Đề nghị sớm ban hành khung lương mới cho viên chức

Ngày 22-10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội (QH) thảo luận ở tổ về các dự án luật: Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi); Viên chức (sửa đổi); sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; Giáo dục đại học (sửa đổi); Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi).

Trả lương theo vị trí việc làm

Đối với dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi), một số đại biểu (ĐB) ghi nhận đã sửa đổi, bổ sung nhiều điểm mới, tiến bộ.

Cụ thể là quản lý viên chức theo vị trí việc làm; đánh giá, xếp loại theo hướng định lượng, đa chiều; xác lập nguyên tắc trả lương theo vị trí việc làm, năng lực và hiệu quả công việc, thay hệ thống ngạch, bậc cứng hiện nay. Mỗi vị trí việc làm sẽ được xác định mức lương, phụ cấp và thưởng tương ứng với khối lượng, tính chất và trách nhiệm công việc. Tuy vậy, một số nội dung theo các ĐB là còn bất cập, cần tiếp tục hoàn thiện.

Dự thảo giao Chính phủ quy định chi tiết về đánh giá viên chức, nhưng ĐB Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) cho rằng nên quy định rõ các tiêu chí tối thiểu mang tính bắt buộc, như: kết quả đầu ra, mức độ hoàn thành nhiệm vụ, chỉ số hài lòng của người dân, mức độ chuyển đổi số và hiệu quả quản lý tài chính, nhân lực.

Vị ĐB tỉnh Quảng Trị cũng đề nghị Chính phủ sớm ban hành khung lương mới; quy định biên độ, nguồn lực và lộ trình thực hiện. Theo ông, dự thảo cũng cần quy định cụ thể điều khoản chuyển tiếp đến ngày 1-7-2027 theo hướng "nếu cơ quan, đơn vị chưa hoàn thành việc sắp xếp vị trí việc làm, xây dựng thang bảng lương mới thì phải báo cáo cấp có thẩm quyền và có lộ trình khắc phục rõ ràng".

ĐB Nguyễn Trần Phượng Trân (TP HCM) cho biết dự thảo bổ sung điểm mới tại điều 17 và 18, khi ngoài thi tuyển, xét tuyển còn cho phép tiếp nhận viên chức, tạo điều kiện để các đơn vị tuyển chọn chuyên gia, nhà khoa học phù hợp. Tuy nhiên, hiện các cơ quan báo chí cũng được xếp là đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ tài chính nhưng người lao động tại các đơn vị này vẫn chưa được công nhận là viên chức. Điều này là thiếu công bằng so với các lĩnh vực khác như giáo dục, y tế, trong khi báo chí cũng thực hiện chức năng công vụ đặc thù.

Chính vì vậy, bà Trân đề nghị công nhận phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên, nhân viên... trong các cơ quan báo chí công lập là viên chức, để họ được tuyển dụng theo vị trí việc làm, thông qua xét tuyển hoặc hợp đồng đặc thù đối với nhân tài. Theo bà Trân, do tính chất đặc thù của nghề, báo chí cần được hưởng chế độ chi trả, hỗ trợ và bảo hiểm tai nạn nghề nghiệp, bởi trong quá trình tác nghiệp, nhà báo có thể gặp rủi ro.

Về cho phép viên chức được ký hợp đồng để thực hiện hoạt động nghề nghiệp tại các đơn vị sự nghiệp khác ngoài đơn vị đang làm, có đại biểu đánh giá là bước đi cởi mở, nhưng lo ngại quy định này dễ phát sinh xung đột lợi ích khi viên chức "chân trong, chân ngoài".

ĐB Phạm Khánh Phong Lan (TP HCM) ví dụ một nhân viên của bệnh viện công làm kết hợp với bệnh viện tư khác đã có nguy cơ lôi kéo bệnh nhân, nếu là lãnh đạo bệnh viện công thì khả năng này còn lớn hơn. "Do đó, cần cân nhắc việc xung đột lợi ích công - tư" - bà Lan nói.

Trong khi đó, ĐB Nguyễn Phương Thủy (Hà Nội) đề nghị quy định cụ thể hơn về tỉ lệ đánh giá theo kết quả đầu ra và vai trò trực tiếp của kết quả đánh giá trong các quyết định về tiền lương, thưởng, thu nhập tăng thêm, quy hoạch, bổ nhiệm, đào tạo, chấm dứt hợp đồng. Cần có khung tiêu chí đánh giá KPI - chỉ số đo lường hiệu suất - thống nhất toàn quốc và hệ thống đánh giá điện tử viên chức đồng bộ để tạo cơ sở dữ liệu quốc gia, bảo đảm tính minh bạch và có thể kiểm chứng.

Đại biểu Nguyễn Trần Phượng Trân đề nghị công nhận phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên, nhân viên... trong các cơ quan báo chí công lập là viên chứcẢNH: VĂN DUẨN

Dùng một bộ sách giáo khoa

Sáng cùng ngày, Chính phủ trình QH dự án Luật Giáo dục (sửa đổi) với nhiều điểm mới như: Nhà nước cung cấp một bộ sách giáo khoa (SGK) sử dụng thống nhất toàn quốc và Chính phủ quy định việc miễn phí SGK cho học sinh; bổ sung trung cấp học nghề vào hệ thống giáo dục quốc dân; bỏ quy định cấp bằng tốt nghiệp THCS; không tổ chức hội đồng trường trong cơ sở giáo dục công lập...

Theo Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) Nguyễn Kim Sơn, các sửa đổi, bổ sung nêu trên nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 71- NQ/TW ngày 22-8-2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

ĐB Nguyễn Trường Giang (Lâm Đồng) và ĐB Lê Thị Ngọc Linh (Cà Mau) ủng hộ việc sử dụng một bộ SGK thống nhất trên toàn quốc và đề xuất từng bước miễn phí SGK cho học sinh. Theo bà Linh, việc có nhiều bộ SGK tuy tạo thêm lựa chọn nhưng cũng gây khó khăn cho chính giáo viên, học sinh và nhà trường.

"Giáo viên gặp trở ngại khi soạn giáo án; học sinh khi chuyển trường, phải làm quen với bộ sách mới, dẫn đến khó khăn trong việc bắt nhịp học tập" - ĐB Linh nói và nhấn mạnh đây là vấn đề mà nhiều cử tri đã phản ánh thời gian qua.

Đối với kỳ thi tốt nghiệp THPT, ĐB Thái Thị An Chung (Nghệ An) cho rằng quy định tại khoản 2 điều 34 của dự thảo cần thiết phải sửa đổi theo hướng "học sinh học hết chương trình THPT, đủ điều kiện theo quy định của Bộ GD-ĐT thì được cấp bằng tốt nghiệp", không cần thiết phải trải qua một kỳ thi tốt nghiệp THPT.

Bà Chung dẫn chứng số liệu kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025, với hơn 1,1 triệu thí sinh dự thi tại hơn 2.500 điểm thi với hơn 50.000 phòng thi, phải huy động hơn 200.000 cán bộ, giáo viên, nhân viên phục vụ kỳ thi... Tỉ lệ học sinh tốt nghiệp đạt 99,21%, vậy có cần thiết phải tổ chức 1 kỳ thi không, để tránh lãng phí và áp lực. Mặt khác, các trường đại học đã được giao quyền tự chủ trong tuyển sinh nên kỳ thi tốt nghiệp THPT không còn là kênh duy nhất để xét tuyển vào đại học.

Phát biểu tại tổ, ĐB Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) thống nhất việc dùng một bộ SGK, song ông muốn biết dự kiến sử dụng bộ sách nào và thời gian thực hiện? Giải trình sau đó, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết bộ đang xây dựng đề án thực hiện. Trong đề án có phương án và sẽ xin ý kiến Tổng Bí thư, trình Thủ tướng phê duyệt. Cố gắng nhanh nhất trong tháng 11 sẽ có và kịp thực hiện trong năm học 2026 - 2027.

Văn Duẩn - Minh Chiến