Dám đột phá để mở ra những con đường chưa có dấu chân người

Ngày 1/10, tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC), Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với Bộ Tài chính tổ chức Lễ hưởng ứng Ngày hội Đổi mới sáng tạo quốc gia 2025.

Mệnh lệnh của thời đại

Phát biểu chỉ đạo tại sự kiện, Tổng Bí thư Tô Lâm - Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số nhấn mạnh, đây không chỉ là một sự kiện quan trọng, lần đầu tiên được tổ chức, mà còn là lời hiệu triệu khơi nguồn trí thức, tiềm năng Việt Nam để đất nước bứt phá, phát triển nhanh và bền vững trong kỷ nguyên số.

Tổng Bí thư gửi lời chúc tới đội ngũ nhà khoa học, kỹ sư, chuyên gia, doanh nhân, nhà quản lý, các bạn trẻ khởi nghiệp và bạn bè quốc tế: "Chúc ngọn lửa đổi mới sáng tạo trong mỗi chúng ta luôn bừng sáng, không ngừng khai mở tri thức mới, biến ý tưởng thành giá trị, góp phần kiến tạo tương lai Việt Nam giàu mạnh, thịnh vượng".

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại sự kiện. Ảnh: VGP.

Theo Tổng Bí thư, thế giới đang chuyển động với tốc độ chưa từng có của trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, công nghệ sinh học, năng lượng sạch, vật liệu mới. Những quốc gia đi trước một bước về khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo sẽ nắm lợi thế cạnh tranh chiến lược và ngày càng tiến nhanh, tiến xa; ai chậm đổi mới sẽ bị bỏ lại phía sau.

"Đây không chỉ là nhu cầu khách quan, mà còn là mệnh lệnh của thời đại, quyết định vị thế dân tộc trong thập kỷ tới. Không một đất nước nào có thể "cất cánh" với nền khoa học – công nghệ thấp kém, hoạt động đổi mới sáng tạo chậm chạp", Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, những kết quả bước đầu vừa qua cho thấy chúng ta đi đúng hướng, nhưng tốc độ thay đổi của thế giới nhanh hơn khả năng bắt nhịp của chúng ta. Vì vậy, từ quyết tâm chính trị đến triển khai thực hiện, từ nhận thức đến hành động, chúng ta phải chuyển đổi nhanh hơn, mạnh mẽ hơn để biến ý tưởng thành giá trị, khát vọng thành hiện thực. Tinh thần là nói ít – làm nhiều; làm nhanh – làm đúng; làm đến nơi đến chốn.

Đổi mới sáng tạo là một quá trình cải tiến, không có điểm dừng

Với tinh thần ấy, Tổng Bí thư đề nghị tập trung 6 nhóm nhiệm vụ.

Thứ nhất, cần thống nhất trong nhận thức và hành động theo quan điểm đổi mới sáng tạo là sự nghiệp của toàn dân, xây dựng văn hóa, đổi mới sáng tạo toàn dân. Tinh thần đổi mới sáng tạo phải được thấm nhuần trong mọi lĩnh vực, từ quản lý nhà nước, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp cho đến các phong trào, các giải pháp thiết thực trong đời sống hằng ngày của mỗi người dân.

Thứ hai, đổi mới sáng tạo phải đi liền với phát triển vững chắc nền tảng khoa học công nghệ, nâng cao mức độ tự chủ chiến lược về công nghệ quốc gia, trước hết là công nghệ lõi, công nghệ nguồn.

Tổng Bí thư yêu cầu khẩn trương triển khai Chương trình hành động phát triển 11 công nghệ chiến lược theo tinh thần của Nghị quyết 57, xác định rõ lộ trình làm chủ, nhất là các công nghệ như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, an toàn, an ninh mạng, công nghệ sinh học, y sinh học, vật liệu mới, năng lượng mới, điện tử, cảm biến robot.

Đồng thời phát triển hạ tầng số nền tảng như điện toán đám mây, điện toán hiệu năng cao, trung tâm dữ liệu, mạng 5G, 6G, nâng tỉ lệ nội địa trong các hệ thống công nghệ trọng yếu, bảo đảm tự tin hội nhập mà không phụ thuộc, mở rộng hợp tác mà vẫn giữ được năng lực cốt lõi của quốc gia.

Thứ ba, tập trung hoàn thiện thể chế, chính sách vượt trội cho phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, phải khẩn trương thể chế hóa các chủ trương của Đảng bằng những đạo luật, nghị định, thông tư rõ ràng, có khả năng thực hành cao, tập trung vào ưu đãi thuế, tín dụng, đất đai cho hoạt động nghiên cứu và phát triển, cho sản phẩm, dịch vụ mới...

Thứ tư, triển khai Chiến lược quốc gia về khởi nghiệp sáng tạo, xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia kết nối khu vực và toàn cầu. Mỗi bộ, ngành, địa phương hình thành ít nhất một trung tâm đổi mới sáng tạo; hoàn thiện đủ "mắt xích" từ ý tưởng, nghiên cứu, phòng thí nghiệm, ươm tạo, tăng tốc, sàn giao dịch công nghệ, tư vấn pháp lý, tài chính, sở hữu trí tuệ, quỹ mạo hiểm, đầu ra thị trường...

Thứ năm, vận hành hiệu quả 3 trụ cột: Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp là trung tâm, viện, trường là nguồn tri thức.

Nhà nước kiến tạo thể chế, chuẩn hạ tầng số, dữ liệu mở, dịch vụ công số thuận tiện; viện, trường cung cấp tri thức, đào tạo gắn nhu cầu thị trường, khuyến khích công bố quốc tế đi đôi thương mại hóa; doanh nghiệp là trung tâm đổi mới sáng tạo, đặt R&D ở vị trí chiến lược, dám đầu tư cho tương lai. Khi ba trụ cột phối hợp nhịp nhàng, tri thức sẽ chảy vào cỗ máy sản xuất giá trị, tạo năng suất và sức cạnh tranh mới cho nền kinh tế.

Thứ sáu, gắn đổi mới sáng tạo với phát triển bền vững và hội nhập quốc tế. Mọi sáng tạo phải giải bài toán xã hội, tăng năng suất nhưng giảm phát thải, bảo đảm an toàn dữ liệu...

Tổng Bí thư kêu gọi toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, công nhân, nông dân, kỹ sư, giáo viên, bác sĩ, chiến sĩ lực lượng vũ trang, người cao tuổi, học sinh – sinh viên và toàn thể người dân trong nước và ở nước ngoài hãy nêu cao tinh thần yêu nước, không ngừng đổi mới sáng tạo trong công việc hằng ngày.

"Hãy cùng nhau biến thách thức thành cơ hội, biến ý tưởng thành giá trị, biến khát vọng thành hiện thực, đưa đất nước phát triển giàu mạnh trong kỷ nguyên mới. Chúc ngọn lửa sáng tạo cháy mãi trong mỗi con người Việt Nam", Tổng Bí thư Tô Lâm nói.

Trường Phong