Đảng cầm quyền Nhật Bản bắt đầu cuộc đua chọn người kế nhiệm Thủ tướng Ishiba

Cơ chế bỏ phiếu

Cuộc bỏ phiếu bầu Chủ tịch đảng ngày 4/10 sẽ không dành cho toàn thể cử tri mà chỉ giới hạn cho 295 nghị sĩ LDP và khoảng 1 triệu đảng viên cơ sở đóng phí thường niên, chiếm chưa tới 1% tổng số cử tri Nhật Bản.

Ứng cử viên giành đa số sẽ trở thành lãnh đạo đảng. Nếu không ai đạt đa số, hai ứng viên dẫn đầu sẽ bước vào vòng hai.

Người được bầu làm chủ tịch Đảng cầm quyền sẽ phải tiếp tục trải qua cuộc bỏ phiếu tại Quốc hội để trở thành Thủ tướng. Để được bầu, lãnh đạo mới của LDP sẽ cần thêm phiếu ủng hộ từ một số nghị sĩ đối lập trong cuộc bỏ phiếu lãnh đạo tại Quốc hội, dự kiến diễn ra chỉ vài ngày sau đó.

5 ứng cử viên trên đường đua

Có năm ứng cử viên tham gia tranh cử chức Chủ tịch LDP trước cuộc bỏ phiếu đầy khó đoán vào đầu tháng 10. Các ứng viên này đều từng hoặc đang giữ chức bộ trưởng trong nội các, đều tự nhận là những người bảo thủ ôn hòa, nhấn mạnh sự sẵn sàng hợp tác với phe đối lập. Trong số đó, Bộ trưởng Nông nghiệp Shinjiro Koizumi và cựu Bộ trưởng An ninh Kinh tế Sanae Takaichi được xem là hai ứng viên hàng đầu.

5 ứng cử viên tham gia tranh cử chức Chủ tịch LDP. Ảnh: Kyodo

Shinjiro Koizumi, 44 tuổi: Là con trai của cựu Thủ tướng nổi tiếng Junichiro Koizumi. Đây là lần thứ hai ông ra tranh cử, sau lần thất bại trước ông Ishiba năm ngoái. Trên cương vị Bộ trưởng Nông nghiệp, ông từng cho xuất kho khẩn cấp dự trữ gạo để bình ổn giá. Ông Koizumi cam kết tái thiết LDP và lắng nghe tiếng nói của người dân nhiều hơn, giải quyết các vấn đề như giá cả tăng, dân số ngoại quốc gia tăng và an toàn công cộng. Nếu đắc cử, ông sẽ là thủ tướng trẻ nhất Nhật Bản kể từ thời Ito Hirobumi – người trở thành thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản năm 1885, khi 44 tuổi.

Sanae Takaichi, 64 tuổi: Là học trò chính trị của cố Thủ tướng Shinzo Abe, từng thua ông Ishiba trong vòng hai năm ngoái. Bà là người có quan điểm xét lại lịch sử thời chiến và cứng rắn với Trung Quốc, thường xuyên viếng đền Yasukuni - động thái khiến Bắc Kinh và Seoul phản đối. Bà Takaichi ủng hộ tăng chi tiêu công, quân đội mạnh hơn, đề cao giá trị gia đình truyền thống và phản đối nữ hoàng, cũng như phản đối sửa đổi luật dân sự để cho phép vợ chồng giữ họ riêng biệt.

Yoshimasa Hayashi, 64 tuổi: Là Chánh Văn phòng Nội các trong Chính phủ Thủ tướng Ishiba. Ông là một nhân vật ôn hòa, cam kết tăng trưởng ổn định và củng cố quốc phòng. Từng tốt nghiệp Harvard, ông thông thạo tiếng Anh và còn là nhạc công trong ban nhạc pop “Gi!ns”.

Toshimitsu Motegi, 69 tuổi: Cũng là cựu sinh viên Harvard, từng giữ chức Bộ trưởng Ngoại giao và Thương mại. Ông nổi tiếng là nhà đàm phán cứng rắn trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ông Motegi coi liên minh Nhật - Mỹ là trọng tâm trong ngoại giao và cho rằng tăng cường “quan hệ tin cậy” với ông Trump là then chốt.

Takayuki Kobayashi, 50 tuổi: Cựu Bộ trưởng An ninh Kinh tế, có quan điểm cực hữu, được mệnh danh là “Koba-Hawk” (diều hâu). Ông cam kết mang lại tăng trưởng mạnh, quốc phòng vững chắc và đoàn kết dân tộc, đồng thời kêu gọi hạn chế lao động nước ngoài và cho rằng mục tiêu chi tiêu quốc phòng 2% GDP là chưa đủ.

Cơ hội có nữ Thủ tướng đầu tiên?

Nếu đắc cử, bà Takaichi, cựu phát thanh viên truyền hình, người luôn lấy cố Thủ tướng Anh Margaret Thatcher làm hình mẫu, sẽ trở thành nữ Thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản. Đây cũng sẽ là bước tiến quan trọng về bình đẳng giới đối với một quốc gia xếp gần cuối bảng thế giới về bình đẳng giới, đặc biệt trong chính trị.

Tuy nhiên, một số chuyên gia lo ngại một chính trị gia bảo thủ cứng rắn như bà Takaichi có thể kìm hãm tiến bộ của phụ nữ, trong khi quan điểm xét lại lịch sử của bà có thể làm phức tạp thêm quan hệ với Trung Quốc và Hàn Quốc.

Trong bài phát biểu chính sách cuối tuần trước, bà Takaichi nói muốn có quan hệ tốt với Trung Quốc như một nước láng giềng quan trọng, đồng thời cho rằng những phát biểu gay gắt của bà về Bắc Kinh chủ yếu liên quan đến kinh tế. Bà không nói rõ có tiếp tục thăm đền Yasukuni nếu làm thủ tướng hay không, nhưng nhấn mạnh lòng “biết ơn” đối với những người đã hy sinh vì đất nước.

Nhiệm vụ nặng nề

Với khẩu hiệu cuộc đua là: “Thay đổi, LDP”, người chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu sẽ phải hành động nhanh chóng để giải quyết tình trạng giá cả leo thang, nếu đảng muốn có cơ hội giành lại sự ủng hộ sau những thất bại nặng nề trong năm qua, khiến liên minh mất đa số ở cả hai viện Quốc hội.

Lãnh đạo mới của LDP vẫn nhiều khả năng trở thành Thủ tướng, do LDP vẫn là đảng lớn nhất trong khi phe đối lập còn chia rẽ và chưa thể hợp thành liên minh. Tuy nhiên, bất kỳ ai trở thành lãnh đạo LDP cũng sẽ phải tìm kiếm sự hợp tác từ các đảng đối lập chính, nếu không muốn phải đối mặt với các cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm liên miên và nguy cơ các đời Thủ tướng ngắn ngủi nối tiếp nhau.

Quỳnh Vũ