lúc nào cũng có thể huy động toàn bộ. “18 người thì trong đó có những cán bộ mới, cán bộ trẻ nên lãnh đạo Phòng lại phải phân công việc phù hợp, vừa phải đào tạo bồi dưỡng”, anh trăn trở. Thêm vào đó, lịch họp, công tác, học tập liên miên khiến việc tập trung nguồn lực cho những dự án lớn trở nên vô cùng áp lực.

Để hoàn thành nhiệm vụ, sự hy sinh thầm lặng về thời gian dành cho gia đình là điều không thể tránh khỏi. Anh kể lại một kỷ niệm khó quên trong những giai đoạn nước rút khi phải xây dựng các luật kịp tiến độ trình cấp có thẩm quyền, cả Tổ biên tập do đồng chí Cục trưởng trực tiếp chỉ đạo làm việc xuyên đêm trong thời gian dài. Hay có những giai đoạn, anh đi làm khi con chưa thức dậy và trở về khi con đã say giấc. “Hồi con tôi còn nhỏ, có khi một tuần không gặp được con”, giọng anh chùng xuống.

Cường độ công việc cao đến mức giờ giấc sinh hoạt cũng trở nên khác thường, việc đi sớm về muộn là chuyện bình thường, nhưng vượt lên tất cả, chính niềm đam mê và tinh thần trách nhiệm đã giúp anh và đồng đội vượt qua mọi áp lực, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Dấu ấn trong những đạo luật mang tính bước ngoặt

Gần 30 năm công tác là một hành trình không ngừng học hỏi và cống hiến. Đại tá Trần Quốc Toàn có lẽ là một trong những người được tham gia nhiều mảng công tác nhất của Cục Pháp chế và Cải cách hành chính, tư pháp khi đã kinh qua 5 phòng nghiệp vụ khác nhau: từ Phòng Tổng hợp, Phòng Quản lý xử lý vi phạm hành chính, Phòng Tuyên truyền phổ biến và giáo dục pháp luật, Phòng Cải cách hành chính và hiện nay là Phòng Pháp luật hành chính, kinh tế, dân sự.

Đại tá Trần Quốc Toàn, Trưởng phòng Phòng Pháp luật hành chính, kinh tế, dân sự nhận Cờ thi đua của Chính phủ năm 2024 tặng Đơn vị xuất sắc trong phong trào thi đua. (Ảnh: T.Q)

Anh nhận nhiệm vụ Trưởng phòng Pháp luật hành chính, kinh tế, dân sự vào đầu năm 2022, đúng vào giai đoạn được xem là “nặng nề nhất” của Cục. Đây là thời điểm Bộ Công an đi đầu trong việc dẫn dắt chuyển đổi số quốc gia với nhiệm vụ Thường trực thực hiện Đề án 06, đồng thời phải triển khai một khối lượng công việc lập pháp khổng lồ theo các chương trình của Chính phủ và Quốc hội.

Dưới sự chỉ đạo của anh, Phòng đã chủ trì tham mưu xây dựng nhiều đạo luật quan trọng, mang tính bước ngoặt. Năm 2023 là Luật Căn cước và Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở. Năm 2024 là Luật Dữ liệu. Hiện tại, anh đang trực tiếp tham mưu chỉ đạo xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung 10 luật liên quan đến an ninh, trật tự, dự kiến sẽ được xem xét cho ý kiến và thông qua ngay tại Kỳ họp thứ 10 của Quốc hội sắp tới.

Không chỉ chủ trì xây dựng các văn bản, anh cùng đồng nghiệp tham gia vào quá trình xây dựng nhiều luật quan trọng khác như Luật Cảnh vệ, Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, Luật Phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ… và hàng chục nghị định, thông tư quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành các luật. “Mặc dù là chúng tôi tham gia cùng các đơn vị nghiệp vụ xây dựng các dự án luật này nhưng chúng tôi là một nhóm chịu trách nhiệm xây dựng, bám sát tiến độ cho đến lúc Quốc hội thông qua”, anh khẳng định vai trò và trách nhiệm của người làm công tác pháp chế.

Để đáp ứng tiến độ “thần tốc” của công việc, Đại tá Toàn và các đồng nghiệp đã xây dựng một phương pháp làm việc chủ động và khoa học. Thay vì chờ đợi quy trình tuần tự, anh đã chủ động “đón đầu”. “Ví dụ như khi gửi văn bản cho Bộ Tư pháp thẩm định thì chúng tôi đã chủ động phối hợp với các đơn vị chức năng của Bộ Tư pháp chuyển bản mềm sang trước”, anh giải thích. Ngay sau các phiên họp thẩm định, đội ngũ của anh lập tức làm việc, ghi chép cẩn thận và chỉnh sửa dự thảo ngay trong đêm, để khi văn bản thẩm định chính thức được gửi đến, hồ sơ trình các cấp có thẩm quyền đã gần như sẵn sàng.

Nghị quyết 66 - “Cú hích” và niềm tin vào thượng tôn pháp luật

Là cán bộ pháp chế, anh rất vui mừng khi Nghị quyết 66 ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới được ban hành. Đây là một “cú hích” mạnh mẽ, mang lại những thay đổi tích cực cho những người làm công tác pháp chế.

“Nói thật là cũng có những ưu đãi mà trước đây chúng tôi không nghĩ là sẽ có”, Đại tá Toàn phấn khởi chia sẻ. Anh đề cập cụ thể đến chế độ phụ cấp 100% lương và việc tăng kinh phí hỗ trợ cho công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật. Anh khẳng định, những thay đổi này có tác động rất mạnh mẽ, là nguồn động viên to lớn, “ngoài sự mong đợi của anh em”.

Dù bận rộn và vất vả, Đại tá Trần Quốc Toàn vẫn luôn giữ vững ngọn lửa nhiệt huyết. Anh tâm niệm, công việc xây dựng pháp luật không chỉ là nhiệm vụ được giao mà còn là cách để góp phần tạo dựng một xã hội kỷ cương, trật tự, nơi mọi người dân, trong đó có cả gia đình anh, được sống và làm việc trong một môi trường an toàn, công bằng. Đó chính là phần thưởng lớn nhất, là động lực để anh tiếp tục cống hiến trên “mặt trận” thầm lặng nhưng vô cùng cao cả này.

T.Hoàng