Đẩy nhanh tiến độ các đại dự án

Đây cũng là động lực to lớn để các đơn vị chủ đầu tư cả nước thêm quyết tâm làm tiếp những công trình thế kỷ, đặc biệt là những dự án hạ tầng quy mô lớn, được đánh giá là giúp “xoay chuyển tình thế, chuyển đổi trạng thái” hạ tầng chiến lược quốc gia, như đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, đường sắt đô thị Hà Nội, TP.HCM…, với tiến độ nhanh hơn, chất lượng tốt hơn.

Được biết, trong số 89 dự án, công trình vừa được khánh thành, có nhiều dự án hạ tầng giao thông quy mô lớn, phức tạp về công nghệ đã hoàn thành vượt tiến độ đề ra từ 3 đến 4 tháng, như cầu Rạch Miễu 2; 3 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam phía Đông… Trước đó, hàng loạt dự án thành phần cao tốc khác cũng đã được Bộ Xây dựng và một số địa phương đưa vào khai thác nhân dịp Kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1974 - 30/4/2025), cũng với tiến độ thi công được rút ngắn đáng kể so với kế hoạch ban đầu.

Những dự án, công trình hạ tầng được đưa vào khai thác sớm không chỉ phát huy hiệu quả đầu tư, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, kéo dòng vốn đầu tư nước ngoài, vốn tư nhân vào các khu công nghiệp, bất động sản, dịch vụ du lịch, mà còn cung cấp những kinh nghiệm quý giá trong công tác chỉ đạo, điều hành các đại dự án lớn.

Cần phải nói thêm rằng, đa số công trình vừa khánh thành đều được triển khai trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam còn đối mặt với nhiều thách thức, khó khăn, chịu tác động khó lường từ sự biến động của tình hình kinh tế khu vực và thế giới. Song với sự chỉ đạo sát sao, quyết liệt của Chính phủ, lãnh đạo Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương, hàng vạn kỹ sư, công nhân trên các công trường đã nỗ lực cao độ, làm việc liên tục với tinh thần “3 ca 4 kíp”, “ăn tranh thủ, ngủ khẩn trương”, sẵn sàng thi công xuyên lễ, xuyên Tết, vượt qua mọi khắc nghiệt của thời tiết để đưa công trình về đích đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng.

Tuy nhiên, để việc thi công đúng, thậm chí vượt tiến độ với chất lượng cao trở thành công việc thường xuyên, như một lẽ tất yếu tại các dự án hạ tầng giao thông lớn, không chỉ dừng ở khuôn khổ phong trào thi đua, mà cần có một cuộc cách mạng trong chính tư duy và cách tổ chức, điều hành dự án.

Một là, cần sớm rà soát khung pháp lý liên quan đến quy trình, thủ tục áp dụng đối với các dự án đầu tư xây dựng, qua đó đề xuất cơ chế đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án quan trọng quốc gia, bắt đầu từ khâu lập dự án đầu tư; thẩm định, phê duyệt dự án; giải phóng mặt bằng; lựa chọn nhà đầu tư, đến công tác xây dựng hệ thống đơn giá, định mức được tính đúng, tính đủ, tiệm cận nhất với diễn biến thực tế của thị trường.

Hai là, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực để "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm" và tăng cường kiểm tra, giám sát. Trong đó, tập trung tháo gỡ các rào cản về thể chế, cắt giảm thủ tục hành chính rườm rà; bảo đảm phân công "6 rõ": rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền, để "3 dễ": dễ kiểm tra, dễ đôn đốc, dễ đánh giá.

Ba là, thay đổi căn bản cách tiếp cận triển khai các dự án theo hướng làm tốt công tác quy hoạch; thực hiện bài bản khâu chuẩn bị đầu tư; ưu tiên bố trí đủ nguồn lực cho khâu khảo sát địa chất, thiết kế kỹ thuật.

Bốn là, thực hiện đúng phương châm “công tác giải phóng mặt bằng, nguồn vật liệu thông thường” đi trước một bước để tạo bước nước rút ngay khi triển khai công trình trên thực địa.

Năm là, xây dựng cơ chế thưởng, phạt tiến độ hợp đồng đối với từng chủ thể liên quan đến dự án, trong đó cơ chế thưởng hợp đồng phải minh bạch, rõ ràng, đủ sức khuyến khích, bù đắp, thậm chí vượt các chi phí mà đơn vị thi công bỏ ra nghiên cứu, áp dụng công nghệ mới để rút ngắn tiến độ, nâng cao chất lượng công trình.

Đặc biệt, cần sớm tổ chức đánh giá, đúc rút kinh nghiệm từ những dự án hạ tầng được triển khai thành công trong thời gian vừa qua, trong đó có 2 đại công trình là cao tốc Bắc - Nam và sân bay Long Thành để xây dựng một “cẩm nang” cho việc triển khai thần tốc các đại công trình như đường sắt tốc độ cao, nhà máy điện hạt nhân, các trung tâm công nghệ cao… Đây là những nhiệm vụ quan trọng, góp phần cùng đất nước hoàn thành các mục tiêu đề ra để bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Anh Minh