Đẩy nhanh thủ tục ký kết điều ước quốc tế về vốn vay ODA

Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương điều hành phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Đơn giản hóa trình tự, thủ tục ký kết điều ước quốc tế

Trình bày Tờ trình dự án Luật, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Anh Tuấn cho biết, việc xây dựng Luật nhằm khắc phục một số vướng mắc, khó khăn trong quá trình thực hiện thời gian qua tạo thành “điểm nghẽn” đối với công tác ký kết điều ước quốc tế, đặc biệt đối với điều ước quốc tế về vốn ODA, vốn vay ưu đãi; góp phần đơn giản hóa trình tự, thủ tục ký kết, sửa đổi, bổ sung, gia hạn và tổ chức thực hiện điều ước quốc tế đáp ứng yêu cầu công tác đối ngoại, hội nhập quốc tế, thúc đẩy giải ngân đầu tư công; hoàn thiện cơ sở pháp lý đồng bộ, thống nhất và nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về điều ước quốc tế.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương điều hành phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao cho biết, dự thảo Luật rút ngắn thời gian cơ quan, tổ chức liên quan cho ý kiến, Bộ Ngoại giao, Bộ Tư pháp cho ý kiến kiểm tra, thẩm định hồ sơ ký điều ước quốc tế, Bộ Ngoại giao thực hiện thủ tục thông báo đối ngoại; bỏ quy định xin lại ý kiến các cơ quan liên quan trong thủ tục trình phê duyệt, phê chuẩn điều ước quốc tế trong trường hợp nội dung điều ước quốc tế không thay đổi so với khi trình ký; cho phép cơ quan đề xuất chủ động quyết định về việc xin ý kiến cơ quan, tổ chức liên quan (trừ ý kiến của Bộ Ngoại giao, Bộ Tư pháp) khi đề xuất phê duyệt, phê chuẩn điều ước quốc tế.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Dự thảo Luật cũng quy định rõ về một số trình tự, thủ tục rút gọn hiện hành: Thủ tướng Chính phủ có thẩm quyền quyết định áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn trên cơ sở kiến nghị của cơ quan đề xuất; Chủ tịch nước quyết định mẫu điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước, Thủ tướng Chính phủ quyết định mẫu điều ước quốc tế nhân danh Chính phủ; việc đồng thời đề xuất đàm phán và ký điều ước quốc tế có thể thực hiện trước khi đàm phán hoặc trước khi ký; bổ sung trình tự, thủ tục rút gọn mới.

Dự thảo Luật còn đẩy mạnh phân cấp, phân quyền theo hướng: phân quyền từ Chính phủ cho Thủ tướng Chính phủ trong trình Chủ tịch nước về việc đàm phán điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước; quyết định mẫu điều ước quốc tế nhân danh Chính phủ hoặc trình Chủ tịch nước quyết định mẫu điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước; phân cấp từ Thủ tướng Chính phủ cho người đứng đầu cơ quan đề xuất quyết định ủy nhiệm tham dự hội nghị quốc tế trong khuôn khổ điều ước quốc tế nhiều bên trong trường hợp hội nghị quốc tế không có nội dung liên quan đến việc đàm phán, thông qua văn bản điều ước quốc tế nhiều bên hoặc sửa đổi, bổ sung điều ước quốc tế nhiều bên mà Việt Nam là thành viên.

Bảo đảm đồng bộ, thống nhất về trình tự, thủ tục

Thẩm tra sơ bộ dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại, Thượng tướng Lê Tấn Tới cho biết, Thường trực Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại cơ bản nhất trí với sự cần thiết ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điều ước quốc tế và nhận thấy, việc ban hành luật đáp ứng yêu cầu chính trị, công tác đối ngoại, hội nhập quốc tế của Đảng và Nhà nước trong tình hình mới.

Về hồ sơ dự án Luật, theo Thường trực Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại, hồ sơ dự án Luật cơ bản bảo đảm yêu cầu tại điểm b, khoản 5, Điều 51 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật quy định về hồ sơ gửi thẩm tra dự án Luật theo trình tự thủ tục, rút gọn, đủ điều kiện để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Anh Tuấn trình bày Tờ trình dự án Luật. Ảnh: Phạm Thắng

Về sửa đổi, bổ sung các quy định để khắc phục khó khăn, vướng mắc, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại cho biết, Thường trực Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại tán thành việc sửa đổi khoản 3 Điều 70 quy định trình tự, thủ tục đàm phán, ký, phê duyệt, phê chuẩn, sửa đổi, bổ sung, gia hạn và thực hiện điều ước quốc tế (bao gồm cả điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước và điều ước quốc tế nhân danh Chính phủ) về vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi thực hiện theo quy định của pháp luật về quản lý nợ công. Việc sửa đổi này nhằm đáp ứng yêu cầu về rút gọn quy trình, thủ tục ký kết điều ước quốc tế về vốn vay ODA, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, tăng cường nguồn lực cho phát triển.

Bên cạnh đó, Thường trực Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại đề nghị Bộ Ngoại phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính là cơ quan chủ trì soạn thảo dự án Luật Quản lý nợ công (sửa đổi) để bảo đảm đồng bộ, thống nhất về trình tự, thủ tục.

Các đại biểu tham dự. Ảnh: Phạm Thắng

Đối với quy định trường hợp đã có chỉ đạo của cơ quan có thẩm quyền của Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về việc cho phép đàm phán điều ước quốc tế thì hồ sơ trình về việc đàm phán điều ước quốc tế chỉ cần nêu về ủy quyền đàm phán mà không cần nhắc lại các nội dung khác (bổ sung khoản 1a Điều 11); quy định về việc trình kết thúc đàm phán chỉ trong trường hợp cần thiết và cơ quan đề xuất chủ động quyết định về trình kết thúc đàm phán; (sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 11).

Thường trực Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại nhận thấy việc sửa đổi, bổ sung các quy định này nhằm bảo đảm linh hoạt, tiết kiệm thời gian, để giải quyết một số trường hợp gấp, đặc biệt đàm phán trong khuôn khổ Hội nghị đa phương, đã có chỉ đạo chung bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền cho phép đàm phán, đồng thời, nhằm triển khai chỉ đạo của lãnh đạo cấp cao của Đảng trong tiếp xúc với lãnh đạo cấp cao nước ngoài. Do đó, Thường trực Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại cơ bản nhất trí với nội dung sửa đổi, bổ sung này.

Các đại biểu tham dự. Ảnh: Phạm Thắng

Qua thảo luận, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản nhất trí với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung luật lệ quốc tế cơ bản nhất trí với nhiều nội dung trong dự thảo luật do Chính phủ trình và nội dung thẩm tra. Một số ý kiến đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo và cơ quan thẩm tra tiếp tục nghiên cứu để quy định phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật theo hướng phân biệt rõ giữa điều quốc tế mang tính bắt buộc phải thực hiện và các tuyên bố chung, các cam kết, thỏa thuận quốc tế mang tính chính trị để bảo đảm tính chính xác.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị, rà soát dự thảo Luật nhằm bảo đảm tránh mâu thuẫn, chồng chéo với các luật khác; nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các luật liên quan nhằm triển khai thực hiện các chủ trương mới của Nghị quyết 59-NQ/TW về hội nhập quốc tế trong tình hình mới. Đồng thời, tiếp tục rà soát nhằm bảo đảm thể chế hóa đầy đủ các chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng tại các Nghị quyết về hội nhập quốc tế; bảo đảm khắc phục được những “điểm nghẽn”, bất cập trong thực tiễn.

Thanh Chi