Dầu mỏ Nga vẫn tiếp tục chảy bất chấp áp lực từ Mỹ và EU

(Ảnh minh họa)

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã liên tục đe dọa áp thuế đối với Ấn Độ nếu nước này không ngừng mua dầu thô từ Nga, trong khi Liên minh châu Âu (EU) cũng đang chuẩn bị chấm dứt hoàn toàn nhập khẩu khí đốt Nga trong vòng hai năm tới - ngay cả khi một số quốc gia thành viên phản đối. Tuy nhiên, dữ liệu mới nhất cho thấy Nga vẫn đang xuất khẩu lượng lớn dầu và khí đốt, bao gồm cả sang EU.

Tháng trước, Trung Quốc tiếp tục là khách hàng mua dầu thô Nga lớn nhất, ngay cả khi Tổng thống Mỹ Trump tuyên bố rằng sau khi "xử lý xong" vấn đề với Ấn Độ, ông sẽ chuyển sang Trung Quốc. Theo số liệu hải quan được tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng trích dẫn, lượng dầu Trung Quốc nhập khẩu từ Nga trong tháng 9 tăng 4,3% so với tháng trước, đạt 8,29 triệu tấn, chiếm 17,5% tổng lượng nhập khẩu dầu thô của nước này. Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm ngoái, con số này lại giảm 4,3%.

"Việc Trung Quốc tăng mua dầu Nga có thể được xem là hành động thể hiện sự thách thức trước thềm các cuộc đàm phán mới với Mỹ", ông Từ Thiên Trần (Xu Tianchen) - chuyên gia kinh tế cao cấp tại Economist Intelligence Unit - nhận định với SCMP.

"Tôi không thấy lý do gì khiến Trung Quốc phải từ bỏ dầu Nga, trừ khi ông Trump sẵn sàng dỡ bỏ toàn bộ thuế quan với Trung Quốc và gỡ các lệnh trừng phạt với doanh nghiệp Trung Quốc", vị chuyên gia nói thêm.

Trên thực tế, Trung Quốc không có nhiều động cơ để ngừng nhập khẩu năng lượng từ Nga. Nước này không thuộc nhóm G7, vốn đã nhiều lần tìm cách làm suy yếu nguồn thu xuất khẩu năng lượng của Nga, và có cách tiếp cận thực dụng về an ninh năng lượng tương tự như Ấn Độ. Theo một báo cáo mới của Reuters, các nhà phân tích cho rằng Ấn Độ có thể sẽ phải nhượng bộ trước áp lực từ phương Tây để giảm nhập khẩu dầu Nga, và điều đó sẽ chỉ khiến Trung Quốc có thêm cơ hội mua dầu Nga giá rẻ hơn.

Vấn đề là liệu Ấn Độ có ngừng mua dầu Nga để làm hài lòng ông Trump, đổi lại là một thỏa thuận thương mại giúp nước này được miễn thuế nhập khẩu vào Mỹ, đang trở thành chủ đề nóng trong tháng này. Ông Trump tỏ ra tự tin, cho rằng Thủ tướng Narendra Modi đã gần như cam kết làm như vậy. Tuy nhiên, chính phủ Ấn Độ phủ nhận, khẳng định không có lời hứa nào được đưa ra, trong khi nhiều chuyên gia lưu ý rằng Ấn Độ không thể dễ dàng dừng mua dầu Nga, vốn hiện chiếm hơn một phần ba tổng lượng dầu thô nhập khẩu của nước này.

Hiện nay, Ấn Độ là khách hàng mua dầu thô Nga, lớn thứ hai sau Trung Quốc, và cũng là khách hàng mua than của Nga lớn thứ hai, theo Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí sạch (CREA) - một tổ chức có trụ sở tại Phần Lan theo dõi xuất khẩu năng lượng của Nga.

CREA cho biết, doanh thu năng lượng của Nga đã giảm gần một nửa so với năm 2022, nhưng khối lượng xuất khẩu vẫn duy trì mạnh, bao gồm cả sang EU.

Liên minh châu Âu hiện đang xây dựng kế hoạch cấm hoàn toàn nhập khẩu khí đốt Nga từ năm 2027. Các quan chức ở Brussels tin rằng điều này là khả thi, dù ít nhất hai quốc gia thành viên - Hungary và Slovakia - phản đối, và nhiều chuyên gia chỉ ra rằng chênh lệch giá đã khiến khí đốt Nga vẫn tiếp tục chảy vào châu Âu, bao gồm dưới dạng khí tự nhiên hóa lỏng (LNG).

Theo số liệu của CREA, EU là khách hàng mua LNG Nga lớn nhất trong tháng 9, tiếp theo là Trung Quốc và Nhật Bản - quốc gia cũng đang chịu áp lực từ Mỹ phải ngừng mua năng lượng từ Nga. Tuy nhiên, cũng giống như EU, Nhật Bản gần như không thể làm vậy.

Trong khi đó, các nhà giao dịch và phân tích cho biết tuần này rằng Trung Quốc và Ấn Độ dự kiến sẽ tăng nhập khẩu năng lượng từ Nga trong tháng này, khi giá quốc tế giảm và mức chiết khấu cho dầu Nga ngày càng sâu.

Theo các nhà phân tích của Kpler, tháng 11 cũng sẽ chứng kiến lượng nhập khẩu mạnh, và chỉ đến tháng 12, tác động của các lệnh trừng phạt mới có thể xuất hiện hoặc cũng có thể không, vì an ninh năng lượng vẫn là ưu tiên hàng đầu.

Mai Lâm