Đề thi bàn về 'nhan sắc' và 'đức hạnh' nặng lý luận, khó

Sáng 13/7, thí sinh dự thi vào trường THPT chuyên Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐH Quốc gia Hà Nội, dự thi ôn Ngữ văn (chuyên).

Cô Đỗ Khánh Phượng, giáo viên Ngữ văn tại Hệ thống Giáo dục HOCMAI đánh giá đề thi có hình thức đề thi quen thuộc so với cấu trúc thi chuyên, gồm hai phần Nghị luận xã hội và Nghị luận văn học.

Phần nghị luận xã hội hướng về vấn đề rất thực tế - cơ hội thể hiện bản thân. Tuy nhiên, đề lại chủ yếu yêu cầu bàn luận về tác động của người khác trong việc thể hiện cái tôi cá nhân.

Câu hỏi yêu cầu học sinh có chính kiến, biết phản đề và bảo vệ quan điểm của mình. Thao tác lập luận bác bỏ sẽ rất hữu ích với đề này.

Học sinh dễ gặp khó khăn trong việc lấy dẫn chứng. Bên cạnh việc biết lập luận, thí sinh cần có hiểu biết thực tế, già dặn trong tư duy mới có thể đáp ứng được yêu cầu đề.

Phần Nghị luận văn học đưa ra nhận định, nội dung hướng đến hai vấn đề là giá trị hình thức và vai trò của tác phẩm nghệ thuật thơ, tức yếu tố giá trị nhận thức, giáo dục, thẩm mỹ.

Tuy nhiên, thơ khác với văn xuôi ở sự tác động tinh tế, nhẹ nhàng và phải cảm nhận một cách dài lâu để từ từ thấm, hiểu và tiếp nhận để “tự bước đi trên con đường của chính mình” (Nguyễn Đình Thi).

Đề hơi yêu cầu cao về vấn đề lý luận giá trị văn học và tiếp nhận văn học. Đây cũng là yêu cầu khó đối với học sinh lớp 9.

Nội dung bao quát, kiến thức cần sự sâu rộng, học sinh phải học kỹ bài Tiếng nói của văn nghệ và có vốn thơ phong phú mới có đủ lực để thực hiện đề Nghị luận văn học.

Nhìn chung, đề Văn chuyên Khoa học Xã hội và Nhân văn năm nay kiểm tra khá sâu kiến thức lý luận và vốn văn học của học sinh. Các câu hỏi không lắt léo hay đánh đố nhưng đều có độ khó cao.

Muốn hoàn thành tốt bài làm, các em không chỉ cần nắm chắc những kiến thức trong chương trình học, mà cần có kiến thức thực tế, đồng thời kĩ năng làm bài phải thành thạo, nhuần nhuyễn, nhất là nghệ thuật lập luận.

"Với đề thi này, nhiều bạn sẽ cảm thấy “khó thở” vì mình khó có thể hoàn thành tốt đa các yêu cầu của đề thi, điểm 5-6 sẽ phổ biến", cô Phượng nhận định.

Thầy Nguyễn Phi Hùng, giáo viên Ngữ văn cho rằng câu Nghị luận xã hội với vấn đề nghị luận không mới nhưng cách đặt vấn đề dưới dạng câu nghi vấn cùng với mối quan hệ đối sánh lắng nghe - thể hiện cho phép thí sinh tự do thể hiện quan điểm cá nhân với góc nhìn riêng, sâu sắc, toàn diện.

Với câu Nghị luận văn học, thí sinh trước hết phải giải thích được vấn đề, hiểu được vai trò, mối quan hệ giữa hai mặt hình thức và nội dung của tác phẩm thơ ca.

Từ đó, các em chứng minh lời nhận định thông qua một (một số) bài thơ đã học.

Theo thầy Hùng, câu hỏi này yêu cầu thí sinh không chỉ có kiến thức chắc chắn về các tác phẩm trong chương trình học trên lớp, còn phải nắm được những khái niệm cơ bản về lý luận văn học, có kỹ năng tổng hợp, so sánh.

"Nhìn chung, đề phân hóa tốt, giúp chọn được thí sinh vừa chắc kiến thức, thạo kỹ năng, đồng thời có năng lực cảm thụ văn chương, làm tiền đề cho quá trình học chuyên sau này", thầy Hùng nhận xét.

Nguyễn Sương