Đàm phán thương mại Mỹ - Trung sẽ không xử lý được bất đồng

Các chuyên gia thương mại, giám đốc điều hành của các doanh nghiệp, thậm chí nhiều quan chức ở cả hai nước đều thừa nhận, bất đồng giữa hai bên sâu sắc hơn nhiều chứ không chỉ đơn thuần là vấn đề thuế quan. Theo đó, nhiều khả năng Trung Quốc sẽ không nhượng bộ các yêu cầu của Mỹ trong việc thay đổi căn bản cách thức điều hành nền kinh tế, trong khi phía Mỹ cũng sẽ không thu hồi quyết định gán mác đe dọa an ninh quốc gia cho các công ty Trung Quốc.

Vì lẽ đó, cố vấn kinh tế Nhà Trắng Larry Kudlow cảnh báo vào ngày 6/9 rằng có thể phải mất một thập kỷ để giải quyết xung đột giữa hai nước. Trong khi Yu Yongding - cựu cố vấn chính sách của Ngân hàng Trung ương Trung Quốc nói với Reuters rằng, Trung Quốc không có gì phải vội vàng để đạt được thỏa thuận.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin và Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc

Giới quan sát cũng cho rằng, mặc dù Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có thể đưa ra một thỏa thuận tạm thời vào tháng 10 để làm dịu thị trường chứng khoán và tuyên bố những thắng lợi chính trị sau các cuộc đàm phán ở cấp thấp trong tuần. Tuy nhiên khó có thể đạt được bất kỳ một thỏa thuận nào về việc cải cách cơ cấu ở Trung Quốc mà Mỹ và nhiều nước khác đang tìm kiếm, Kellie Meiman Hock - cựu quan chức của Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ nói. Hiện Kellie Meiman Hock đang là đồng quản lý của McLarty Associates - một công ty tư vấn chính sách cho biết.

Trong khi nhiều nguồn tin quen thuộc cũng nói với Reuters rằng, các nhà đàm phán của hai nước cũng chỉ đạt được rất ít tiến bộ trong việc giải quyết các bất đồng hiện nay kể từ khi các cuộc đàm phán bị phá vỡ vào tháng Năm. Theo các nguồn tin này, hiện Bắc Kinh vẫn không sẵn sàng giải quyết vấn đề hỗ trợ các công ty nhà nước và trợ cấp cho các sản phẩm của mình trong các cuộc đàm phán sắp tới. Trong khi Mỹ vẫn tiếp tục gán mác đe dọa an ninh quốc gia cho công ty công nghệ Huawei của Trung Quốc cũng như duy trì vòng thuế quan mới đối với Trung Quốc.

“Kết quả cuối cùng của các cuộc đàm phán phải là việc thu lại tất cả các mức thuế”, He Weiwen – Giáo sư cao cấp của Viện nghiên cứu tài chính Chongyang tại Đại học Renmin cho biết. “Đây là yêu cầu của Trung Quốc”. Vì thế ông tỏ ra không lạc quan về triển vọng đàm phán.

Kể từ khi cuộc đàm phán thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới sụp đổ vào tháng 5, cả hai nước cũng đã phá vỡ các cam kết và công khai có những lời lẽ không mấy tốt đẹp về nhau. Thậm chí ngay cả khi bầu không khí đang rất lạc quan, nhưng chỉ cần một lời tweet của ông Trump cũng đủ để thay đổi tất cả.

“Cả hai bên đang bị trói chặt vào những suy nghĩ không mấy tốt đẹp về nhau”, William Reinsch - cựu quan chức cấp cao của Bộ Thương mại và hiện đang là nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế cho biết. “Cả hai tổng thống đều cắt xén các nhà đàm phán của họ và không bên nào tin vào những gì bên kia đã nói”, ông nói.

Lập trường “cứng rắn với Trung Quốc” của ông Trump đã tạo ra một quan điểm mới về Bắc Kinh ở Washington. Thậm chí Quốc hội Mỹ, dù bị chia rẽ sâu sắc giữa lưỡng đảng về hầu hết các vấn đề, song lại thống nhất đối với vấn đề Trung Quốc.

Ngay cả đảng Dân chủ vốn thường xuyên chống lại ông Trump cũng không có khả năng thay đổi mối quan hệ với Trung Quốc nếu họ giành thắng lợi trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020. Trong khi ông Trump, dù đang phải đối mặt với nhiều lời chỉ trích về chính sách thuế quan của ông đã khiến nền kinh tế ngày càng tồi tệ hơn, thậm chí có thể rơi vào suy thoái; thế nhưng các khu vực bầu cử quan trọng đến nay vẫn tiếp tục ủng hộ ông.

Vì lẽ đó nhiều giám đốc điều hành các doanh nghiệp của Mỹ tại Trung Quốc nói rằng Bắc Kinh đang tính toán sai nếu họ nghĩ rằng cuộc chiến thương mại sẽ làm suy yếu vị thế chính trị của ông Trump. “Nếu bất cứ điều gì, cuộc chiến thương mại có sự hỗ trợ thống nhất trong cộng đồng doanh nghiệp, một người điều hành cấp cao của Mỹ tại Trung Quốc cho biết.

“Vấn đề là rất sâu sắc, chúng liên quan đến vấn đề cơ cấu”, Craig Allen - cựu quan chức cấp cao của Bộ Thương mại Mỹ, người hiện đang đứng đầu Hội đồng Kinh doanh Mỹ - Trung cho biết. Theo ông, lĩnh vực công nghệ cao của hai quốc gia có thể bị chia tách vĩnh viễn do những lo ngại về tình trạng gián điệp, hack mạng và trộm cắp tài sản trí tuệ.

Đầu tư qua lại giữa Trung Quốc và Mỹ trong 6 tháng đầu năm đã giảm xuống mức thấp nhất trong 5 năm qua, theo một nghiên cứu của Công ty nghiên cứu Rhodium Group. Cụ thể, đầu tư trực tiếp nước ngoài và các thỏa thuận đầu tư mạo hiểm giữa hai nước đã giảm xuống còn 13 tỷ USD trong giai đoạn này, giảm 49% so với nửa đầu năm 2018.

Hoàng Nguyên