Đảng bộ tỉnh Điện Biên 76 năm xây dựng và trưởng thành
Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Điện Biên khóa XIV, nhiệm kỳ 2020 - 2025 ra mắt tại Đại hội. Ảnh tư liệu
1. Quá trình thành lập đảng bộ
Sau thất bại nặng nề trong chiến dịch Thu Đông (1947), quân Pháp được tăng viện tiếp tục mở rộng chiếm đóng về phía Sơn La, Yên Bái, Lào Cai. Ở Lai Châu, sau 2 năm hoạt động (1948 - 1949) đội xung phong Quyết Tiến đã xây dựng được một loạt cơ sở cách mạng kéo dài từ Quỳnh Nhai sang Tuần Giáo - Điện Biên và một số tỉnh Bắc Lào, nhờ đó phong trào cách mạng ngày càng ảnh hưởng sâu rộng trong nhân dân các dân tộc vùng rẻo cao. Một vấn đề cấp bách đặt ra đối với địa phương lúc này là phải có một tổ chức Đảng cộng sản để làm hạt nhân lãnh đạo, tổ chức quần chúng nhân dân đấu tranh và tiến hành cuộc kháng chiến thắng lợi. Ủy ban kháng chiến hành chính liên tỉnh Sơn - Lai được thành lập chưa đủ điều kiện để thực hiện nhiệm vụ này.
Ngày 10/10/1949, Ban Cán sự Đảng tỉnh Lai Châu (nay là Đảng bộ tỉnh Điện Biên và Lai Châu) được thành lập, gồm 3 đồng chí: Nguyễn Bá Lạc (bí danh Trần Quốc Mạnh) - Trưởng ban; Hoàng Đông Tùng và Tạ Nhật Tựu (bí danh Hoàng Hoa Thưởng) - Ủy viên. Ban Cán sự Đảng tỉnh Lai Châu được Liên khu ủy 10 giao nhiệm vụ: “Gây cơ sở quần chúng tạo nên điều kiện tiến tới lãnh đạo nhân dân Lai Châu võ trang tranh đấu thu phục lại toàn bộ đất đai”.
Ngày 2/12/1949, tại bản Lướt, xã Mường Kim, huyện Than Uyên, tỉnh Yên Bái, Ban Cán sự Đảng tỉnh Lai Châu đã triệu tập hội nghị để thành lập chi bộ gồm 20 đảng viên (18 chính thức, 2 dự bị), Ban Cán sự chỉ định 3 đồng chí vào Ban Chi ủy: Trần Quốc Mạnh, Hoàng Hoa Thưởng, Nguyễn Hữu Chí. Đồng chí Trần Quốc Mạnh được cử làm Bí thư Chi bộ.
Sự kiện Ban Cán sự Đảng tỉnh (tiền thân của Đảng bộ tỉnh Điện Biên ngày nay) và chi bộ Lai Châu ra đời khẳng định sự trưởng thành của phong trào cách mạng của tỉnh. Từ đây phong trào đấu tranh của nhân dân địa phương đã có tổ chức Đảng trực tiếp lãnh đạo, đánh dấu bước ngoặt trong đời sống chính trị của đồng bào các dân tộc Lai Châu - Điện Biên.
2. Các kỳ Đại hội của Đảng bộ tỉnh Điện Biên
* Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ I
Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ I được tiến hành từ ngày 15 đến 21/10/1963. Đại hội tiến hành sau 14 năm thành lập Đảng bộ. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa I gồm 22 đồng chí, trong đó có 19 ủy viên chính thức, 3 ủy viên dự khuyết. Đồng chí Trần Quốc Mạnh được bầu làm Bí thư Tỉnh ủy; các đồng chí Nguyễn Văn Xã, Quyết Tâm làm Phó Bí thư Tỉnh ủy.
* Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ II
Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ II được tiến hành từ ngày 28/3 đến ngày 5/4/1970. Đại hội đã bầu 23 đồng chí vào Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa II gồm 20 ủy viên chính thức, 3 ủy viên dự khuyết. Ban Chấp hành bầu Thường vụ Tỉnh ủy khóa II gồm 7 đồng chí. Đồng chí Nguyễn Văn Xã được bầu làm Bí thư Tỉnh ủy; các đồng chí Quyết Tâm, Lâm Sung được bầu làm Phó Bí thư Tỉnh ủy.
* Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ III
Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ III được tiến hành từ ngày 26/4 đến ngày 1/5/1975. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa III gồm 28 đồng chí, Ban Thường vụ 7 đồng chí. Đồng chí Nguyễn Văn Xã được bầu lại làm Bí thư Tỉnh ủy; các đồng chí Quyết Tâm và Hoàng Tinh được bầu làm Phó Bí thư Tỉnh ủy.
* Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ IV
Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ IV được tiến hành từ ngày 7 đến ngày 12/3/1977. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa IV gồm 31 ủy viên chính thức, 4 ủy viên dự khuyết, Ban Thường vụ 11 đồng chí. Đồng chí Hoàng Tinh được bầu làm Bí thư Tỉnh ủy; các đồng chí Lê Ninh và Nguyễn Niệm được bầu giữ chức Phó Bí thư Tỉnh ủy. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh bầu Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy gồm 5 đồng chí.
* Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ V
Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ V được tiến hành từ ngày 27 đến ngày 29/10/1980. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Đảng bộ khóa V gồm 39 đồng chí (37 ủy viên chính thức, 2 ủy viên dự khuyết), Ban Thường vụ 13 đồng chí. Đồng chí Hoàng Tinh được bầu làm Bí thư Tỉnh ủy; các đồng chí Nguyễn Niệm, Giàng A Páo được bầu làm Phó Bí thư Tỉnh ủy. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh bầu Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy gồm 7 đồng chí.
* Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ VI
Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ VI được tiến hành từ ngày 20 đến ngày 24/1/1983. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa V gồm 41 đồng chí (39 ủy viên chính thức, 2 ủy viên dự khuyết), Ban Thường vụ 12 đồng chí. Đồng chí Nguyễn Niệm được bầu làm Bí thư Tỉnh ủy; các đồng chí Giàng A Páo, Lương Quy Nhân được bầu làm Phó Bí thư Tỉnh ủy. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh bầu Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy gồm 7 đồng chí.
* Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ VII
Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ VII được tiến hành từ ngày 8 đến ngày 14/10/1986. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Đảng bộ khóa VII gồm 49 đồng chí (41 ủy viên chính thức, 8 ủy viên dự khuyết), Ban Thường vụ 12 đồng chí. Đồng chí Nguyễn Niệm được bầu làm Bí thư Tỉnh ủy; các đồng chí Giàng A Páo, Lò Văn Inh được bầu làm Phó Bí thư Tỉnh ủy. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh bầu Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy gồm 7 đồng chí.
* Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ VIII
Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ VIII được tiến hành từ ngày 23 đến ngày 27/9/1991. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa VIII gồm 45 đồng chí, Ban Thường vụ 13 đồng chí. Đồng chí Nguyễn Niệm được bầu làm Bí thư Tỉnh ủy; các đồng chí Lò Văn Inh, Nguyễn Văn Chải, Lò Văn Puốn được bầu làm Phó Bí thư Tỉnh ủy. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh bầu Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy gồm 7 đồng chí.
* Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ IX
Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ IX được tiến hành từ ngày 3 đến ngày 6/5/1996. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa IX gồm 47 đồng chí, Ban Thường vụ 13 đồng chí. Đồng chí Lò Văn Puốn được bầu làm Bí thư Tỉnh ủy; các đồng chí Sùng A Vang, Trịnh Long Biên được bầu làm Phó Bí thư Tỉnh ủy. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh bầu Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy gồm 5 đồng chí.
* Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ X
Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ X được tiến hành từ ngày 2 đến ngày 5/1/2001. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa X gồm 47 đồng chí, Ban Thường vụ 13 đồng chí. Đồng chí Trịnh Long Biên được bầu làm Bí thư Tỉnh ủy; đồng chí Phạm Ngọc Thiểm được bầu làm Phó Bí thư Tỉnh ủy. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh bầu Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy gồm 9 đồng chí.
* Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XI
Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XI được tiến hành từ ngày 19 đến ngày 21/12/2005. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XI gồm 47 đồng chí, Ban Thường vụ 13 đồng chí. Đồng chí Trịnh Long Biên được bầu làm Bí thư Tỉnh ủy; các đồng chí Nguyễn Thanh Tùng, Lò Mai Trinh được bầu làm Phó Bí thư Tỉnh ủy. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh bầu Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy gồm 7 đồng chí.
* Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XII
Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XII được tiến hành từ ngày 26 đến ngày 29/10/2010. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XII gồm 49 đồng chí, Ban Thường vụ 14 đồng chí. Đồng chí Lò Mai Trinh được bầu làm Bí thư Tỉnh ủy; các đồng chí Nguyễn Thanh Tùng, Mùa A Sơn được bầu làm Phó Bí thư Tỉnh ủy. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh bầu Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy gồm 8 đồng chí.
* Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIII
Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIII được tiến hành từ ngày 13 đến ngày 15/10/2015. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XIII gồm 52 đồng chí, Ban Thường vụ 16 đồng chí. Đồng chí Trần Văn Sơn được bầu làm Bí thư Tỉnh ủy; các đồng chí Mùa A Sơn, Lâm Văn Năm, Lò Văn Muôn được bầu làm Phó Bí thư Tỉnh ủy. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh bầu Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy gồm 11 đồng chí.
* Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV
Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV được tiến hành từ ngày 13 đến ngày 15/10/2020. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XIV gồm 51 đồng chí, Ban Thường vụ 15 đồng chí. Đồng chí Nguyễn Văn Thắng được bầu làm Bí thư Tỉnh ủy; các đồng chí Mùa A Sơn, Lê Thành Đô được bầu làm Phó Bí thư Tỉnh ủy. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh bầu Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy gồm 11 đồng chí.
* Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XV
Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XV được tiến hành từ ngày 14 đến ngày 16/10/2025.r
* Theo lịch sử Đảng bộ tỉnh Điện Biên
